72°. Прачытайце сказы. Назавіце дзеепрыметнікі. Падкрэсліце тыя з іх, якія ўтвораны правільна. Выпраўце памылкі ў іншых сказах.
Запішыце выпраўленыя сказы, падкрэсліце словы, якімі вы
замянілі не характэрныя для беларускай мовы формы дзее-
прыметнікаў.
1. Крыкі рабчыкаў разносяцца прыглушаным рэхам па
лесе. 2. Пад страхою нашай хаты было ластаўчына гняздо,
злепленае з ілу, прынесенага ў клювах птушкамі з маленькай.
сажалкі. 3. У глыбокіх лагчынах яшчэ ляжаў брудна-шэры снег,
парэзаты першымі веснавымі ручайкамі. 3. Крыніцай натх-
нення для мастакоў і паэтаў служаць схаваўшыся ў чароў-
ным змроку лясоў ціхія азёры і рэкі. 4. Ля рукамыйніка віселі
пахнучыя духмянымі травамі ручнікі. 5. Шчаслівыя хлоп-
чыкі неслі напоўненыя грыбамі кошыкі. 6. Першы падняў ру-
ку хлопец, сядзячы на апошняй парце. 7. Бары і дубровы,
пакрыўшыся інеем, стаяць у велічным маўчанні. 8. На па-
залочаным фоне бяроз чырванее каліна, налітая сокам. 9. Тан-
цуючы апошнім хлопец быў відавочным пераможцам конкур-
су. 10. Раптам пачуўся голас пяючага недзе непадалёк салаўя.
2. Узгадаем эпізод, калі бабёр доўга ішоў пехатою праз зараснікі лубіну і ламачча, стаміўся, а потым, зусім нечакана, перад ім адкрылася палоска чыстай вады.
Аўтар псіхалагічна абгрунтавана перадае душэўны стан бабра, які "подбегам кінуўся да вады, ад радасці забыўшыся пра асцярогу, нырнуў, быццам не верыў, што скончылася яго сухая дарога". Гэты прыклад і іншыя дазваляюць сцвярджаць, што пісьменнік — выдатны псіхолаг.
3. Тое месца, дзе жыла зараз бабровая сям'я, было такім: зарослая трыснягом сажалка, побач завод, дзе рабілі газіраваную ваду. З аднаго боку стаяў "на ўзгорку бор, пад ім хат з пяць маленькае вёсачкі". Месца для жылля амаль не было. Небяспека пагражала і з боку "маленькага заводзіка". Адправіцца ў далёкую вандроўку бабра прымусіла жаданне знайсці сваё "прасторнае спрадвечнае пасяленне".
4. Бабра сагравалі ўспаміны пра тое месца, дзе ён некалі жыў. Гэта была "прасторная рака", іх "спрадвечнае месца", "дзе было так вольна і шчасліва". На тым месцы, спадзяваўся ён, у іх пачнецца новае жыццё, такое ж вольнае і шчаслівае. Там і ён будзе здаровы і "будзе жыць вечна".
5. Чалавек з'явіўся прычынай таго, што бабры былі вымушаны сысці са старога месца. Людзі " не пакінулі на рацэ ні прысадаў, ні травы, ні самое глыбокае ракі".
6. Аўтар выкарыстоўвае параўнанні (узгоркі, як горы; лубін, як дрот, дарога — прамыіна), каб апісаць поле, якое праходзіць бабёр. Дзякуючы вобразна-выяўленчым сродкам створаная ім карціна прыроды атрымалася вобразнай,выразнай, натуральнай.
7. Тэма: ахова прыроды, зберажэнне яе багаццяў (экалагічная). Галоўная думка: чалавек нясе адказнасць за жывёльны і раслінны свет.
Пытанні па змесце рамана “Каласы пад сярпом тваім”
1. Колькі год споўнілася Алесю, калі ён вярнуўся ў сваю сям’ю?
2. Люты прыгоннік, стрыечны брат маці галоўнага героя.
3. Мянушка дзеда галоўнага героя.
4. Хто на працягу 20 год не кідаў справу змагання з несправядлівасцю і быў няўлоўны для царскага ўрада?
5. Імя маці галоўнага героя.
6. Імя цесця галоўнага героя.
7. Кіраўнік сялянскіх мас, якога малы Алесь выратаваў ад расправы пана.
8. З якой нагоды ў творы згадваецца Полацк?
9. Падчас першай сумеснай вячэры з бацькамі ў Алеся зваліўся на зямлю хлеб. Як ён з ім абышоўся?
10. Які рытуал чакаў Алеся, калі той дасягнуў падлеткавага ўзросту?
Объяснение: