Заданне 4. Падкрэсліце ўстарэлыя словы, вызначце іх тып (гістарызмы ці архаізмы). Да архаізмаў падбярыце сінонімы з актыўнага запасу сучаснай лексікі.
1. З часоў старажытнай Русі, калі Полацк кіраваўся вечам, купцоў называлі словам госць.
2. Наўперад ён праз час каторы быў пры падлоўчым на каморы.
3. Далёка прагрымела і ратная слава Беларусі.
4. На стале трапятаў агеньчык каганца. Каля печкі гарэла над начовачкамі заціснутая ў лучнік лучына.
5. Акалічны народ добра знаў гусляра.
6. Зрэдку праходзіла конка.
7. Разгорнем рамёны мы шырай і вызвалім край.
8. На полі ўспыхнула вялікая сварка, ледзь не пабілі панскага аканома.
9. Я працаваў загадчыкам нардома.
10. На сценах віселі старыя чаканы, двухручныя мячы, кальчугі.
Заданне 5. У прыведзеных сказах падкрэсліце адной рыскай – дыялектызмы, дзвюма рыскамі – жарганізмы, хвалістай – прафесіяналізмы.
Падкопваюць, выбіраюць картоплю, зносяць у кучкі ці ў кашы на вазах. Праўда, меў спраўную рыбацкую гаспадарку: два чаўны і розныя там сеткі, мярэжы, бучы, перамёты і шмат іншага, чаму Мікола і назвы не ведаў. Труцікава і яна слухае, – задаволена сказаў Ладуцька, - хоць цяпер ужо нікога не саджае на губу. Уперадзе, быццам не разведку, бяжыць сабачка, абнюхваючы кожны кусцік шчавука ці асоту. Папярэдзіў, што ніхто не павінен ведаць, што ён дома, ні адна жывая душа, а іначай усім будзе каюк. На верстаку ляжалі рубанкі, шархебелі, фуганкі, акатнікі, далаты розных памераў.
Даўней было шмат асілкаў. Машэка "дзіцём нясці ўжо мог калоду, якой трох сталых - не маглі". Аднак па натуры ён быў ціхі і лагодны. Змяніўся хлопец, "да крыві людской стаў ласы, сваё пакінуўшы сяло", праз дзяўчыну.
Машэка і Наталька былі аднагодкі. Сябравалі ў дзяцінстве, а "пасля і самі не спазналі", як прыйшло каханне. "Наталька ў вёсцы між сваімі найпрыгажэйшаю была". Не адзін хлопец ціха ўздыхаў па ёй, зайздросцячы Машэку.
Хлопцу выпала чарга гнаць плыты на Украіну. Вярнуўшыся ў вёску, ён даведаўся, што Наталька жыве ў доме багатага баярына, што дзяўчына "зраклася мілага свайго".
Не меў Машэка такой сілы, каб разваліць сцены замка, дзе быў вораг з яго каханай. 3 дня ў дзень хмурней ён станавіўся, расла ў ім помста.
Дачакаўшыся вясны, Машэка ўцёк у пушчу.
Спачатку дань жыццём плацілі
Яму адны багатыры,
Пасля знаходзілі ў магіле
Спачын і вёсак жыхары