Білу және түсіну: 1. «Адам экожүйе бөлігі» деген пікірді қалай түсінесіңдер?
2. Адамзат дамыған сайын адамның табиғатқа әсері қалай өзгергенін сипат-
таңдар.
Қолдану:
1. Бұрынғы және қазіргі кездегі адам мен табиғаттың өзара әсерін салыс-
тырыңдар.
2. Жасанды экожүйенің және
оны дамыту мен кеңейтудің ерекшеліктері
қандай?
Талдау:
1. Қазіргі адамзаттың ғаламшарымыздың экожүйесіне әсерін талдаңдар.
2. Өздеріңе белгілі жасанды және табиғи экожүйелерді салыстырыңдар.
Олардың негізгі айырмашылықтарының тізімін жасаңдар.
Синтез:
1. Қазақстан Президенті Жолдауындағы экожүйені сақтау туралы мәлімет-
терді анықтаңдар. Табиғатты қорғау туралы заңның қандай маңызы
бар?
2. Болашаққа болжам жасаңдар. Егер ғылыми-техникалық әрекет осылай
қарқынды дамитын болса, адамзатты қандай өзгерістер күтіп тұр?
Бағалау:
1. Жасанды экожүйелер адамзаттың әсерінсіз пайда болмайтынын дә-
лелдеңдер.
Пікірталас:
Адамзаттың табиғатқа кері әсер тигізуін қалай азайтуға болатынына
талқылау жасаңдар.
на рисунке представлена молекула ДНК
1 - остаток фосфорной кислоты
2 - пятиуглеродный сахар
3 - азотистое основание
4 - водородные связи
Согласно принципу комплементарности, в молекуле ДНК аденин (А) образует пару с тимином (Т), гуанин (Г) - с цитозином (Ц).
Следовательно,
цепь1: А А Т Т Г Ц Г Т А Т Т Ц Ц Г Г А А
цепь2: Т Т А А Ц Г Ц А Т А А Г Г Ц Ц Т Т
Согласно правилу Чаргаффа, количество адениновых нуклеотидов (А) = количеству тиминовых нуклеотидов (Т), а количество цитозиновых (Ц) = количеству гуаниновых (Г)
А в сумме пурины равны пиримидинам: А + Г = Ц + Т
Следовательно,
если аденина (А) 19%, то тимина тоже 19%,
вместе на А-Т пары приходится 38%
Тогда на пары Ц-Г приходится 100-38%=62%,
отдельно на цитозин (Ц) и гуанин (Г) - 62\2=31%
1. ДНК 5’-ААТГЦГТААЦГАЦГТТТЦГ-3’ смысловая
ДНК 3’-ТТАЦГЦАТТГЦТГЦАААГЦ-5’ матричная транскрибируемая
2. По матрице транскрибируемой цепи ДНК по принципу комплементарности и антипараллельности определяем цепь иРНК.
Помним, что вместо Т в РНК встает У.
ДНК 5’-ААТГЦГТААЦГАЦГТТТЦГ-3’ транскрибируемая
ДНК 3’-ТТАЦГЦАТТГЦТГЦАААГЦ-5’ матричная
РНК 5’-ААУГЦГУААЦГАЦГУУУЦГ-3’
3. Аминокислота Мет кодируется на РНК триплетом АУГ (находим это по таблице генетического кода), значит синтез белка будет начинаться со второго нуклеотида РНК. На ДНК информативная часть гена начинается со второго нуклеотида. по кодонам и-РНК, используя таблицу генетического кода, находим последовательность аминокислот в пептиде
РНК 5’-А-АУГ-ЦГУ-ААЦ-ГАЦ-ГУУ-УЦГ-3’
Мет-арг-асн-асп-вал-сер