Bizni o`rab turgan butun moddiy dunyo, shuningdek, Yerdan tashqarida bo'lgan kosmik fazo, sayyoralar va yulduzlar Koinotni tashkil qiladi. O'z hayoti davomida turli shakllarga kiradigan materiyaning boshi ham, adog`i ham yo`q. Ko`pchilik munajjimlar, Koinot bundan 15 000 mlrd. yil muqaddam sodir bo`lgan kuchli portlash natijasida vujudga kelgan, deb hisoblaydi. Olimlar «Katta Zarba» deb ataydigan bu kuchli portlash qaynoq gazlarni turli tomonlarga haydab yubordi va, nihoyat, o`sha gazlardan galaktikalar, yulduzlar va sayyoralar tashkil topdi. Koinotning chek-chegarasi bo`lmasa kerak. Boz ustiga, u tobora kengaymoqda, ya'ni uni tashkil etuvchi galaktikalar, yulduzlar va quyosh sistemalari o`z o`rnini ozgartirib, barcha yo`nalishlar bo`yicha markazidan uzoqlashib bormoqda. Hatto eng zamonaviy astronomik vositalarning ham butun Koinotni qamrab olishga kuchi yetmaydi. Vaholonki, ular bizdan 2 milliard yorug`lik uzoqligida bo`lgan yulduzlar nurini ham ilg`ash quvvatiga ega. Balkim, o`sha yulduzlar so`nib ketgan bo`lishi mumkin, lekin teleskop ularni ko`radi (sababi, ularning shu'lasi Yerga yetib kelgunga qadar milliardlab yillar o`tadi). Koinotning kattaligi qancha? U shu darajada kattaki, munajjimlar uning ko`lamini yorug`lik yillari bilan o`lchashga majbur bo`lishadi. Yoruglik yili yorug`lik bir yil davomida bosib o`tadigan masofani anglatadi. Yorug`lik sekundiga 300 000 (186 000 mil) kilometr tezlik bilan harakat qiladi. Shunga asosan, bir yorug`lik yili 9 500 000 mln. km.ga teng.
Объяснение:
Bizni o`rab turgan butun moddiy dunyo, shuningdek, Yerdan tashqarida bo'lgan kosmik fazo, sayyoralar va yulduzlar Koinotni tashkil qiladi. O'z hayoti davomida turli shakllarga kiradigan materiyaning boshi ham, adog`i ham yo`q. Ko`pchilik munajjimlar, Koinot bundan 15 000 mlrd. yil muqaddam sodir bo`lgan kuchli portlash natijasida vujudga kelgan, deb hisoblaydi. Olimlar «Katta Zarba» deb ataydigan bu kuchli portlash qaynoq gazlarni turli tomonlarga haydab yubordi va, nihoyat, o`sha gazlardan galaktikalar, yulduzlar va sayyoralar tashkil topdi. Koinotning chek-chegarasi bo`lmasa kerak. Boz ustiga, u tobora kengaymoqda, ya'ni uni tashkil etuvchi galaktikalar, yulduzlar va quyosh sistemalari o`z o`rnini ozgartirib, barcha yo`nalishlar bo`yicha markazidan uzoqlashib bormoqda. Hatto eng zamonaviy astronomik vositalarning ham butun Koinotni qamrab olishga kuchi yetmaydi. Vaholonki, ular bizdan 2 milliard yorug`lik uzoqligida bo`lgan yulduzlar nurini ham ilg`ash quvvatiga ega. Balkim, o`sha yulduzlar so`nib ketgan bo`lishi mumkin, lekin teleskop ularni ko`radi (sababi, ularning shu'lasi Yerga yetib kelgunga qadar milliardlab yillar o`tadi). Koinotning kattaligi qancha? U shu darajada kattaki, munajjimlar uning ko`lamini yorug`lik yillari bilan o`lchashga majbur bo`lishadi. Yoruglik yili yorug`lik bir yil davomida bosib o`tadigan masofani anglatadi. Yorug`lik sekundiga 300 000 (186 000 mil) kilometr tezlik bilan harakat qiladi. Shunga asosan, bir yorug`lik yili 9 500 000 mln. km.ga teng.