Қысым (орыс. давление ) бір дене екінші дене бетіне (мысалы, ғимарат іргетасының грунтқа, сұйықтықтың ыдыс қабырғасына, қозғалтқыш цилиндріндегігаздың піспекке, т.б.) әсер еткенде пайда болатын қалыпты күштің (дене бетіне перпендикуляр) қарқындылығын сипаттайтын қ шама. егер денеге әсер ететін күш оның бетіне біркелкі таралса, онда қысым (р) былай өрнектеледі: {\displaystyle p={\frac {f}{s}}\ {\mbox{of}}\ p={\frac {df}{ds}}} мұндағы s – дене бетінің күш түсетін бөлігінің ауданы, f – сол бөлікке перпендикуляр түсірілген күштердің қосындысы. күш біркелкі таралған жағдайда қысым дене бетінің барлық нүктесінде бірдей болады, ал күш біркелкі таралмаса, онда қысым бір нүктеден екінші нүктеге өткен сайын өзгеріп отырады. тұтас, үздіксіз орта үшін сол ортаның әрбір нүктесінің қысымы туралы ұғым енгізіледі. бұл ұғым сұйықтық пен газмеханикасында маңызды рөл атқарады. тыныштықтағы сұйықтықтың кез келген нүктесінің барлық бағытындағы қысымы бірдей болады. бұл жағдай қозғалыстағы идеал (үйкеліссіз қозғалатыс) сұйық пен газ үшін де орындалады. тұтқыр сұйықтықтың берілген нүктедегі қысымы ретінде өзара перпендикуляр үш бағыттағы (х, у, z – осьтері бағытындағы) қысымның орташа мәні р = (рх+ру+рz)/3 алынады. газдардың кинетикалық теориясы бойынша, газды ортадағы қысым жылулық қозғалыстағы газ молекулаларыныңбір-бірімен, газдағы денелермен және ыдыс қабырғаларымен соқтығысуы кезінде импульстың берілуімен байланысты болғандықтан мұны “жылулық” қысым деп атайды. ол газдың абсолют температурасы (т) мен бірлік көлемдегі газ молекулаларының санына (n) пропорционал: р = nkt, мұндағы k = 1,38.10–23 дж/к – больцман тұрақтысы. сұйықтықтар мен қатты денелердің қысымы денелердің бір-біріне жақындауы кезінде олардың атомдарының бірін-бірі тебуі нәтижесінде пайда болады. мұны “суық” қысым дейді. тыныштықтағы сұйықтық салмағының әсерінен оның ішінде h тереңдікте пайда болатын қысымды гидростатикалық қысым деп атайды: р = rgh, мұндағы r – сұйықтықтың тығыздығы, g – еркін түсу үдеуі. егер сұйық бетіне сырттан р0 қысымы түсірілетін болса, онда h тереңдіктегі сұйық қысымы: р = р0+ rgh өрнегімен анықталады. қысым қ, қ, механикалық, биологиялық, т.б. құбылыстарда елеулі рөл атқарады; манометр, барометр, вакуумметр тәрізді құрылғылардың және әр түрлі қысым датчиктерінің көмегімен өлшенеді. қысымның бірліктердің халықаралық жүйесіндегі өлшем бірлігі – паскаль(па). 1 па = н/м2. бірліктердің мкгсс жүйесінде кгс/см2, сондай-ақ жүйеден тыс өлшем бірліктері: атмосфералық (қ атмосфера), мм сынап бағанасы, мм су бағанасы.
иметь ощущения развита у людей в различной степени. Чувствительность анализаторов зависит от природных качеств (люди не рождаются с абсолютно одинаковыми слуховыми, зрительными и другими анализаторами), а также от той деятельности, которой человек занимается. Поэтому чувствительность является одним из свойств личности. Длительные занятия работой, требующей особой остроты ощущений, повышает чувствительность. Если обычно люди могут различить всего несколько оттенков черного цвета, то некоторые работники текстильной промышленности хорошо различают до 60 оттенков. У опытных лоцманов вырабатывается особая зоркость, умение видеть далекие предметы. Музыканты прекрасно различают звуки по высоте тона. Обонятельная чувствительность у современного человека развита сравнительно слабо, но у некоторых племен, живущих главным образом охотой, она достигает высокого развития. Например, африканские бушмены иногда выслеживают зверя, пользуясь обонянием. У людей, которые лишены какого-либо вида чувствительности, его недостаток компенсируется (возмещается) деятельностью других органов чувств. Так, у слепых сильно развиты слух, обоняние и осязание. При осязания слепые читают. Для них печатают особые книги с выпуклым шрифтом, буквы слепые узнают на ощупь. По звуку шагов и по запаху они определяют, кто вошел в комнату. У слепо-глухих особенно большое значение приобретает обоняние, у них развиваются также вибрационные ощущения. Благодаря им некоторые глухие «слушают» музыку, особенно игру на рояле, причем обычно кладут руку на его крышку или садятся спиной к музыкальному инструменту. Это дает им возможность лучше воспринимать колебания звучаших струн.
Длительные занятия работой, требующей особой остроты ощущений, повышает чувствительность. Если обычно люди могут различить всего несколько оттенков черного цвета, то некоторые работники текстильной промышленности хорошо различают до 60 оттенков.
У опытных лоцманов вырабатывается особая зоркость, умение видеть далекие предметы. Музыканты прекрасно различают звуки по высоте тона.
Обонятельная чувствительность у современного человека развита сравнительно слабо, но у некоторых племен, живущих главным образом охотой, она достигает высокого развития. Например, африканские бушмены иногда выслеживают зверя, пользуясь обонянием.
У людей, которые лишены какого-либо вида чувствительности, его недостаток компенсируется (возмещается) деятельностью других органов чувств. Так, у слепых сильно развиты слух, обоняние и осязание. При осязания слепые читают. Для них печатают особые книги с выпуклым шрифтом, буквы слепые узнают на ощупь. По звуку шагов и по запаху они определяют, кто вошел в комнату. У слепо-глухих особенно большое значение приобретает обоняние, у них развиваются также вибрационные ощущения. Благодаря им некоторые глухие «слушают» музыку, особенно игру на рояле, причем обычно кладут руку на его крышку или садятся спиной к музыкальному инструменту. Это дает им возможность лучше воспринимать колебания звучаших струн.