Михаил Васильевич Ломоносов (1711-1765) - данышпан ғалым-энциклопедист, ұлы ойшыл, қазіргі жаратылыстану ғылымдарының негізін қалаушылардың бірі.
Ломоносов Холмогоры маңындағы Мишаниной ауылында (Архангельск губерниясы шаруасының отбасында дүниеге келген. Соңғы уақытқа дейін Ломоносов Мишанина маңында орналасқан Денисовка (Ломоносов) ауылында дүниеге келді деп сенген. Оның туған күні 1711 жылдың 8 (19) қарашасы болып саналады (қазіргі кезде бұл датаны кейбір зерттеушілер сұрастырып жатыр). Ресейлік Солтүстіктің даму ерекшеліктері жас Ломоносовтың мүдделері мен ұмтылыстарына із қалдырды, Солтүстік Территория татарлардың қамытын және помещиктердің меншігін білмеді. Бұл өз уақытында мәдениеті жоғары аймақ, Шпицбергенге (Грум анта) және Солтүстік Мұзды мұхиттың Сібір жағалауына дейін жеткен қайсар матростардың отаны. Ломоносов әкесімен бірге Ақ теңізде және Солтүстік Мұзды мұхитта балық аулауға арналған кемелермен жүрді; Г.В. анықтаған теңіз саяхаттарына қатысу. Плеханов, оған «асыл команда» туралы хабарлады. Бірақ жағдай Ломоносовтың мінезін дамытуға қаншалықты жағымды әсер етсе де
тұтасымен Ресейдің экономикалық шарттары. Ломоносовтың жазбалары мен ашуларында көрініс тапқан Ресейдегі жаратылыстану ойларының жоғары дамуы 18-ғасырда ел экономикасының едәуір көтерілуіне, жаңа экономикалық аудандардың салыстырмалы түрде қарқынды дамуына, өңдеуші өндірістің дамуына, бұл физика, химия, геология, география және басқа жаратылыстану ғылымдары салаларындағы білімнің алға басуына ықпал етті. Патриотизм, өз халқына деген жалынды сүйіспеншілік, Ресейдің экономикалық және мәдени прогресіне жан-жақты үлес қосуға деген тұрақты ұмтылыс Ломоносовтың к қты қызметіне түрткі болды.
Ломоносов қолына түсетін басқа кітаптардың барлығын ерте оқып, жаза білді; 14 жасында «Арифметиканы» Л.Ф. Магнитский және «Славян грамматикасы» М.Смирницкий. 1730 жылы желтоқсанда ол жаяу Мәскеуге оқуға кетті. 1731 жылдың қаңтар айының ортасында Ломоносов Мәскеу Славян-Грек-Латын академиясына оқуға түсіп, ежелгі тілдерде тыңғылықты білім алды, атап айтқанда, сол кезде ғылыми еңбектер жазылған латын тілін оқыды. Ол бұл тілді өте шебер меңгергені соншалық, кейінірек ол Еуропадағы ең жақсы латыншылардың бірі ретінде танылды. Ломоносовтың академиядағы өмірі қиын болды.
1736 жылдың басында Ломоносов Академияның ең жақсы студенттерінің бірі ретінде университетке Әулие шектеулі метафизикалық дүниетанымға жіберілді. Өз уақытының көптеген ғалымдары сияқты, Вульф жан-жақты ғалым болды, ол жақсы мұғалім ретінде лайықты беделге ие болды. Ол жас Ломоносовқа үлкен ықыласпен қарады және оның керемет қабілеттерін бағалады. Өзіне қатысты пікірлерінде Қасқыр оның ғылымдарды зерттеуге деген тиянақтылығын ерекше атап өтті. Өз кезегінде Ломоносов Қасқырға үлкен құрметпен қарады; 1745 жылы Ломоносов Томик ұсынған «Қасқырлардың эксперименттік физикасын» орыс тіліне аударды.
Уильям Гершель, список научных заслуг которого громаден, первым попытался определить форму и размеры нашей огромной звёздной системы, названной Галактикой — от греческого «галактиос», что означает «млечный». Задача была непростая и чреватая ошибками, поскольку У. Гершель ещё не имел представления о межзвёздной поглощающей материи. В конце концов у него получилась структура наподобие толстой линзы с сильно изрезанными краями, причём Солнце оказалось почти точно в центре Галактики. Хорошо зная, что это не так, воздержимся всё же от критики в адрес великого астронома на современном ему уровне знаний нельзя было достичь большего результата.
Догадка о том, что звёздная система Млечного Пути может быть всего лишь одной из бесчисленного множества подобных систем, была высказана в 1734 году шведским философом Эммануилом Сведенборгом. У. Гершель также предположил, что по крайней мере некоторые светлые туманности, трактуемые в то время как сравнительно близкие к нам протозвездные облака, на деле могут являться очень далекими звёздными скоплениями — галактиками, в которых невозможно рассмотреть звёзды по отдельности из-за очень большой удалённости до них. В то же время, астрономические наблюдения планетарной туманности NGC 1514, проведённые Гершелем в 1785 году позволили рассмотреть в её центре одиночную звезду, окруженную со всех сторон загадочным туманным веществом, напоминающем рассеянные облака. Таким образом было подтверждено существование подлинных туманностей, находящихся в пределах нашей Галактики — Млечного Пути. В туманности, как далёкие звёздные системы, после этого было трудно поверить.
Но конечно же, до конца жизни У. Гершель как настоящий учёный сомневался в своих предположениях о природе туманностей и признавал вероятность возможных ошибок в выводах. Хотя даже последующие исследования, в том числе и его сына Джона, который обследовал около пятисот туманностей, в подавляющем большинстве указывали на однозначное существование лишь туманных объектов в истинном смысле, но никак не на галактические объекты представляющие собой огромные звездные скопления.
На самом деле среди наблюдаемых Гершелем туманностей было немало галактик. Проблема заключалась лишь в том, чтобы отождествить их. Величайший астроном Уильям Гершель, имевший в своем распоряжении крупнейшие на своё время телескопы, не смог решить эту проблему. Всё же не хватало прежде всего оптической силы этих самых телескопов и чувствительности других астрономических инструментов, чтобы провести с достаточной степенью точности спектральный анализ очень неярких туманностей на небе. По-настоящему открытие галактик состоялось только в XX веке…
Михаил Васильевич Ломоносов (1711-1765) - данышпан ғалым-энциклопедист, ұлы ойшыл, қазіргі жаратылыстану ғылымдарының негізін қалаушылардың бірі.
Ломоносов Холмогоры маңындағы Мишаниной ауылында (Архангельск губерниясы шаруасының отбасында дүниеге келген. Соңғы уақытқа дейін Ломоносов Мишанина маңында орналасқан Денисовка (Ломоносов) ауылында дүниеге келді деп сенген. Оның туған күні 1711 жылдың 8 (19) қарашасы болып саналады (қазіргі кезде бұл датаны кейбір зерттеушілер сұрастырып жатыр). Ресейлік Солтүстіктің даму ерекшеліктері жас Ломоносовтың мүдделері мен ұмтылыстарына із қалдырды, Солтүстік Территория татарлардың қамытын және помещиктердің меншігін білмеді. Бұл өз уақытында мәдениеті жоғары аймақ, Шпицбергенге (Грум анта) және Солтүстік Мұзды мұхиттың Сібір жағалауына дейін жеткен қайсар матростардың отаны. Ломоносов әкесімен бірге Ақ теңізде және Солтүстік Мұзды мұхитта балық аулауға арналған кемелермен жүрді; Г.В. анықтаған теңіз саяхаттарына қатысу. Плеханов, оған «асыл команда» туралы хабарлады. Бірақ жағдай Ломоносовтың мінезін дамытуға қаншалықты жағымды әсер етсе де
тұтасымен Ресейдің экономикалық шарттары. Ломоносовтың жазбалары мен ашуларында көрініс тапқан Ресейдегі жаратылыстану ойларының жоғары дамуы 18-ғасырда ел экономикасының едәуір көтерілуіне, жаңа экономикалық аудандардың салыстырмалы түрде қарқынды дамуына, өңдеуші өндірістің дамуына, бұл физика, химия, геология, география және басқа жаратылыстану ғылымдары салаларындағы білімнің алға басуына ықпал етті. Патриотизм, өз халқына деген жалынды сүйіспеншілік, Ресейдің экономикалық және мәдени прогресіне жан-жақты үлес қосуға деген тұрақты ұмтылыс Ломоносовтың к қты қызметіне түрткі болды.
Ломоносов қолына түсетін басқа кітаптардың барлығын ерте оқып, жаза білді; 14 жасында «Арифметиканы» Л.Ф. Магнитский және «Славян грамматикасы» М.Смирницкий. 1730 жылы желтоқсанда ол жаяу Мәскеуге оқуға кетті. 1731 жылдың қаңтар айының ортасында Ломоносов Мәскеу Славян-Грек-Латын академиясына оқуға түсіп, ежелгі тілдерде тыңғылықты білім алды, атап айтқанда, сол кезде ғылыми еңбектер жазылған латын тілін оқыды. Ол бұл тілді өте шебер меңгергені соншалық, кейінірек ол Еуропадағы ең жақсы латыншылардың бірі ретінде танылды. Ломоносовтың академиядағы өмірі қиын болды.
1736 жылдың басында Ломоносов Академияның ең жақсы студенттерінің бірі ретінде университетке Әулие шектеулі метафизикалық дүниетанымға жіберілді. Өз уақытының көптеген ғалымдары сияқты, Вульф жан-жақты ғалым болды, ол жақсы мұғалім ретінде лайықты беделге ие болды. Ол жас Ломоносовқа үлкен ықыласпен қарады және оның керемет қабілеттерін бағалады. Өзіне қатысты пікірлерінде Қасқыр оның ғылымдарды зерттеуге деген тиянақтылығын ерекше атап өтті. Өз кезегінде Ломоносов Қасқырға үлкен құрметпен қарады; 1745 жылы Ломоносов Томик ұсынған «Қасқырлардың эксперименттік физикасын» орыс тіліне аударды.
Объяснение:
Уильям Гершель, список научных заслуг которого громаден, первым попытался определить форму и размеры нашей огромной звёздной системы, названной Галактикой — от греческого «галактиос», что означает «млечный». Задача была непростая и чреватая ошибками, поскольку У. Гершель ещё не имел представления о межзвёздной поглощающей материи. В конце концов у него получилась структура наподобие толстой линзы с сильно изрезанными краями, причём Солнце оказалось почти точно в центре Галактики. Хорошо зная, что это не так, воздержимся всё же от критики в адрес великого астронома на современном ему уровне знаний нельзя было достичь большего результата.
Догадка о том, что звёздная система Млечного Пути может быть всего лишь одной из бесчисленного множества подобных систем, была высказана в 1734 году шведским философом Эммануилом Сведенборгом. У. Гершель также предположил, что по крайней мере некоторые светлые туманности, трактуемые в то время как сравнительно близкие к нам протозвездные облака, на деле могут являться очень далекими звёздными скоплениями — галактиками, в которых невозможно рассмотреть
звёзды по отдельности из-за очень большой удалённости до них. В то же время, астрономические наблюдения планетарной туманности NGC 1514, проведённые Гершелем в 1785 году позволили рассмотреть в её центре одиночную звезду, окруженную со всех сторон загадочным туманным веществом, напоминающем рассеянные облака. Таким образом было подтверждено существование подлинных туманностей, находящихся в пределах
нашей Галактики — Млечного Пути. В туманности, как далёкие звёздные системы, после этого было трудно поверить.
Но конечно же, до конца жизни У. Гершель как настоящий учёный сомневался в своих предположениях о природе туманностей и признавал вероятность возможных ошибок в выводах. Хотя даже последующие исследования, в том числе и его сына Джона, который обследовал около пятисот туманностей, в подавляющем большинстве указывали на однозначное существование лишь туманных объектов в истинном смысле, но никак не на галактические объекты представляющие собой огромные звездные скопления.
На самом деле среди наблюдаемых Гершелем туманностей было немало галактик. Проблема заключалась лишь в том, чтобы отождествить их. Величайший астроном Уильям Гершель, имевший в своем распоряжении крупнейшие на своё время телескопы, не смог решить эту
проблему. Всё же не хватало прежде всего оптической силы этих самых телескопов и чувствительности других астрономических инструментов, чтобы провести с достаточной степенью точности спектральный анализ очень неярких туманностей на небе. По-настоящему открытие галактик состоялось только в XX веке…