Ластану — адамға және табиғи экожүйеге зиянды әсер ететін физикалық-химиялық және биологиялық заттардың қоршаған ортаға залал әкелуі.
Пайдалы қазбаларды өндіру кезінде қоршаған ортаға үлкен зиян келеді.
Ол әсер етеді: литосфераға, атмосфераға, гидросфера және биосфераға.
Адамның литосфераға әсер етуі нәтижесінде антропогендік жер бедері қалыптасады:
- Карьерлер,
- Үйінділер;
- Террикондар;
- Жыралар.
Адамның атмосфераға әсер ету нәтижесінде ауаның ластануы жүреді.
- Ең ауасы ластанған қалаларға жатады: Тараз, Теміртау, Алматы, Шымкент, Балқаш, Риддер, Өскемен және т.б.
Адамның гидросфераға әсер ету нәтижесінде су ластанады.
- Еліміздегі Каспий теңізі, Арал теңізі, Балқаш көлі, Ертіс, Нұра, Есіл, Іле, Сырдария, Талас, Шу, Жайық т.б өзендер ластанған.
Адамның биосфераға әсер ету нәтижесінде жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің саны азайып, жойылып кету қаупіне әкелуі мүмкін.Топтық жұмыс. Минералды ресурстарды игерумен байланысты туындаған мәселелерді зерттеу.
Бағалау критерийлері Дескрипторлар, оқушыға
Минералды ресурстарды игерумен байланысты туындайтын мәселелерді біледі.
Минералды ресурстарды игерумен байланысты туындайтын мәселелердің шешу жолдарын ұсына алады. Қазақстанның минералды ресурстарын игеру кезінде туындаған мәселелерді атайды
Қазақстанның әрбір аймақтарында болатын мәселеге 1 мысал келтіреді
Минералды ресурстарды игеру кезінде, оның салдарын айта алады
Мәселенің шешу жолдарына 3 ұсыныс жасай алады
Топтар өз жұмыстарын таныстырады. Топтар қорғап шыққаннан кейін, топтар бір-бірін бағалайды. 1 топ – 3 топты бағаласа, 2 топ – 4 топты бағалап шығады. Мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі. Мұғалім топтардың жұмысын қорытындылап шығады.
175 млн лет назад Пангея распалась на два супер континента- Лавразия и Гондвана, позже Лавразия раскололась на Евразию, Северную Америку и Гренландию. В свою очередь Гондвана раскололась на Южную Америку, Австралию, Южную Америку, Антарктиду, Индию, а также Аравийский полуостров и Индостан. На самом деле, существовали материки и до Пангеи, например, Родиния, которая распалась примерно 750 млн лет назад и Паннотия, которая распалась 540 млн лет назад, но их чаще всего в школе не упоминают. Удачи)
Объяснение:
Ластану — адамға және табиғи экожүйеге зиянды әсер ететін физикалық-химиялық және биологиялық заттардың қоршаған ортаға залал әкелуі.
Пайдалы қазбаларды өндіру кезінде қоршаған ортаға үлкен зиян келеді.
Ол әсер етеді: литосфераға, атмосфераға, гидросфера және биосфераға.
Адамның литосфераға әсер етуі нәтижесінде антропогендік жер бедері қалыптасады:
- Карьерлер,
- Үйінділер;
- Террикондар;
- Жыралар.
Адамның атмосфераға әсер ету нәтижесінде ауаның ластануы жүреді.
- Ең ауасы ластанған қалаларға жатады: Тараз, Теміртау, Алматы, Шымкент, Балқаш, Риддер, Өскемен және т.б.
Адамның гидросфераға әсер ету нәтижесінде су ластанады.
- Еліміздегі Каспий теңізі, Арал теңізі, Балқаш көлі, Ертіс, Нұра, Есіл, Іле, Сырдария, Талас, Шу, Жайық т.б өзендер ластанған.
Адамның биосфераға әсер ету нәтижесінде жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің саны азайып, жойылып кету қаупіне әкелуі мүмкін.Топтық жұмыс. Минералды ресурстарды игерумен байланысты туындаған мәселелерді зерттеу.
Бағалау критерийлері Дескрипторлар, оқушыға
Минералды ресурстарды игерумен байланысты туындайтын мәселелерді біледі.
Минералды ресурстарды игерумен байланысты туындайтын мәселелердің шешу жолдарын ұсына алады. Қазақстанның минералды ресурстарын игеру кезінде туындаған мәселелерді атайды
Қазақстанның әрбір аймақтарында болатын мәселеге 1 мысал келтіреді
Минералды ресурстарды игеру кезінде, оның салдарын айта алады
Мәселенің шешу жолдарына 3 ұсыныс жасай алады
Топтар өз жұмыстарын таныстырады. Топтар қорғап шыққаннан кейін, топтар бір-бірін бағалайды. 1 топ – 3 топты бағаласа, 2 топ – 4 топты бағалап шығады. Мұғалім тарапынан кері байланыс беріледі. Мұғалім топтардың жұмысын қорытындылап шығады.