Экзогенные процессы — совокупность процессов, происходящих на поверхности Земли (или другой планеты) или в верхней части литосферы, обусловленных внешними (по отношению к планете[1]) силами — оболочками (атмосфера, гидросфера, криосфера и т. д.), космическими силами, радиацией, гравитацией и т. д.[2][3]. Являются антиподом эндогенных процессов — процессов, обусловленных внутренними силами (вулканизм, тектоника и пр.)[4]. К экзогенным процессам относят выветривание, денудацию и совокупность всех её агентов (эрозия, корразия, экзарация и пр.) и аккумуляцию вещества[5]. Выражаются экзогенные процессы обычно в виде разрушения горных пород и рельефа (физического, химического, биогенного и т. д.), удаление и транспорт продуктов разрушения, их аккумуляция и седиментогенез[6]. Также к экзогенным процессам относят и человеческое воздействие на природу.
Первоисточником экзогенных процессов на Земле и смежных планетах является в первую очередь энергия Солнца. Лучистое тепло, попадая на поверхность, воздействует непосредственно (вызывая, например, пустынный загар горных пород) или, чаще, опосредовано — переходя в кинетическую энергию различных мобильных сред (в первую очередь, воздуха и воды) через перепады температур и давления, образование водных осадков в облаках, (которые, выпадая, образуют водотоки, водоёмы и ледники, являющиеся геологическими агентами денудации), химические реакции и т. д.[7].
Экзогенные процессы формируют осадочный чехол и морфоскульптуру планеты, а также связанные с ними месторождения полезных ископаемых. Это значит, что по ним можно выяснять условия, в которых они формировались[8], что является принципиальной чертой метода актуализма. Иногда в состав экзогенных процессов не относят склоновые процессы, обусловленные гравитацией, падение метеоритов, радиационное выветривание и т. д. В таком случае их называют космогенными процессами
АҚША МАССАСЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ [ 21 бет ] Жоспар Кіріспе Қолданылған әдебиеттер Танысу Кіріспе Осы курстық жұмысымның өзектілігі – нарықтық заманда ақша массасы үлкен ролді алып отырғандығы белгілі,сол себепті де еліміздегі ақша массасың жағдайы қандай екендігін білу маңызды,сонымен қатар ақша массасы экономикаға үлкен әсер ететіндігі белгілі сондықтан да елдің жүргізетін саясатына қатты әсер етеді. Қандай да болмасын елдің ақша – несие саясатын сипаттайтын негізгі параметр болып ақша массасы саналады. Ақша массасын тауарлар мен көрсетілген қызметтерді төлеу үшін ақша қаражаттарының жиынтығы ретінде анықтауға болады. Ақша массасы экономикалық өсуге, бағалардың динамикасына, жұмысбастылыққа, төлеу – есеп айырысу жүйесінің тоқтаусыз жұмыс істеуіне әсер етеді.Ақша массасының жиынтығы ақшалардың барлық түрлерін құрайды (қолма-қол ақша,қолма-қолсыз ақша,несиелік).Ақша массасы көлемі мен оның өсу қарқынының өзгеруі маңызды экономикалық өзгерістерге ,сондай-ақ ұлттық экономиканың дамуының негізгі мақсаттарына қол жеткізуге әсер етеді. Халықты еңбекпен қамтудың жоғарлылығы , бағаның тұрақтылығы,экономикалық өсу,төлем балансының теңгерілімдігі – бұл мәселелердің барлығы ақшаның жиынтық ұсынымы мен ақша массасының өсу қарқынының өзгеруімен тікелей немесе жанама түрда байланысты.Ақша айналымын ұйымдастыру ақша массасының бірлігі бір құрылымын ұсынады. Шаруашылық айналыстарға қызмет көрсететін қолма-қол ақша және қолма -қолсыз ақша қаражатын білдіретін ақша массасының элементтері арасындағы айырмашылықтар олардың дәрежесімен және сипатымен байланысты. Курстық жұмысымның мақсаты ақша массаның құрылымын толығырақ қарастыру және оның проблеммалары мен перспективаларын, Қазақстандық тәжірибесіне ерекше көңіл бөлу мен жеке сипаттау болып табылады. Сондай – ақ, шетел тәжірибесін негізге ала отырып, Қазақстан Республикасында пайдалануға мүмкіндік беретін жағдайларды қарастыру. Ал осы курстық жұмыстың объектісіне ақша массасы мен ақша агрегеттары жатады.Қазіргі кезде өзекті мәселе әрине осы ақша массасы болып табылады,елдің экономикасың тұрақтылығын қамтамасыз ететін ақша айналысы болса,осы ақша айналсының ең негізігі құралдарынң бірі –ақша массасы болып табылады. Курстық жұмыстың міндеті – еліміздегі ақша массасының жетілу жолдарын және реттелуін, олардың даму мәселелерін анықтау болып табылады. Бірінші бөлімде-ақша массаның мәні мен жылдамдығы,сонымен қатар ақаша массасынң қазіргі кездегі ақша массасының ақша айналымдағы ролі,ақша массасының маңыздылығы қарастырылады. Екінші бөлімде-қазіргі кездегі Ұлттық Банктің жүргізіп отырған ақша –несие саясатын талдау,елдегі соңғы жылдардағы ақша массасы мен бақша базасының өзгерістерін талдау қарастырылған. Үшінші бөлімде –ақша массасын мен ақша айналысын реттеу жолдарын дамыту,жетілдіру,елдегі ақша массасын жетілдіруде өз ұсыныстарым қарастырылған. Курстық жұмыстың ақпараттық негізіне отандық және шетелдік экономист ғалымдарының оқулықтары, ғылыми мақалалары жатады.Сонымен қатар соңғы жылдардағы статистикалық мәліметтер пайдаланылған.
Первоисточником экзогенных процессов на Земле и смежных планетах является в первую очередь энергия Солнца. Лучистое тепло, попадая на поверхность, воздействует непосредственно (вызывая, например, пустынный загар горных пород) или, чаще, опосредовано — переходя в кинетическую энергию различных мобильных сред (в первую очередь, воздуха и воды) через перепады температур и давления, образование водных осадков в облаках, (которые, выпадая, образуют водотоки, водоёмы и ледники, являющиеся геологическими агентами денудации), химические реакции и т. д.[7].
Экзогенные процессы формируют осадочный чехол и морфоскульптуру планеты, а также связанные с ними месторождения полезных ископаемых. Это значит, что по ним можно выяснять условия, в которых они формировались[8], что является принципиальной чертой метода актуализма. Иногда в состав экзогенных процессов не относят склоновые процессы, обусловленные гравитацией, падение метеоритов, радиационное выветривание и т. д. В таком случае их называют космогенными процессами