Адамзаттың дамыу тарихы қанша кезеңге бөлінеді
​

мәдениет пен Өркениет бір, олар синонимдер (И.Гердер, Э.Тайлор);

Өркениет – мәдениеттің ақыры, оның “кәрілік” шағы, руханилықтың антиподы (Ж.Ж. Руссо, Ш.Фурье, О.Шпенглер);

Өркениет – мәдениеттің прогресі, болашаққа бой сермеуі, қоғамның парасаттылық деңгейі (Вольтер, Д.Белл);

Өркениет – тағылық пен варварлықтан кейінгі тарихи-мәдени саты (Л.Морган);

Өркениет – этностар мен мемлекеттерге тән мәдениеттің оқшау түрі (А.Тойнби, Н.Я. Данилевский, т.б.);

Өркениет – мәдениеттің техникалық даму деңгейі, оның материалдық жағы.