Атлахская битва произошла в 751 году н.э., на территории Средней Азии, возле реки Талас, между Арабским Халифатом и Тюргешским каганатом и империей Тан (Китай). Китай стремился установить свое господство в Средней Азии и отправил для этих целей крупные силы около 100000 воинов. В это время арабы, создавали свой халифат, покорив Иран, Кавказ, Афганистан, весь Ближний Восток. Китайские войска в это время захватили Ташкент и ликвидировали тамошнего правителя, посадив на его место своего человека. Тюргешкий каган Сулук, опасаясь китайской экспансии, отправил арабскому халифу посла, для объединения против китайцев. Арабский халиф на тюргешам отправил своих воинов на лошадях и верблюдах, в общем количестве 20 – 30 тысяч человек. К ним примкнули тюргеши и другие тюркские племена, численность союзников доросла до 70 – 80 тысяч воинов.
Битва между арабами и тюргешами с одной и китайцами и его союзниками с другой стороны началась в июле, возле реки Талас. В течении четырех дней войска не решались начать бой. Однако, во время столкновения двух мощнейших армии, арабской во главе полководца Зияд ибн Салиха и китайской, под командованием Гао Сяньчжи с обеих сторон пало и было ранено по 20 – 40 тысяч воинов. Китайцы потерпели поражение, им на пятый день битвы ударили в спину их союзники карлуки. Китайцам пришлось отступить и отказаться от идеи покорения Средней Азии. Китайский полководец едва остался в живых, за счет проложенной конвоем дороги посреди отступающего в беспорядке войска. Арабы, также были ослаблены и долго не могли прийти в себя после такого крупного сражения. Их власть в Средней Азии также была не прочной, власть оставалась в руках тюрков. Политическая ситуация в Китае и в Арабском Халифате со временем заставила вернуться пограничные отряды обеих империи в свои пределы.
Эта крупнейшая в истории средневековья битва сыграло огромную роль в судьбе стран и народов Средней Азии. Благодаря мудрой политике тюркских правителей, удалось избежать политической зависимости от Арабского Халифата и Китайской империи. Хотя местные каганы приняли ислам, арабская власть не распространилась на эти земли. Китай был занят своими внутренними проблемами в стране, и план экспансии на запад им пришлось отложить. Атлахская битва остановила продвижение Китая на земли средней Азии почти на 1000 лет. После битвы карлуки и уйгуры восстановили свои государства, а секреты изготовления бумаги через китайских военнопленных попала на запад.
Жеке басқа табыну — саяси немесе діни билік иерархиясындағы жоғары мәртебелі (лауазымды) адамды асыра дәріптеу, оның атқаратын рөлі мен міндетті қызметін шектен тыс жоғары бағалау. Саяси кайраткерге тәнірдей табынып, шектен тыс ұлықтау.[1]
Жеке басқа табыну, көбінесе, авторитарлық және тоталитарлық жүйедегі мемлекеттерге тән, әйтсе де аракідік демократиялық мемлекеттерде де кездеседі (мысалы, Шарль де Голь басқарған шақтағы Франция). Авторитарлық және тоталитарлық мемлекеттерде жеке басқа табыну жалпыға бірдей ортақ, “бірден-бір ақиқат” идеология арқылы жүзеге асырылады. Мұндай идеологияның көсемдеріне пайғамбарлар мен көріпкелдерге тән қасиеттер таңылады.
Жеке басқа табынудың негізгі тірегі — мемлекет басшысын ұлттың асыраушысы ретінде қабылдайтын патриархалдық сана және “әділ патшаға” үміт артуға негізделген бодандық саяси мәдениет болып саналады. Жеке басқа табынудың пайда болуының басты себебі қоғамдағы билік тармақтарының түгелімен бір адамның қолына шоғырлануы, сол арқылы адамдар тағдырының өз іс-әрекетінен гөрі басшылықтың оң қабақ көрсетуіне (қайырымдылығына) тәуелділігі. Саяси тұлғаға жан-жақты тәуелділік қалың бұқара санасына сіңісті болып, жүйелі түрде идеологиялық өңдеуден өте келе “құдіреті күшті” басшының алдында халықты құлдық сезімде ұстап, жарамсақтық, жағымпаздық психология қалыптастырады.
Жеке адамдардың азаматтық құқықтары аяққа тапталып, халықтың өзін-өзі басқару мүмкіндігі ескерусіз қалады. Мысалы, бұрынғы КСРО-да осындай жағдай қалыптасты. Жеке басқа табынудың соңы әр түрлі ауыр зардаптар әкелетіндігіне қарамастан, оның белгілері кейбір дамушы мемлекеттерде (Ирак, Солтүстік Корея, Куба, т.б.) әлі күнге дейін сақталып отыр. [2]
Атлахская битва произошла в 751 году н.э., на территории Средней Азии, возле реки Талас, между Арабским Халифатом и Тюргешским каганатом и империей Тан (Китай). Китай стремился установить свое господство в Средней Азии и отправил для этих целей крупные силы около 100000 воинов. В это время арабы, создавали свой халифат, покорив Иран, Кавказ, Афганистан, весь Ближний Восток. Китайские войска в это время захватили Ташкент и ликвидировали тамошнего правителя, посадив на его место своего человека. Тюргешкий каган Сулук, опасаясь китайской экспансии, отправил арабскому халифу посла, для объединения против китайцев. Арабский халиф на тюргешам отправил своих воинов на лошадях и верблюдах, в общем количестве 20 – 30 тысяч человек. К ним примкнули тюргеши и другие тюркские племена, численность союзников доросла до 70 – 80 тысяч воинов.
Битва между арабами и тюргешами с одной и китайцами и его союзниками с другой стороны началась в июле, возле реки Талас. В течении четырех дней войска не решались начать бой. Однако, во время столкновения двух мощнейших армии, арабской во главе полководца Зияд ибн Салиха и китайской, под командованием Гао Сяньчжи с обеих сторон пало и было ранено по 20 – 40 тысяч воинов. Китайцы потерпели поражение, им на пятый день битвы ударили в спину их союзники карлуки. Китайцам пришлось отступить и отказаться от идеи покорения Средней Азии. Китайский полководец едва остался в живых, за счет проложенной конвоем дороги посреди отступающего в беспорядке войска. Арабы, также были ослаблены и долго не могли прийти в себя после такого крупного сражения. Их власть в Средней Азии также была не прочной, власть оставалась в руках тюрков. Политическая ситуация в Китае и в Арабском Халифате со временем заставила вернуться пограничные отряды обеих империи в свои пределы.
Эта крупнейшая в истории средневековья битва сыграло огромную роль в судьбе стран и народов Средней Азии. Благодаря мудрой политике тюркских правителей, удалось избежать политической зависимости от Арабского Халифата и Китайской империи. Хотя местные каганы приняли ислам, арабская власть не распространилась на эти земли. Китай был занят своими внутренними проблемами в стране, и план экспансии на запад им пришлось отложить. Атлахская битва остановила продвижение Китая на земли средней Азии почти на 1000 лет. После битвы карлуки и уйгуры восстановили свои государства, а секреты изготовления бумаги через китайских военнопленных попала на запад.
Жеке басқа табыну — саяси немесе діни билік иерархиясындағы жоғары мәртебелі (лауазымды) адамды асыра дәріптеу, оның атқаратын рөлі мен міндетті қызметін шектен тыс жоғары бағалау. Саяси кайраткерге тәнірдей табынып, шектен тыс ұлықтау.[1]
Жеке басқа табыну, көбінесе, авторитарлық және тоталитарлық жүйедегі мемлекеттерге тән, әйтсе де аракідік демократиялық мемлекеттерде де кездеседі (мысалы, Шарль де Голь басқарған шақтағы Франция). Авторитарлық және тоталитарлық мемлекеттерде жеке басқа табыну жалпыға бірдей ортақ, “бірден-бір ақиқат” идеология арқылы жүзеге асырылады. Мұндай идеологияның көсемдеріне пайғамбарлар мен көріпкелдерге тән қасиеттер таңылады.
Жеке басқа табынудың негізгі тірегі — мемлекет басшысын ұлттың асыраушысы ретінде қабылдайтын патриархалдық сана және “әділ патшаға” үміт артуға негізделген бодандық саяси мәдениет болып саналады. Жеке басқа табынудың пайда болуының басты себебі қоғамдағы билік тармақтарының түгелімен бір адамның қолына шоғырлануы, сол арқылы адамдар тағдырының өз іс-әрекетінен гөрі басшылықтың оң қабақ көрсетуіне (қайырымдылығына) тәуелділігі. Саяси тұлғаға жан-жақты тәуелділік қалың бұқара санасына сіңісті болып, жүйелі түрде идеологиялық өңдеуден өте келе “құдіреті күшті” басшының алдында халықты құлдық сезімде ұстап, жарамсақтық, жағымпаздық психология қалыптастырады.
Жеке адамдардың азаматтық құқықтары аяққа тапталып, халықтың өзін-өзі басқару мүмкіндігі ескерусіз қалады. Мысалы, бұрынғы КСРО-да осындай жағдай қалыптасты. Жеке басқа табынудың соңы әр түрлі ауыр зардаптар әкелетіндігіне қарамастан, оның белгілері кейбір дамушы мемлекеттерде (Ирак, Солтүстік Корея, Куба, т.б.) әлі күнге дейін сақталып отыр. [2]