Федор Алексеевич (1661—1682), русский царь (с 1676 г.) из династии Романовых.
Родился 9 июня 1661 г. в Москве. Сын царя Алексея Михайловича и его первой супруги Марии Ильиничны Милославской. Просвещённый реформатор, ученик Симеона Полоцкого, увлекался науками, искусствами, разведением лошадей и стрельбой из лука. Страдал наследственным авитаминозом, на пару месяцев в году приковывавшим его к дворцовым покоям.
Фёдор Алексеевич женился по собственному выбору на Агафье Симеоновне Гружевской — дочери смоленского шляхтича (1680 г.), а после её смерти от родов — на столь же незнатной красавице Марфе Матвеевне Апраксиной (1682 г.).
На основе общей переписи населения (1678 г.) царь провёл налоговую реформу, заменив множество податей единым подворным обложением (1679 г.). Утвердил единую систему мер и единое расписание работы всех государственных учреждений. Вдвое расширил центральный государственный аппарат, унифицировал функции ведомств-приказов и создал постоянное правительство — Расправную палату (1680 г.). На местах установил единовластие воевод, отняв у них финансовые функции. Ликвидировал «кормления» — систему, по которой воевода получал жалованье («кормился») за счёт местных жителей.
В 1679 г. приступил к созданию регулярной армии, оставив за её пределами только казаков, и обязал всех дворян нести службу в полках.
Осенью 1681 — зимой 1682 г. отменил местничество — обычай, согласно которому чины в государстве давались в соответствии со степенью знатности.
Открыл в Москве светскую Верхнюю типографию, дома призрения для инвалидов, приют для сирот с обучением грамоте и ремёслам. Подписал «Привилей Московской академии» — принципы устройства всесословного учебного заведения для формирования кадров просвещённых государственных чиновников.
Пытался ввести при дворе европейскую одежду, поощрял новые направления в литературе и живописи.
Заключил после войны 1673—1681 гг. мир с Турцией, по которому последняя признавала Левобережную Украину владением России. Скончался 7 мая 1682 г. в Москве.
Его смерть вызвала народные волнения в столице — восставшие обвиняли придворных в убийстве царя.
Бекініс, қорған, қамал — тұрақты әскері, қару-жарағы бар, қажетті азық-түлік, т.б. нәрселермен қамтамасыз етілген, әскери-стратегиялық тұрғыдан маңызды, жау қоршауында қалған жағдайда ұзақ уақыт қарсыласуға мүмкіндігі мол әскери тұрақ. Ол теңіз (теңіз жағалауы) Бекінісі және құрлықтық Бекініс болып бөлінеді. Теңіз (теңіз жағалауы) Бекінісі әскери флот күштерінің шұғыл әрекет тірегі ретінде қызмет етеді. Мұндай Бекіністер құрамында теңізге, ішкі рейдтерге шығуға оңтайлы бірнеше (жабық) аралдар, сондай-ақ, қорғанысқа, кемелер мен қайықтарды жөндеуге, жабдықтауға қажетті құралдар болады. Теңіз жағалауында Бекіністік құрылыстар жүргізу, қорғану туралы алғашқы жазба деректер Филон Византийский (б.з.б. 3 ғ.), Витрувий (б.з.б. 1 ғ.), Аполлодар (2 ғ.), Вегеция (4 ғасырдың соңы — 5 ғасырдың бас кезі) еңбектерінде кездеседі. Құрлықтық Бекініс алғашында топырақ үйіндісімен, таспен, ағашпен, т.б. материалдармен қоршалған елді мекен түрінде болды. Ал көшпелілер әскерлері жылжымалы Бекіністер құру әдістерін қолданған. Кейін қалалық мәдениеттің өркендеуіне байланысты қорғаныс құрылыстары бар Бекіністер, қамалдар салына бастады. Мұндай елді мекенді, қамалдарды қорғау тұрғындардың өз күшімен жүзеге асырылған. Ертедегі мемлекеттер мен қалаларда әскер пайда болып, құрылыс өнерінің дамуы мен арзан жұмыс қолдарының (құлдар) көбеюіне байланысты көне қалалар айналасы мұнаралы қабырғалармен, ормен қоршалатын болды. Мысалы, парсылар астанасы Сузы үш қатар мұнаралы қабырғалармен қоршалған. Орта Азия мен көне Қазақстан жерінде де мұндай көп қатарлы Бекіністер аз болмаған. Олардың орындары ондап саналады. Б.з-дың алғашқы ғасырларында Сырдың оң жағасынан бой көтерген Сауран қаласының да бірнеше бекініс қабырғалары болған. Бекіністің сыртқы қоршауы құлаған жағдайда, ең соңғы кедергі есебіндегі тірек-қорғаны — цитаделі (гректерде — акрополь, римдіктерде — капитолий) салынған. Үлкен аумақты ел шетінен қорғауға арналған шекаралық Бекіністер Қытайда (Ұлы Қытай қорғаны), Мысырда, Ассирияда, Вавилонда, Иранда, Римде, т.б. елдерде қолданылған. Орта ғасырларда Батыс Еуропада ірі жер иелерінің қорған-сарайлары (замоктар), қорғандары күшейтілген қарулы әскері бар қалалар мен монастырьлар түріндегі Бекіністер пайда болды. Қорған-сарайлар ірі жер иелерінің тұрғын жайы мен қол астындағы халықтан алым-салық жинау, ұрыс қимылдарын жүргізу мақсатында жасақталған қарулы әскері орналасатын тұрақ қызметін атқарды. 13 — 14 ғасырларда тек Францияда ғана 50 мыңға жуық қорған-сарайлар, қарулы әскері бар қалалар мен монастырьлар болды. Оқ-дәрімен атылатын қарулардың пайда болуына байланысты (18 — 19 ғасырлардан бастап) теңіз жағалауындағы Бекініс қабырғаларының алдыңғы жағынан қосымша форттар салына бастады. 19 ғасырдың аяғында Бекініс құрылысына бетон және оқ өтпейтін құрылымдар қолданылатын болды. 1-дүниежүзілік соғыс қарсаңында Еуропа территориясында әр түрлі дәрежедегі 150-ден астам Бекініс болды. Қару-жарақтар мен әскердің Бекіністерге топталуы қарсыластарға артиллериядан бастырмалата соққы беру арқылы бас көтертпей тастауына мүмкіндік беретін. Сондықтан, қарулы күштерді әр жерге бөліп орналастыру қажеттігі туындады. 1-дүниежүзілік соғыстан кейін Бекіністер орнына әскери шептер өмірге келді.[1]
Федор Алексеевич (1661—1682), русский царь (с 1676 г.) из династии Романовых.
Родился 9 июня 1661 г. в Москве. Сын царя Алексея Михайловича и его первой супруги Марии Ильиничны Милославской. Просвещённый реформатор, ученик Симеона Полоцкого, увлекался науками, искусствами, разведением лошадей и стрельбой из лука. Страдал наследственным авитаминозом, на пару месяцев в году приковывавшим его к дворцовым покоям.
Фёдор Алексеевич женился по собственному выбору на Агафье Симеоновне Гружевской — дочери смоленского шляхтича (1680 г.), а после её смерти от родов — на столь же незнатной красавице Марфе Матвеевне Апраксиной (1682 г.).
На основе общей переписи населения (1678 г.) царь провёл налоговую реформу, заменив множество податей единым подворным обложением (1679 г.). Утвердил единую систему мер и единое расписание работы всех государственных учреждений. Вдвое расширил центральный государственный аппарат, унифицировал функции ведомств-приказов и создал постоянное правительство — Расправную палату (1680 г.). На местах установил единовластие воевод, отняв у них финансовые функции. Ликвидировал «кормления» — систему, по которой воевода получал жалованье («кормился») за счёт местных жителей.
В 1679 г. приступил к созданию регулярной армии, оставив за её пределами только казаков, и обязал всех дворян нести службу в полках.
Осенью 1681 — зимой 1682 г. отменил местничество — обычай, согласно которому чины в государстве давались в соответствии со степенью знатности.
Открыл в Москве светскую Верхнюю типографию, дома призрения для инвалидов, приют для сирот с обучением грамоте и ремёслам. Подписал «Привилей Московской академии» — принципы устройства всесословного учебного заведения для формирования кадров просвещённых государственных чиновников.
Пытался ввести при дворе европейскую одежду, поощрял новые направления в литературе и живописи.
Заключил после войны 1673—1681 гг. мир с Турцией, по которому последняя признавала Левобережную Украину владением России. Скончался 7 мая 1682 г. в Москве.
Его смерть вызвала народные волнения в столице — восставшие обвиняли придворных в убийстве царя.