Қазақстан және көршілес аймақтардың ортағасырлық этностық тарихы түркілердің тарихымен байланысты. Қазақстан жерінде түркі тектес, түркі тілдес тайпалардың көне заманда да болған. Бірақ нағыз түркілердің этностық тарихы б.з. V ғасырынан басталады. Егер түрік деген атау V ғасырдан бастап пайда болса, онда: "Одан арғы дәуірлердегі тайпаларға қалай түркі тектес, түркі тілдес деген сипат береміз?" деген заңды сұрақ тууы мүмкін. Мұны былай түсіну керек. Б.з. V—VIII ғасырларының арасы түркі тайпаларының пайда болып, қалыптасу дәуірі. Ал Алтай тіл тобына жататын түркі тілінің пайда болуы түркі атын алған кейінгі тайпалардан кемінде 1 мың жыл бұрын болған.
Көне түрктерде мемлекеттік істерді басқару механизмі - әскери-саяси құрылымды болды. Басқаша айтқанда, түрктердің қоғамдық құрылымы әскери-саяси негізде жасақталынған, соны қоғамда негізгі тұғыр еткен деген сөз. Жорықтар мен шабуылдарға еркек кіндіктінің барлығы қатысқан. Әйел заты соғысқа, жорыққа қаруланып қатысқан емес, тіпті қылыш, пышақ қолына алған емес. Бұл көне түрк қоғамының «патриархальдық» ерекше болмысы, табиғи заңдылығы еді. Сол себептен, белгілі бір отбасының бастапқы ұйытқысы еркек кіндікті болды, сөйтіп ол әулеттің, рудың, тайпаның, одақтың атасы, қасиетті шаңырағы аталды. Түрк қоғамында ер атаулы «тал бесіктен тас үйінді «бесігіне» дейін» жауынгерлік рухпен тәрбиеленді, елді, жерді, туған жұртын қорғауды ең негізгі мақсат тұтты, бір сөзбен, көне түрктер асқан батырлық пен ерлікті мадақ тұтып ат жалында, қару-жарағымен ұдайы жорықтармен өмір кешті, бүкіл қоғам қашанда әскери дайындақта, әскери өнірін күн сайын дамытып тіршілік етіп жатты. Өйткені, қара құрттай қаптаған қалың қытайлықтардың шабуылына тойтарыс беру, ата жауымен ұдайы соғысу үрдістері толастаған емес еді. Бұл саяси жағдай көне түрктердің әскери өнерінің дамуына қатты әсер етті. Сөйтіп, Евразияны дүр сілкіндірген жорық шабуылдарды іске асырғандар көне түрктер болды, олардың әскери-саяси берік мықты құрылымы аталмыш мақсатта ерекше қызмет атқарды.
Қазақстан және көршілес аймақтардың ортағасырлық этностық тарихы түркілердің тарихымен байланысты. Қазақстан жерінде түркі тектес, түркі тілдес тайпалардың көне заманда да болған. Бірақ нағыз түркілердің этностық тарихы б.з. V ғасырынан басталады. Егер түрік деген атау V ғасырдан бастап пайда болса, онда: "Одан арғы дәуірлердегі тайпаларға қалай түркі тектес, түркі тілдес деген сипат береміз?" деген заңды сұрақ тууы мүмкін. Мұны былай түсіну керек. Б.з. V—VIII ғасырларының арасы түркі тайпаларының пайда болып, қалыптасу дәуірі. Ал Алтай тіл тобына жататын түркі тілінің пайда болуы түркі атын алған кейінгі тайпалардан кемінде 1 мың жыл бұрын болған.
Объяснение:
Көне түрктерде мемлекеттік істерді басқару механизмі - әскери-саяси құрылымды болды. Басқаша айтқанда, түрктердің қоғамдық құрылымы әскери-саяси негізде жасақталынған, соны қоғамда негізгі тұғыр еткен деген сөз. Жорықтар мен шабуылдарға еркек кіндіктінің барлығы қатысқан. Әйел заты соғысқа, жорыққа қаруланып қатысқан емес, тіпті қылыш, пышақ қолына алған емес. Бұл көне түрк қоғамының «патриархальдық» ерекше болмысы, табиғи заңдылығы еді. Сол себептен, белгілі бір отбасының бастапқы ұйытқысы еркек кіндікті болды, сөйтіп ол әулеттің, рудың, тайпаның, одақтың атасы, қасиетті шаңырағы аталды. Түрк қоғамында ер атаулы «тал бесіктен тас үйінді «бесігіне» дейін» жауынгерлік рухпен тәрбиеленді, елді, жерді, туған жұртын қорғауды ең негізгі мақсат тұтты, бір сөзбен, көне түрктер асқан батырлық пен ерлікті мадақ тұтып ат жалында, қару-жарағымен ұдайы жорықтармен өмір кешті, бүкіл қоғам қашанда әскери дайындақта, әскери өнірін күн сайын дамытып тіршілік етіп жатты. Өйткені, қара құрттай қаптаған қалың қытайлықтардың шабуылына тойтарыс беру, ата жауымен ұдайы соғысу үрдістері толастаған емес еді. Бұл саяси жағдай көне түрктердің әскери өнерінің дамуына қатты әсер етті. Сөйтіп, Евразияны дүр сілкіндірген жорық шабуылдарды іске асырғандар көне түрктер болды, олардың әскери-саяси берік мықты құрылымы аталмыш мақсатта ерекше қызмет атқарды.