1. Алып-Ер Тұнға – аты аңызға айналған тарихи тұлға ,түрік мемлекетін ұйыстырған көсем. Ол – біздің заманымыздан бұрынғы VII гасырда
өмір сүрген Тұран елінің әміршісі, көреген косемі, сақтар әскерінің
колбасшысы, ержүрек батыры, «Алып» — сақтармен ғұндар заманынан
бері ел қорғаған батырлардың қолбасшы ерлердің атына қосылып
айтылып келе жатқан мәртебелі есім.
2.Алып-Ер Тұңға – Иранның ұлы жазушысы Фирдоусидің «Шаһнама»
кітабына кейіпкер болған. Онда Афрасияп, Тұран патшасы болып
суреттеледі. «Тұран» — Тұр елі – түріктер елі деген сөз. Ол замандагы
түріктер Енесай мен Ертіс, Дунай бойлары, Ауғанстан мен Иран,
Сирия, Түркия жерлерін мекендеген. Көк Тәңіріне табынып, түрік
жазуымен жазған.
3.Алып – Ер Тұңға – тарихи адам. Акыл-айласымен, күшімен, айтса
сөзін өткізіп, тірессе жеңіп, елді – ел қылған батыр әрі көсем. Ол
қайтыс болғанда, артында қалған елі жоқтау пыгарган. Сол жоқтау
ауыздан-ауызға тарап, одан ХІ ғасырда түрік ғалымы Махмұт
Қашқаридің «Түркіше сөздігіне» кірген, сөйтіп біздің дәуірімізге
жеткен.
4.Алып Ер Тұңғаның тарихи тұлғасы мен дастандағы әдеби бейнесі
жайында кезінде Әбу Райхан әл-Бируни, Махмұт Қашқари, Хамза
Исфахани, Рашид әд-Дин т.б. аса құнды пікірлер айткан. Бұлардың бәрі
де дастанның басты қаһарманы Алып Ер Тонғаны сақтар дәуірінде өмір
сүрген мемлекет қайраткері ретінде сөз етеді. Олар, әсіресе, Тұран мен
Иран арасындағы соғыста Алып Ер Тоңға өзін аса дарынды қолбасшы
ретінде танытканын ерекше атап көрсетіп отырады
5.“Алып ер Тұңға" дастанының негізгі идеясы – Тұран елін сыртқы
жаудан қорғау, түркі жұртын ішкі ынтымақ-бірлікке үндеу, туған
жердің абырой-даңқын арттыра түсу болып табылады. Бұл дастан
Алып Ер Тоңғаның қайтыс болып, бүкіл түркі елінің күңіренген жоқтау​

Жекеше
Мен келермін
Сен келерсің
Сіз келерсіз
Ол келер

Көпше
Біз келерміз
Сендер келерсіңдер
Сіздер келерсіздер
Олар келер

Жекеше
Мен жазармын
Сен жазарсың
Сіз жазарсыз
Ол жазар

Көпше
Біз жазармыз
Сендер жазарсыңдар
Сіздер жазарсыздар
Олар жазар

Жекеше
Мен аралармын
Сен араларсың
Сіз араларсыз
Ол аралар

Көпше
Біз аралармыз
Сендер араларсыңдар
Сіздер араларсыздар
Олар аралар

Жекеше
Мен оқырмын
Сен оқырсың
Сіз оқырсыз
Ол оқыр

Көпше
Біз оқырмыз
Сендер оқырсыңдар
Сіздер оқырсыздар
Олар оқыр

Жекеше
Мен барармын
Сен барарсың
Сіз барарсыз
Ол барар

Көпше
Біз барамыз
Сендер барарсыңдар
Сіздер барарсыздар
Олар барар

Абай жолы» - Мұхтар Әуезовтың әлемге әйгілі тарихи романдар топтамасы - қазақтың тұңғыш эпопеясы. 1-кітабы 1942, 2-сі 1947, 3-сі 1952, 4-томы 1956 ж. жарыққа шықты. Эпопеяның «Абай» атанған алғашқы екі кітабына КСРО Мемлекеттік сыйлығы (1949), «Абай жолының» тұтас төрт томына Лениндік сыйлық (1959) берілді. «Абай жолы» арқылы қазіргі қазақ прозасы күллі дүние жүзі әдеби классиканың шырқау шыңына шықты. Сөйтіп, 19 ғасырдың 40-50-жылдарын М. О. Әуезов туған әдебиетіміздің даму тарихында бұрын-соңды болып көрмеген ренессансқа айналдырды. Мұның өзі заңды да, өйткені «Абайдай» шығарма бұл тұсқа дейін қазақ әдебиетінде болған емес».[1] «Бұл да аз,- деді француз жазушысы Луи Арагон,- әлемнің басқа елдерінде де онымен тең түсетін шығарма табу қиын; бұл, менің ойымша, XX ғасырдағы ең үздік шығармалардың бірі». Ең талғампаз суреткерлердің аузымен айтылған осындай орасан биік бағаға «Абай жолы» қандай қасиеттері мен жетті? Бұл сұраққа жауап беру үшін эпопеяға тән негізгі ерекшеліктерді ескермей болмайды. Алдымен, тақырып туралы. Кешегі, яки тарихи тақырып: бүгінгі, яки қазіргі күн тақырыбы деп жүрміз. Бір тұста осылар жөнінде айтыс ашып, дауласып та көрдік. Бәрі шартты нәрсе! (Кеше, бүгін, ертең... Уақыт жалғастығында жік жоқ: таң атса, ертең бүгінге, бүгін кешеге айналады. Демек, кешесіз бүгін, бүгінсіз ертең жоқ). Сондай-ақ бүгінгі қазақ кім? Мұны тану үшін кешегі қазақты білу шарт. Тамыры жоқ ағаш, тарихы жоқ халық болмайды.Әуезов өзінің төрт том «Абай жолы» арқылы бүкіл дүние жүзіне, қала берді - өз отандастарына, керек десеңіз тіпті - қазақтардың өзіне қазақ дегеннің кім екенін танытты. Дәлірек айтқанда, қазақ халқының ұлылығын - оның өткен өмірін -тарихын, тарихының түбірлі кезеңдерін, қазақ мінезі қалыптасқан трагикалық Һәм шығармашылық дәуірлерді ғажайып көркемдік күшпен жарқыратып, ашып, жан-жақты айқындап, терең түсіндіріп берді. Сондықтан да, «Абай жолын» оқыған Бенжамен Матип «қазақ неткен ғажайып халық» деп өзін-өзі ұмыта таңырқаса, Константин Федин «өзінің қалай қазақ боп кеткенін білмей қалған». Сондықтан да бүгінде Л. Н. Толстойды оқымай орысты, О. Бальзакты оқымай французды білдім деу қандай қиын болса, Әуезовті оқымай қазақты білдім деу сондай қиын.