1. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың сөзін оқып, осы мәселе төңірегінде сұхбат құрыңдар. Есімдіктердің қызметін анықтаңдар.
Әр мемлекеттің ең басты құндылығы – оның халқы. Сон-
дықтан халық денсаулығы үнемі мемлекеттің қамқорлы-
ғында болуы тиіс. Дені сау ұлт қана ұлы істер мен лайықты
әрекеттерге қабілетті. Біздің мемлекетіміздің стратегиялық
міндеттерін шешуде тұрғындарды ауызсумен сапалы қамта-
масыз ету мәселесі ерекше орын алады, себебі халық денсау-
лығы тұтынатын судың сапасына байланысты. Осы мәселе
шешу барлығы үшін маңызды және алдыңғы қатарлы міндет
тердің бірі болып қалуда.​

Бердибек Сокпакбаев родился в 1924 году в одном из горных аулов Нарынкольского района Алма-Атинской области. Там же окончил среднюю школу. Накануне Великой Отечественной войны Б. Сокпакбаев – впечатлительный, настойчивый и усидчивый; потом – служба в армии; послеармейская жизнь продолжилась учебой в Алма-Ате в Казахском педагогическом институте им. Абая, позднее окончил Высшие литературные курсы в Москве.

Много занимался журналистикой, работал в редакциях газет и журналов «Казах адебиети», «Балдырган». работал на киностудии, а еще раньше учительствовал в школах родного района. Его всегда волновали сложные проблемы детского воспитания. Бердибек Сокпакбаев был педагогом-воспитателем, и, видимо, это обстоятельство в немалой степени предопределило тематику его произведений.

В Союзе писателей Казахстана работал консультантом по детской литературе.

Бер­ди­бек Сок­пакба­ев преж­де все­го детс­кий пи­сатель. Детс­тво и юность – стер­жень всех его книг. Про­из­ве­дения Сок­пакба­ева во мно­гом ав­то­би­ог­ра­фич­ны. А детс­тво у пи­сате­ля от­нюдь не из лег­ких. Из­вест­ный пи­сатель Ану­ар Алим­жа­нов ска­зал за­меча­тель­ные сло­ва: «Но ведь из­вест­но, что да­же са­мое труд­ное детс­тво прек­расно по-сво­ему. Оно соп­ро­вож­да­ет нас всю жизнь. И быть мо­жет, имен­но по­это­му каж­дый из нас да­же на скло­не лет, до са­мого кон­ца сво­его жи­вет вол­ну­ющи­ми, яр­ки­ми, доб­ры­ми, смеш­ны­ми и груст­ны­ми, но всег­да до­роги­ми, тро­гатель­ны­ми вос­по­мина­ни­ями о сво­ем детс­тве. Отк­ры­тия, сде­лан­ные на­ми в те да­лекие го­ды, соп­ро­вож­да­ют нас всю жизнь – и пер­вая улыб­ка дев­чонки, ожег­шая не­ис­ку­шен­ное серд­це, и ма­теринс­кая неж­ность, и за­пах трав в сте­пи, и горь­кий прив­кус кро­ви на раз­би­тых нед­ру­гами гу­бах, и доб­рое на­путс­твие от­ца».

Бер­ди­бек Сок­пакба­ев на­чинал свою твор­ческую де­ятель­ность как по­эт. В 1950 го­ду вы­шел пер­вый сбор­ник его сти­хов «Род­ник», от­ли­чав­шихся осо­бой до­вери­тель­ностью и иск­рен­ностью ав­торс­ко­го чувс­тва. Кни­га бы­ла вы­соко оце­нена кри­тикой и поль­зо­валась ус­пе­хом у чи­тате­лей.

Вско­ре Б. Сок­пакба­ев де­бюти­ровал и в про­зе, не ме­нее яр­ко, чем в по­эзии. Его бес­хитрост­ные по сю­жету, но глу­бокие по объем­но­му изоб­ра­жению жиз­ни и бы­та ка­захс­ко­го аула по­вес­ти «Шест­над­ца­тилет­ний чем­пи­он» (1951), «До­рога счастья» (1953), «По­весть о се­бе» (1957) сра­зу по­лучи­ли приз­на­ние не толь­ко под­рост­ков, но и ши­роких кру­гов взрос­лых ка­захс­ких чи­тате­лей. И не уди­витель­но. Ведь кни­ги пи­сате­ля на­селя­ют доб­рые и муд­рые, озор­ные и смыш­ле­ные ге­рои, не по­любить ко­торых, не со­пере­живать их бе­дам, не ра­довать­ся их уда­чам прос­то не­воз­можно. Пи­сатель на­делил сво­их пер­со­нажей чер­та­ми изд­рев­ле лю­бимых фоль­клор­ных ге­ро­ев, а чи­татель с удив­ле­ни­ем и удо­воль­стви­ем их уз­на­вал.

Сөйлем мүшелері – сөздердің мағыналық тұрғыдан өзара тіркесуі нәтижесінде синтаксистік қызметте жұмсалатын сөйлемнің дербес бөлшектері. Сөйлемдегі сөздер бір-бірімен мағыналық байланыста болады, сол байланыс негізінде грамматикалық мағынаға ие болған сөздер, сөз тіркестері сөйлем мүшелері қызметін атқарады. Сөйлем мүшелері қызметінде сөйлемнің дұрыс құрылуының, әр сөздің өз орнында жұмсалуы мен ой желісі, стильдік жағынан нақты болуының орны ерекше. Сөйлем мүшелері үлкен екі топқа бөлінеді:

тұрлаулы мүшелер (бастауыш, баяндауыш);

тұрлаусыз мүшелер (анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыш).

Тұрлаулы мүшелер сөйлемнің негізгі арқауы саналады, предикативтік қатынас негізінде ең кіші сөйлем ретінде жұмсалып, олардың негізінде тақырып, рема, тіпті есімді, етістікті сөз тіркестері айқындалады.[1]

Бастауыш – сөйлемдегі ойдың иесі, ол нөлдік, көптік, тәуелдік тұлғаларда есімдіктен, есім сөз таптарынан, ал баяндауыш бастауыштың негізгі қасиеттерін нақтылай келе етістіктен, т.б. сөз таптарынан жасалады. Тұрлаусыз мүшелер бастауыш пен баяндауышқа тікелей қатысты болып, сөйлемде айтылуға тиісті ойды толықтырып, айқындап тұрады.

Толықтауыш септелген сөздердің заттық қасиетін көрсетеді де, тура және жанама түрлерге бөлінеді.

Анықтауыш заттың, субстантивтенген сөз таптарының, септік жалғаулы пысықтауыштарды айқындайды, оның сапалық, меншікті түрлері бар.

Пысықтауыш көбіне қимылға, кейде есімдерге де қатысты жұмсалады. Сөйлем мүшелері негізінен дербес мағыналы сөз таптарынан жасалады, олардың жасалуына көмекші есім, көмекші етістік, шылау, модаль сөздер де қатынасады, дербес мағыналы сөздердің семантикасын осы көмекші сөздер айқындайды. Сөйлем мүшелері дара, күрделі, үйірлі, кейде құрама болады.

Сөйлем мүшесі деп сөйлем құрамында тұрып, белгілі бір сұрауға жауап беретін толық мағыналы сөзді, сөз тіркесін не күрделі сөзді атаймыз

Сөйлем мүшелері сөйлемдегі маңызына, қызметіне қарай тұрлаулы мүшелер және тұрлаусыз мүшелер болып екі топқа бөлінеді.