1 из 2
Қазақ әдебиеті пәні бойынша 7-сынып оқушысының өзіндік жұмысының жоспары
I тоқсан, 2020-2021 оқу жылы
Сабақтың тақырыбы: Сұлу Жібек бар ма екен?
Оқу мақсаты: Шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас тұрғысынан дамытып жазу (7.А/И4).
Оқушыға арналған тапсырмалар.
Жеті қырдан асқанда –
Күлдірлеген қоңырауды
Есітті сонда құлағы.
Шапса балта өтер ме,
Шыңғырлаудың тасына.
Нелер келіп, не кетпес,
Ер жігіттің басына!
Қоңырау дауысы келгенде,
Көк жорға атты қамшылап,
Жетіп бір келді-ау қасына.
Әлқисса, Төлеген қасына келіп, алдына бір шықты, соңына бір шықты, Жібекті көре алмады, қараса Қаршыға алыста қалыпты. Сабыр етіп тұра алмады және көшірінде отырған кісі жоқ, Жібектің ешнәрсемен ісі жоқ. Сонда Төлеген үш рет дауыстап шақырды.
— Бұл күймеде неғылған жан бар, тірі адам бармысың?-деп. Бұған Қыз Жібек еш жауап бермеді. Сонда Төлеген қапы болып тұрды.
— Ай, дүние-ай, мынаның мені кемсінгені бөтен жұрттығы ғой. Өз жұртымда маған да еш кісі тең келе алмаушы еді,-деп тұрғанда Қаршыға да жетіп келді. Сонда Төлеген айтты:
— Мынау маған жауап бермейді, әлде жаман кісі ме?-деді. Қаршыға айтты:
— Олай емес, мұна мекерлік бар, мен сөйлесейін,-деп Жібекке келіп айтты:
— Жібекжан, шырағым, ояумысыз, міне бір жақсы кісі қасыңа келіп тұр сөйлесемін деп, бетіңді ашып сөйлесші,-дейді. Онда Жібек айтты:
— Сен Қаршығамысың?-дейді.
— Иә, шырағым, мен Қаршыға көкең,-деді.
— Сен Қаршыға көке болмай жерге кіргін, менің басым екі тайлық па еді, екі тайға менің басымды сатып, не бетіңмен ұялмай келіп тұрсың, онандағы кебініңді сәлде ғып тақсаң болмай ма?-деп жауап берді.
Сонда Қаршыға айтты:
— Шырағым, менің екі жорға алғаным рас, мен оны сізді көрсетуге алғаным жоқ, Төлегеннің жолдастарына тамыр болып алдым, сізді көрсетпекке дүниенің малын алмаспын, сіз үшін өзім басымды бәйгеге тігіп келдім, ендігісін өзің біл, - деді. Сонда Қыз Жібек айтты:
— Ендеше, лебізің бекерге қалмасын бір көрінейін, әбден көрініп тұрсам келіспес, бұған былай қылайын деп ойлады: қасында үш қызы бар екен, пәуескенің түймелерін ағыттырды да, жарқ еткізіп бір көрінді дағы қайта жауып, жатып қалды. Сол бір көрінгендегі Қыз Жібектің сипаты бұл секілді көрінді:
Қыз Жібектің құрметі,
Жиһаннан асқан сәулеті,
Ләйлі, Мәжнүн болмаса,
Өзгеден артық келбеті.
Үш қызы бар қасында-ай,
Өзі он төрт жасында-ай.
Кебісінің өкшесі
Бұхардың гауһар тасындай.
Ақ маңдайы жалтылдап,
Танадай көзі жарқылдап,
Алтын шашбау шашында.
Қыз Жібектің шаштары
Қоғалы көлдің құрағы.
Көз сипатын қарасаң
Сегіз бейіш ішінде
Хорлардың жаққан шырағы.
2 из 2
Тапсырма
. : Шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас тұрғысынан дамытып жазыңыз, кейіпкерлердің іс-әрекетіне баға беріңіз.
«ПОПС» формуласы
• Бірінші сөйлем «Менің ойымша, ... »
• Екінші сөйлем «Себебі, мен оны былай түсіндіремін … »
• Үшінші сөйлем «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын … »
• Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім .
Дескриптор
- Шығармадан алынған үзіндіні түсініп оқиды;
- Оқиға желісін өзіндік көзқарас бойынша дамытып жазады:
1-сөйлем-
2-сөйлем-
3-сөйлем-
Соңғы сөйлем-
Біздің заманымызға дейінгі IV-V ғасырларда тұңғыш рет асау тұлпарды тізгіндеп, даланың ерке тіршілік иесін елден бұрын ерттеп мінген, VIII-IX ғасырларда Ақыртастай жауһар қаланы салып, қыр астынан құбыр тартып, Мұзарттың мөлдір, бұлақтың бал суын тұтынған бабалардың даналығында шек жоқ. Бұл жайында күні кеше ғана Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев жариялаған «Ұлы даланың жеті қыры» атты маңызды мақаласында да айтылды. «Атқа міну мәдениеті мен жылқы шаруашылығы жер жүзіне Ұлы даладан тарағаны тарихтан белгілі.
Еліміздің солтүстік өңіріндегі энеолит дәуіріне тиесілі «Ботай» қонысында жүргізілген қазба жұмыстары жылқының тұңғыш рет қазіргі Қазақстан аумағында қолға үйретілгенін дәлелдеді.
Жылқыны қолға үйрету арқылы біздің бабаларымыз өз дәуірінде адам айтқысыз үстемдікке ие болды. Ал жаһандық ауқымда алсақ, шаруашылық пен әскери саладағы теңдессіз революцияға жол ашты» деді Ұлт көшбасшысы бұл туралы. Сонымен қатар рухты жансыздандырып, ғұрыпты материалдық дүниелерге тәуелді етуді көксеген нарық заманында әл-Фараби мен Ясауи, Күлтегін мен Бейбарыс, әз Тәуке мен Абылай, Кенесары мен Абайдай тағдырлы тарихымыздың тау тұлғаларын да тілге тиек етті. Ұлы дала мұрагерлерінің өткен мыңжылдықтағы халық ауыз әдебиетінің таңдаулы үлгілері – ертегілері, аңыз-әпсаналары, қиссалары мен эпостары жинақталатын «Дала фольклорының антологиясын» жасауды тапсырып, міндеттеді. «Төл тарихын білетін, бағалайтын және мақтан ететін халықтың болашағы зор болады деп сенемін. Өткенін мақтан тұтып, бүгінін нақты бағалай білу және болашаққа оң көзқарас таныту – еліміздің табысты болуының кепілі дегеніміз осы» деп қорытындылады Мемлекет басшысы мазмұнды мақаласын. Яғни, түп-тамырымыз, бастау-бұлағымыз болған ұлттық құндылықтарымызды асқақтата ұлықтайтын кез жетті деген сөз.
Тарқатып айтсақ, ұлт – ұл, перзент деген түбір сөзден құралған. Ұлдың мағынасы баршамызға белгілі. Ол ел қамын жейтін азамат болса, бүкіл елдің де ұлы. Ұл – түбірінен ұл мен қыз, ұлан, құлан, құлыншақ, ұланақ, ұлы, ұлық, ұлықтау, ұлыс деген сөздер дүниеге келді. Ұлы сөзі кез келген жақсы ұғымның апогейін білдіреді. Мысалы, ұлы дала, ұлы адам, ұлы тұлға, ұлы тау деп жалғаса береді. Демек, ұлттың аты артына арлы, иманды ұрпақ қалдырған, халқына қаяусыз қызмет еткен, жақсы ісімен ұрпағына үлгі болған сонау түкпірдегі Ұлы Атамыздың аты. Ал салт – ата салты. Ата-әжені сыйлаудан басталып, соңы әкені, ағаны және әрбір қазақ баласы өзінен үлкендердің бәрін құрметтеумен жалғасады. Мен қазақпын деген жанға бұл қағида ешқашан өзгермейді. Һәм тілі мен діні, дәстүрі де оның ажырамас бөлігі. Сол себепті, бабаларымыз бізге «Тілің тұғырың, дінің – діңгегің» деген ұлағатты өсиет қалдырған. Мұны әрбір қазақ азаматы бес саусағындай білуге және оны көзінің қарашығындай сақтауға тиіс. Онсыз біртұтас қазақ ұлтын сақтау – утопия. Жер бетінен ғайып болған ұлттардың бәрі осындай қарапайым қағиданы ұстана алмағандықтан жойылғанын ұмытпаған абзал.
«Біз бүгінгі бейбіт тірлігіміз үшін, Қазақстан деп аталатын Республиканың жер бетінде барлығы үшін, тарихтың әр тұсында осы елді, осы жерді қорғаған қайсар жандардың аруағының алдында қашан да қарыздармыз», – деп Мемлекет басшысы айтқандай, бүгінгі ұрпақ бабалардың алдындағы рухани борышын адал өтеуге жауапты. Осы орайда, дана халқымыздың «Балаңды өз тәрбиеңмен тәрбиелеме, өз ұлтыңның тәрбиесімен тәрбиеле» деген терең мағыналы сөзі ешқашан өз маңызын жоймайтын тұжырым. Қазақтың көрнекті ақыны Мағжан Жұмабаев: «Ұлт тәрбиесі – баяғыдан бері сыналып, көп буын қолданып келе жатқан тақтақ жол болғандықтан, әрбір тәрбиеші сөз жоқ, ұлт тәрбиесімен таныс болуға тиіс. Және әр ұлттың баласы өз ұлтының арасында, өз ұлты үшін қызмет қылатын болғандықтан, тәрбиеші баланы сол ұлт тәрбиесі мен тәрбие қылуға міндетті» десе, мемлекет және қоғам қайраткері Мұстафа Шоқай: «Ұлттық құндылықтардан жұрдай рухта тәрбиеленген ұрпақтан халқымыздың қажеті мен мүддесін жоқтайтын пайдалы азамат шықпайды» – деп тайға таңба басқандай ақиқатты шындықпен нақтылаған болатын.
Осындай текті тұлғалардың бүгінгі ұрпағы, қазіргі жастар сол ұлттық құндылықтарды қаншалықты қадірлеп жүр? Салт-дәстүрді қаншалықты біледі, ұстанады? Елінің әдебиеті мен мәдениетіне, руханияты мен тарихына қалай алаңдайды? Бір сөзбен айтқанда, олар үшін ұлттық құндылық дегеніміз не? Сананы тұрмыс, моральді материализм билеп-төстеп тұрған бүгінгі нарық заманының жастарына осындай салмақты сауалдарды қойып, ой-пікірлерін білдік.
Объяснение:
"Видели я больше всех приношу пользу"-сказало полотенце.
"Эй невежда"-разозлился умывальник,от злости даже его крышка слетела на пол."Почему ты считаешь себя лучше всех? Чтобы помыться к кому человек приходит первым? Конечно ко мне.Я его хорошо умываю"
После этого мыло тоже не вытерпело: "Есть ли жизнь у человека без меня? Конечно нет,любую грязь могу очистить,поэтому человеку дороже меня ничего нету"
Их спор продлился до вечера. Никто не хочет друг-другу уступать. До вечера никто к ним не подходил, потому что дома закончилась вода.