1. Мәтінді оқыңдар, оқу барысында жақша ішіндегілердің қайсысы шылау, қайсысы
қосымша екенін, бірге не бөлек жазылатынын ажыратыңдар.
Сен жігерсіз (де), ақылсыз (да) бала емессің. Мойныңа алсаң, бәрі (де)
қолыңнан келеді. Оған мен сенемін. Бұдан былай маған көз жасыңды көрсе-
туші болма! Жалынып шыққан көз жасы жасықтықтың белгісі... Жасықтық
(пен) әлсіздік жүрген жерде толқымалы тайғақ ойға (да) орын көп. Ағат кеттің
бе, жасырма, шыныңды айт! Сонда оңасың, кері кетпей, ілгері басасың, өзіңе
(де), достарыңа (да) пайда келтіресің... Иә, солай, маған мұң шағып жылама
(да), кешірім (де) сұрама, уәде (де) берме, қатеңдi iс (пен) жөнде! Жолдасың
(мен) табыс, мұғалімің айтқандай, кешірімді содан сұра! Міне, осыған келі-
сейік. Ал қазір төсегіңе бар (да) ұйықта!..
Есенбек сөз таластыруды, бір айтылған пікірді қайталауды қаламайтын,
Оның осы сырына баласы (да) қанық еді. Сондықтан еш нәрсе деместен,
Жарқын әке әмірін орындап, төсегіне қисайды (да), көп ұзамай-ақ ұйықтап
кетті.
Адамтектес маймылдар мен адамдарды бір-бірінен ажырататын басты белгі — мидың салмағы. Адамтектес маймылдардың миының салмағы 750 г-нан аспайды. Миының салмағы 750 г кезінде бала сөйлей алады. Ежелгі адамдардың сөздік қоры өте аз болды, ол тек жеке сөздерден ғана құралды. Олар сөз арқылы бір-бірімен байланыс жасап отырды. Ең алғаш қауымдасып тіршілік еткен адамдар еңбек ете жүріп, бір-бірімен үнемі қарым-қатынаста болды. Олар сөз арқылы өз өмірлерінен жинақтаған тәжірибелерін ұрпақтан-ұрпақка беріп отырды. Сөз — адамның ойлау қабілетінің дамуына, еңбек құралдарын жетілдіруге және қоғамдық қарым-қатынастардың күрделене түсуіне әсер етеді.
Осы мәтін боладыма?
Қазіргі әлемде әрдайым жаһандану үрдісі жүріп жатады. Жаһандану елдердің экономикасының, саясатының және мәденитінің бірігуі арқылы жүзеге асады. Ол әлемдік жүйеге үлкен әсерін тігізеді. Бұл әсері жағымды да, жағымсыз да бола алады. Осы блогтың мақсаты бұл екі әсерлерді салыстырып, жаһанданудың жақсы немесе жаман екінін көрсету.
Жаһанданудың ең көп пайда әкелетін саласы ол экономика және индустриялық даму. Оған бірнеше себептер бар. Біріншіден, жаһандану халықаралық бәсекелестікті қоздырады. Осының арқасында халықаралық жұмыс бөлінісі тиімділігін арттырады. Мысалы, қазіргі уақытта Қытай жаппай сатылатын тауарлары өндіріп сатады да, осы ақшасына Жапониядан жоғары технологиялары сатып алады. Екіншіден, тауар өндіру масштабының ұлғаюы бағанын төмендеуіне әкеліп соғады. Оның басты себебі - өнімнің өзіндік құны азаюы. Сол үшін халықтың әр түрлі тауарлар мен қызметтерге қолы жетеді.