1. Мәтінді түсініп оқы. Қазақ халқының қолөнеріне текемет, қоржын, құмыра, тиын, киім, киіз үй, ер-тоқым, белдіктер жатады. Үлттық аспаптар да қолөнер туындысы. Олар: жетіген, қобыз, домбыра, дауылпаз, тағы басқалары. Көне ғасырлар туралы кесенелер мен ескерткіштер көп мәлімет береді. Оларға қарап, сол ғасырдағы құрылыс ма- териалдары туралы білуге болады. Кесенелерді зерттеу арқылы көне замандағы әйгілі адамдар туралы біле ала- мыз. Мұндай мәліметті көне жырлар мен айтыстардан да табуға болады. Бұл аталғандар - халық мұрасы. Оқыған мәтін бойынша кестені толтыр. Тұрмыстық заттар Ұлттық аспаптар Ғимараттар

Теңге алу - Қазақ ұлттық ат спорты. Ертеден келе жатқан ойындардың бірі. Теңге ілу де ат спортына жататын ойынның бірі. Теңге алу ойыны тегіс жерде өткізіледі. Ойынға жасы 18-ден асқан адамдар ғана қатысады. Ол ертеде үлкендігі ақ тоқымдай киіздің үстінде 50, 20, 15 тиындық майда ақшаларды салып қоятын болған. Қазір тақыр жердің ойықтау тұсына ақ шүберекке түйілген зат тасталады. Ойыншылар қос тартпалы мықты ерттелген атқа мініп 30-40 метрдей жерден шауып бара жатып, ақ киіздің үстінде жатқан тиынды немесе ақ шүберекке түйілген затты еңкейе беріп, іліп алып кетулері керек. Аңшаны ат үстінен алған адам иеленіп кетеді. Қазір шүберекке түйілген тиын, не сондай кішірек затты ат үстінен еңкейіп көтеріп әкеткен адам жеңімпаз атаңып, жүлде алады. Ойыншылар атқа кезек мініп немесе бірнеше атпен (әркім өз атымен) кеп ойынға қатынаса береді. Алғашқы адам тиынды іліп кетсе, оның орнына тағы да тиын салынады. Ойынға жуас жылқылар пайдаланылады.

«Қызыл кітапқа енген өсімдіктер» туралы диалог.

Ахметжан: Достым, бір сұрақ қойсам, жауап бере алады ма екенсің?

Мадияр: Білмеймін, қане сұрап көр. Тексерейік.

Ахметжан: Елімізде «Қазал кітапқа» енген өсімдіктерден бір – екеуін атай аласың ба?

Мадияр: Қиын сұрақ екен. Жауап бере алмаймын. Ал сен ше, білесің бе?

Ахметжан: Мен де бұран біле қоймайтынмын. Ал қазір биология пәнінен өтетін республикалық жарысқа дайындалып жүргендіктен, оқып –жаттап жүрмін.  

Мадияр: Сонда қандай өсімдіктер енгізілген екен?

Ахметжан: Жалпы «Қызыл кітапта»140 түрдің таралуы, олардың қорғау мен мәдени түрде өсірілуі жайлы мәліметтер берілген екен. Әрине, мен әлі бәрін оқып үлгерген жоқпын.

Мадияр: Сонда «Қызыл кітапқа» өсімдіктерге не үшін енгізеді екен?

Ахметжан: Түрдің бұл кітапқа енгізілуі, оған ерекше көңіл бөлу керек екендігін білдіреді, көбіне арнайы қорғау шаралары қажет, әйтпесе түрдің мүлдем жоғалып кетуі мүмкін. Қазақстан үкіметі 1978 жылдың қаңтарында Қызыл кітапты құру туралы қаулы шығарды.  

Мадияр: Сонда мен дұрыс түсінсем, «Қызыл кітапқа» енгізілген өсімдік ерекше қорғауға алынады ма?

Ахметжан: Дұрыс айтасың. Мысалы кәдімгі  емен,   ақтұңғиық,  сарағлдақ,  қызғалдақ, кілегей т.б секілді өсімдіктерді жинауға тыйым салынған (тек ерекше жағдайда арнайы рұқсатпен ғана). Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктерді заңсыз жинаса немесе зақымдаса, әрбір данасына 360 теңге айып төлейді ) 2001 жылы 12 қыркүйектегі №1186 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы.

Мадияр: Мен ол жағын білмеппін, енді біліп жүретін болдым.