1. Мәтелді табыңыз. A) Балалы үй - базар. В) Отан оттан да ыстык. C) Жері байдың - елі бай. Д) Бір құмалақ бір карын майды шірітеді. E) Ойнап сойлесең де, ойлап сөйле. 2. Саккұлақ, Желаяқ, Көлтауысар қай ертегінің кейіпкерлері? А) «Ер Төстік» В) «Аяз би» C) «Толағай» Д) «Сырттандар» E) «Алтын сақа» 3. «Аяз би» ертегісіндегі басты кейіпкер кім? А) Зәрлі хан В) Ақша хан C) Мадан Д) Жаман E) Шалқұйрық 4. Мақалдың екінші жартысын көрсетіңіз. Батыр туса – ел ырысы, А) Жаңбыр жауса – жер ырысы. В) Ел үмітін ер ақтар. С) Айласыз батыр алдырар. Д) Ел – ырыстың кілті. E) Батыр елдің сәулеті.

Табиғат адамдарға қуанышты сәттерді сыйлайды. Оған сүйсініп, сіз жақсылайсыз, мейірімді боласыз. Сонымен бірге сіз одан даналықты үйренесіз. Алайда ол да бәрімізге көмекке мұқтаж сияқты. Бізге жердің бәрін беру керек. Адамдар табиғатпен ренжімей, оның тұрғындарына зиян келтірмей дос болу керек. Бірақ көбісі бұл туралы ойланбайды.

Жыл сайын кәсіпорындар атмосфераға құбырлардан мыңдаған тонна күйе, күл және зиянды газдар шығарады. Бірақ кез-келген өсімдікте шаң мен зиянды газдарды ұстайтын арнайы құрылғылар жоқ. Үлкен қалаларда көліктер ауаны денсаулыққа зиянды пайдаланылған газдармен ластайды. Сондықтан, жақында, біздің елдің тұрғындары велосипедті ұнататын болды. Бұл үнемді ғана емес, сонымен қатар экологиялық таза көлік екені белгілі болды.

Сонымен қатар, біздің арамызда табиғи ресурстардың зиянкестері де бар. Біз өзіміз қолданып жүрген барлық әдемі және пайдалы заттарды қалай жойып жіберетінімізді байқамаймыз. Демалу мақсатында көлге саяхат жасағанда, көбінесе бөтелкелер мен банкілерді жағалауға тастап кетеміз, орманда, көлеңкелерде және су айдындарында өсетін гүлдерді жинай бастаймыз. Бірақ бұл гүл шоқтары көп ұзамай қурап, ешқашан адамдардың ою-өрнегіне айналмайды деп ешкім ойлаған жоқ. Шашылған қоқыс қоршаған ортаға зиян тигізіп қана қоймай, басқа туристердің де көңіл-күйін түсіреді. Қызықты аң аулау мақсатында ормандарға бару арқылы біз көптеген жануарларды құрта бастаймыз, сол арқылы көптеген түрлер біздің планетамыздан жоғалып кеткенін білмейміз.

Объяснение:

Бүгінде өрімдей жастардың қылмыс жасауы көз үйренген көрініске айналып, елді елең қылып отыр. Тәртібі қиын бала есейген сайын қылмыстың ауыр түрлерін жасауға бейімі арта беретінін ескерсек, бұл аса өткір мәселе екенін мойындауға мәжбүрміз. Жыл сайын жаз маусымы басталып, оқушылар демалысқа шыққанда жасөспірімдердің тәртібін қадағалайтын құқық қорғау органдарының жұ­мысы екі есе көбейеді. Қазақстанда заң бойынша кәмелетке толмаған жас­өспірімдерге түнгі сағат 22.00-ден кейін компьютерлік клубтарда отыруға және түнгі сағат 23.00-ден кейін көшеде ата-анасыз жүруге тыйым салынған. Оқушылар каникулға шығып, мектеп сабағы мен үй тапсырмасынан қолдары босағанда, жоғарыда айтылған ережелерді барлығы бірдей сақтай бермейді. Әсіресе, жасөспірімдердің қолымен жасалған қылмыстар мен құ­қықбұзушылықтар жаз мезгілінде көп тіркеледі. Тәртіп сақшылары қанша жерден жұмыс істеп жатырмыз десе де, жасөспірімдер арасындағы қылмысты азайту күнтәртібінде тұр. Жас жеткіншектердің қылмысқа бой ұру мәселесі тек құқық қорғау ор­ган­дарының ғана емес, ата-ананың, мектептің, басқа да мемлекеттік және үкіметтік емес ұйымдардың қадаға­лауын талап етеді. Себебі психолог мамандардың зерттеуіне сенсек, жас баланың саналы азамат болып қа­лып­тасуында оның жанұяда, мектеп қабырғасында, көшеде көрген өне­гелері ерекше орын алады.