1. Оқы. Батаны сары түспен, аңызды көгілдір түспен, аманатты жасыл түспен боя.
Көбейсін жаңа достарың,
Молайсын елге қосқаның.
Жарасып көңіл хоштығы,
Бекісін халық достығы.
М. Әлімбаев
Балам, мына күміс белдік
пен домбыраны əкеңе
апарып бер.
Ертеде бір Маса бесікте жатқан сәбиді
шағып алады. Мұны көрген Қарлығаш
оны соңынан қуады. Айдаһар Масаны
қуған Қарлығаштың құйрығынан тістеп
алады. Қарлығаш бар күшін жинап, Ай-
даһардан құтылады. Осыдан бастап Қар-
лығаштың құйрығы айыр болып қалған
екен.
Таңертең аш қарынға су ішуді әдетке айналдырған дұрыс.
Мидан бастап асқазанға дейін денедегі бүкіл мүшелердің су қажеттілігі бар. Сондықтан мол су ішіп денедегі су жетіспеушілігінің алдын алу керек. Кафеинсіз кофе, шай немесе шекерсіз табиғи сусындар, сумен араласқан жеміс шырындары және басым бөлігі судан тұратын қарбыз сияқты өнімдер де құрамында карбонгидрат немесе тұз мөлшері көп болмаса су орнына өтеді. Кафеинді шай, кофе, кола секілді сусындар денедегі су жетіспеушілігін одан да арттыратындығы үшін қосымша тағы су ішу керек.Судың денеге пайдалары:
Дене температурасын тұрақтандырады.Азық, қалдық және оттегі тасымалдайды.Бүйрек және бауырдағы қалдықтарды (шлак) тазалайды.Витамин және минералдардың тарауын қамтамасыз етеді.Денені жарақаттанудан қорғайды.Клеткалардың және бұлшық еттердің бірігуін қамтамасыз етеді.Тері клеткаларын ылғалдандырады және сауықтырады.Ас қорытуда жоғарыдан төмен қарай ретімен астың қорытылуынан сіңірілуіне және де ең соңында қалдықтардың шығуына дейін судың міндеті орасан зор.Денеде болатын күніне 2-4 литр су шығынының орнын қайта толтырып тұру қажет. Ересек адамның денесінде 40-50 литр су болады. Қанның 83%, бұлшық еттердің 75%, мидың 74%, сүйектердің 22% судан тұрады. Денеде 20% су жетіспеушілігі болуы өте қауіпті және өлімге дейін жетелейді.
Қажетті мөлшерде су ішпеген жағдайда:
Мидың жұмыс істеуі баяулайды.Қан қоюланады.Жүрек көп жұмыс істеуге мәжбүр болады.Нәжіс сары түсті болады.Іш қатуына(запор) себеп болады.Өмірде шынайы дос ,өзіңе серік болатын дос табу қиын.
Достыққа жүрмін, достыққа жүрмін құмартып,
Өлгелі жүрмін өзіме-өзім мін артып.
М.Мақатаев.
Ойлап қараңызшы...Достықсыз адамдар арасындағы қарым-қатынасты елестету мүмкін бе?Әрине,жоқ.Достық ол адамдардың бір-бірімен ұқсастығы,талғамдарының сәйкес келуі ғана емес.Достық деген адамдардың бір-біріне қиын кезде де,қуанышта да бірге болуы,арадағы қатынасқа адалдықпен,ақ ниетпен қарауы.Былайша айтқанда,адал дос та,амал дос та бұл өмірде кездеседі.Тек олардың ара жігін айыра білу керек.
Қай адам болмасын жанынан әркез табылар шынайы досты іздейді.Әрі досына қарап адамды бағалайтынымыз тағы бар.Осыларды ескере отыра ондай адал достарды табу қиын істердің бірі екендігін білуге болады.Алайда,өзгеден мін іздеместен бұрын өзіңізге назар салып,баға беруіңіз қажет.Шын досқа лайықты болмасаңыз кемелденіңіз,ойларыңыз бен пікірлеріңізді өзгертуге тура келеді. Дана халқымыз «дос жылатып айтады,дұшпан күлдіріп айтады» демекші,өтірік дос кейпін танытып,екіжүзділікке баратындарға сенгіш аңқау болмауыңыз керек.
Бір дос бар мұрныңнан қан кеткенше, Бір дос бар астыңнан тақ кеткенше,
Бір дос бар басыңнан бақ кеткенше,
Бір дос бар қораңнан мал кеткенше,
Бір дос бар кеудеңнен жан кеткенше,- дегендей,қазір осындай достардың түрі көбеюде.Оларды ажырата алу үшін ақылдылық пен көрегенділік керек.
Бұл өмірде шексіз ешнәрсе жоқ дейді ғой.Бір қаламмен мәңгілікке жаза бермейсіз,себебы сиясы бітеді.Адам да мәңгі өмір сүрмейді.Ал осылайша екі адам арасындағы достық жібінің мәңгілікке үзілуі – ол ешқандай достықтың болмағанының белгісі.Бұл сөзіме Марк Твеннің:“Достық үзілмейді, үзілсе ол достықтың болмағаны,”-деген сөзі дәлел.
Қорытындылай келе,бұл өмірде нағыз досты табу – қиынның қиыны.Алайда адал достық бұл қиындықтарға тұратын қатынас.Жоғарыдағы аталған шарттар орындалса,өзің шынайы бола білсең ғана шынайы досыңды іздемей-ақ табасың дегім келеді.Ал сол бір нағыз досыңды тапсаң,арадағы алып күштен айырылып қалмауға тырыс.