1. Тұйық және бітеу буындары бар сөзді көрсетіңіз. А) Ғарыш. В) Күн. С) Кеше. Д) Ай. Е) Аспан.
2.Тұйық буынды сөзді көрсетіңіз.
А) ел, ер, үй В) есік, шөп, егін С) жел, жер, жаз Д) су, күн, шық Е) ұя, жыл, жүз
3. Тек ашық буынды сөздер қатарын көрсетіңіз.
А) байлық, қорықтар В) бай, асхана С) жорық, кілем Д) қала, мереке Е) басшылық, ұлттық
4. Сөздің түбірі тұйық буыннан тұрған сөзді көрсетіңіз.
А) Шалқарда. В) Кереге. С) Оқушының. Д) Сумен. Е) Ұлттар.
5. Бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.
А) Таразы В) Іні С) Шағала Д) Жаңғақ Е) Ұлт
6. Ілік септігіндегі зат есімді табыңыз.
А) Түлкі. В) Радиодан. С) Иттер. Д) Терезенің. Е) Ағашқа.
7. Әкеңнің шешесі сізге кім болатынын анықтаңыз.
А) Әпке. В) Тәте. С) Туыс. Д) Нағашы әже. Е) Әже.
8. Жануарлардың ұйқыға кететін мезгілін көрсетіңіз.
А) Күз. В) Көктем. С) Жаз. Д) Қыркүйек. Е) Қыс.
9. Үй ішіне қатысты сөздерді табыңыз.
А) Қабырға, төбе, есік В) Тұлпар, күн сәулесі С) Дәптер, кітап, сызғыш Д) Емен, қайың, шырша Е) Бөлме, қабат, терезе
10. Қыстың өзіне тән белгісін атаңыз.
А) Жауын. В) Жел. С) Шөп. Д) Жаңбыр. Е) Қар.
11. Көптік жалғауды табыңыз.
А) Көрпем. В) Төсектің. С) Найзағай. Д) Ауруханаға. Е) Қызғалдақтар.
12. Тек қатаң дауыссыз дыбыстан басталатын септік жалғауларын көрсетіңіз.
А)–мен,-пен,-ын В)–ты, -ті, -ды, -ді С)–на, -не, -де Д)–тар, -тер, -лар, -лер Е)–пен, -қа, -ке,-та
13. Көптік жалғауды көрсетіңіз.
А) –лар. В) –ым. С) –ге. Д) –ды. Е) –ның.
14. Ісмердің – сөзі қай септікте тұрғанын анықтаңыз.
А) Шығыс септік В) Атау септік С) Табыс септік Д) Барыс септік Е) Ілік септік
15. Жіктік жалғауын табыңыз.
А) –ын, -ін. В) –пын, -пін. С) –ға, -ге. Д) –мен, -бен. Е) –дың, -дің.
16. Сын есімді табыңыз.
А) Қайық. В) Бұрын. С) Ырық. Д) Бұйрық. Е) Жарық.
17. Күрделі сын есімді табыңыз.
А) Таза. В) Тұнық. С) Шыдамды. Д) Ұзақ. Е) Орта бойлы.
18. Сын есімді табыңыз.
А) Келді. В) Тәтті. С) Айтты. Д) Көшті. Е) Көкті.
19. Досыңның мінезіне сәйкес сөзді табыңыз.
А) Түзу. В) Жуан. С) Жіңішке. Д) Биік. Е) Мейірімді.
20. Негізгі сын есімді табыңыз.
А) Ақылды. В) Жарық. С) Жібектей. Д) Салмақты. Е) Судай.
20. Есептік сан есімді табыңыз.
А) Жетпісінші. В) Жетіден үш. С) Жетпістей. Д) Жетеу. Е) Жетпіс.
21. Сан есімнің мағыналық топтарын көрсетіңіз.
А)Негізгі,туынды. В)Есептік,реттік. С)Сапалық ,қатыстық . Д)Жалпы,жалқы. Е)Жіктеу, сілтеу.
22. Көмектес септігінде тұрған сан есімді табыңыз.
А) Екінің. В) Екімен. С) Екіден. Д) Екіні. Е) Екіде.
23. Болжалдық сан есімнің жұрнақтарын көрсетіңіз.
А) –ыншы, -інші. В) қосымшасыз. С) –ау, -еу. Д) –дай, -дей. Е) –дан, -ден.
24. Күрделі есептік сан есімді көрсетіңіз.
А) Екінші. В) Төртеу. С) Он-оннан. Д) Жетпіс бес. Е) Жиырма екінші.
25. Топтау сан есімді көрсетіңіз.
А) Әркім. В) Туып-өскен. С) Әйгілі. Д) Үш-үштен. Е) Бәйтерек.

Қазақтың 3 қыраны

Тоқтар Әубәкіров — қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер, ұшқыш. Ол 1946 жылы 27 шілдеде Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданында дүниеге келген.

Тоқтар Әубәкіров ғарышта 7 күн 22 сағат 13 минутты, Талғат Мұсабаев 341 күн 9 сағ 48 мин, ал Айдын Айымбетов 9 күн 20 сағ 13 мин 51 с болған.

1991 жылы 2 сәуірде Кеңес Одағы Ғарышкерлер даярлау орталығында ғарышқа ұшу дайындығына кірісіп, сол жылы 2 қазанда Байқоңырдан «Союз ТМ-13» кемесімен ғарышқа ұшты. 1991 жылы 10 қазанда Жерге оралды.

Әубәкіров тек қана ғарышкер емес, сонымен қатар экспериментке қатысқан алғашқылардың бірі. Ол бірінші рет қазақ ғалымдарының тәжірибе барысында жасаған қазақ асханасының сублимацияланған тағамдарын қолданып көрді. Бұл тағамдарға: айран, ірімшік, ет жатады.

Тоқтар Әубәкіров – әлемнің 256-ғарышкері болса, Талғат Мұсабаев 309-ғарышкері. Айдын Аымбетов әлемнің 545-ғарышкері.

Талғат Мұсабаев — 1951 жылы 7 қаңтарда Алматы облысы, Жамбыл ауданы Қарғалы кентінде дүниеге келген. Ол Қазақстанның екінші ғарышкері.

1994 ж. ғарышқа 1-рет ұшқанда (Союз ТМ-19) 126 күн ғарышта өткізген.

1998 ж. ғарышқа 2-рет ұшқанда (Союз ТМ-27) 208 күн ғарышта өткізген. Гиннестің үздік табыстар кітабында бір айдың ішінде 5 рет не бары 30 сағат 8 минут ұзақтығымен ашық ғарышқа шыққанны жазылып алынған.

2001 ж. ғарышқа 3-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-32) 8 күн ғарышта өткізген.

Талғат Мұсабаев ғарышкерлер арасында алғашқы хирург атанған.

Үш қыранға да ғарыш кеңістігін игеруге сіңірген аса зор еңбегі, ғарышқа ұшу кезінде көрсеткен батырлығы мен ерлігі үшін «Халық қаһарманы» атағын берілген.

Айдын Айымбетов — 1972 жылы 27 шілдеде Алматы облысы, Талдықорған қаласы, Өтенай ауылы дүниеге келген.

2015 жылы 2 қыркүйекте 2-бортинженер ретінде транспорттық пилоттанған «Союз ТМА-18М» кемесінде ЭП-18 саяхаты аясында Байқоңыр ғарыш станциясынан Халықаралық ғарыш станциясына аттанды.

Айдын Айымбетов ғарышта 10 күн болып, маңызды зерттеулер жүргізген болатын. Халықаралық ғарыш станциясынан оралған Айымбетовті президент Нұрсұлтан Назарбаевтың өзі күтіп алды.

Тоқтар Әубәкіров пен Айдын Айымбетовтың туған күндері бір күнде, бір айда, яғни 27 шілдеде. Екі ғарышкеріміз де Армавир жоғары әскери ұшқыштар училищесінің түлектері.

Қазақ жерінде дүниеге келіп, кейін Ресейге көшіп кеткен ғарышкерлер:

Шаталов Владимир Александрович, 1927 жылы 8 желтоқсанда Қазақ автономиялық социалистік республикасы кезінде Петропавл қаласында туған. Ғарышқа алғашқы ұшу 1969 жылдың 14-17 қаңтарында жасалды.

Викторенко Александр Степанович 1947 жылы 29 наурызда Қазақ КСР-нің Солтүстік Қазақстан облысында дүниеге келді. Александр Степанович 1987 жылы 22 шілдеден бастап 30 шілдеге дейін «Союз ТМ-3» кемесі экипажының командирі А.П. Александров пен М.Фариспен (Сирия) және Мир орбиталық кешенінде Ю. В. Романенко және А.Лаврикинмен болды. Ол «ТМ-2 Одағы» А Лавейкин мен М. Фариспен Жерге оралды. Рейс 7 күн 23 сағат 04 минут 55 секундқа созылды.

Жалпы ғарышкерлер жайлы қызықты 13 мәлімет

Ғарышты зерттеу тарихында ғарышта ешкім қаза тапқан жоқ. Жазатайым оқиғалар болған. Бірақ олардың бәрі Жерден ұшқан кезде немесе орбитадан түсу барысында болды. Барлығы атмосферада қаза тапты.

Орбитада ғарышкерлердің өсуі орта есеппен 4-5 сантиметрге дейін артады, өйткені жер үсті ауырлық күшіне көп әсер етпейді. Сондықтан омыртқа түзетіледі.

Көптеген тағам өнімдерін ғарышкерлер тек түтіктерден сұйық түрінде қолданады.

Орбитаға көп уақыт жұмсаған ғарышкер — Валерий Поляков. Оның жазбасы 438 күнде әлі күнге дейін ұрланған жоқ.

Ғарышта ұзақ уақыт бойы үздіксіз болу — 14 ай. Бұл жазба сондай-ақ «Мир» орбиталық орбиталық станциясына барған Поляковқа да тиесілі.

Көптеген ғарышкерлер алдымен ауыр салмақтылық жағдайынан туындаған «ғарыштық аурудан» зардап шегеді. Бұл, ең алдымен жүрек айнуы кезінде көрінеді.

Айға барған «Аполлон-11» ғарышкерлері оларды қайтару кезінде кедендік бақылаудан өтті. Кедендік декларацияда олар: «Жүк — бұл ай мен тастар» деп жазды.

ХҒС-дағы астронавтар оянып, Жердегі Ұшуды басқару орталығынан жіберілген сигналда тұрып жатыр (ХҒС туралы қызықты деректерді қараңыз.

Ғарышкерлер ғарышта қорылдамайды.

Жерге қайта оралғаннан кейін, көптеген ғарышкерлер ыңғайсыз күй кешеді.

Тістерді тазарту кезінде ғарышкерлер тіс пастасының көбігін жұтуға мәжбүр болады, сондықтан олардың арнайы жеуге жарайтын пастасы бар.

*Керегін жазып ал*

Объяснение:

ответ:1. ҚР Ұлттық кітапханасы халықаралық кеңістікте әлемдегі ірі кітапханалардың бірі ретінде танымал. Кітапхана ғимараты 1971 жылы арнайы жобамен салынған.

222. Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасы (АҚРҰАК) -2004 жылдың 23 сәуіріндегі ҚР Үкіметінің № 461 Қаулысымен құрылды.

2004 жылғы 10 маусымда ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев пен Мәскеу мэрі Ю. М. Лужковтың қатысуымен кітапхананың салтанатты ашылу рәсімі өтті.

3. Жеке кітапхана қорының негізін Елбасының кітаптары мен оның Қазақстан Республикасында және шетелде басылған авторлық еңбектері құрайды; авторлардан Тұңғыш Президентке сыйға тартылған кітаптар мен басқа баспа басылымдары; сирек, коллекциялық және сыйлық басылымдары; мерзімді басылымдар (газет, журнал); анықтамалықтар (энциклопедиялар, сөздіктер, анықтамалықтар); биобиблиографиялық және библиографиялық көрсеткіштер мен электронды басылымдар