1 – тапсырма. 52\53 беттегі мәтін бойынша диалог құрастырыңдар. (составьте диалог по тексту) текст:
Электр қуатын көп тұтыну – оны өндіруге жұмсалатын шикізат
көздерін көп пайдалануға ғана емес, жаһандық экологияға да залал
келтіруде. Сондықтан адамзат болашағы үшін алаңдайтын әрбір
азамат электр қуатын күнделікті тұрмыста үнемдеуі керек. Ұялы
телефон, ноутбук секілді құрылғылардың қуаттағышын токтан
Ылғи ажыратып отырған дұрыс. Өйткені ток көзіне қосылып тұрған
құрылғы энергия тұтынады. Бірер күнге басқа жаққа кетерде шамды
өшіріп қана қоймай, ток көзінен теледидар, музыкалық орталық,
DVD ойнатқыштарды да суырып кеткен жөн. Олар токқа қосылып
тұрса, аз да болсын энергия шығындап отырады. Қуат көзін керек ететін заттарды пайдаланғанда да мұқият болындар. Мысалы,
киім үтіктеп жатканда телефон шырылдаса, үтікті суырып барып,
конырауга жауап беріңдер.
Маңғыстау облысы экологиясы ауыр аймақтардың қатарына жатады. Мұнда ауа бассейні табиғи және антропогендік жолдармен ластанады.
Антропогендік ластану өнеркәсіп пен көлік тасымалына байланысты. Әрбір автомобиль әрбір 1км-ге орта есеппен 40г зиянды заттар шығарады, ал облыс бойынша оның мөлшері жылына 100 мың тоннадан асып түседі.
Облыс бойынша ауаға ластағыш заттар шығаратын объектілердің саны 7 мыңнан асады, бірақ олардың басын көпшілігі ұсақ жылыту қазандары болып табылады, олардың әрқайсысы жылына орта есеппен 5-10 тонна ластағыш заттар шығарады. Атмосфераны ластайтын негізгі өнеркәсіп объектілері Ақтау, Жаңа Өзен қалаларының кәсіп орындары мен мұнай кәсіпшіліктері болып отыр. Ақтау қаласында осындай 26 кәсіпорын бар. “ Маңғыстау мұнай “ өндірістік бірлестігі бойынша 110-120 мың т ластағыш заттар шығарылды, ал Қазақ газ өңдеу заводында осындай көрсеткіш 23мың т жетеді.
Қазақ тiлi - Қазақстан республикасының мемлекеттiк тiлi. Қазақ тiлi (татарстан, башқұрт, қарашай-балкар, кумыктiк, карайым, крымскотатар, каракалпактiк, қараағаш, ногай) түркi тiлдерiнiң қыпшақ шағын тобына кiредi. Ногай, каракалпактiк және қараағаш тiлдерiмен бiрге қыпшақ - ногай тармағы жатады. Қазақ тiлi 8—8, 3 миллион адам үшiн ана тiлi шамамен болып табылады. 9 шақты 982 276 Қазақтарды 2009 жылдың Қазақстан тұрғынының осы санақтары арналған өз ана тiлiмен қазақ атады. Сонымен бiрге басқа Қазақстан халықтарының 1 дерлiк, 8 миллионы дәреже қазақ не бiр бiледi. Иелiктiң пайызы ең үлкен (пайыздардағы) ағайындас түрiк халықтарының арасында байқалады: (95, 5) өзбектер, (93, 7) ұйғыр, (91 ) түрiк (81, 2) әзiрбайжандықтар, (72, 6) татар, (92, 7) қырғыз.