1-тапсырма. Мәтін үзінділерін түсініп оқыңыз. Мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтаңыз. Жердің тартылыс күші адамның омыртқасын басып, сығып тұрады, сондықтан ғарышқа ұшқан ғарышкердің бойы шамамен 5,08 см-ге ұзарады. 2. Жер орбитасында ғарыш саласының дамуына байланысты түрлі қалдық темірлер ұшып жүрген көрінеді. Мамандардың есептеуінше, салмағы бірнеше граммнан 15 тоннаға дейінгі 370 000-нан астам заттар сағатына 9,8 мың шақырым жылдамдықпен Жерді айналып ұшуда. Сонымен бірге, олар кейде бір-бірімен соқтығысып, кішкене бөлшектерге шашырап кетіп жатыр. 3. Шолпан – Күнді сағат жүрісіне қарама-қарсы бағытта айналатын жалғыз ғаламшар. Бұған бірнеше жорамал бар. Соның бірі, ғалымдардың пікірінше, бұрын Шолпанның бетіне ірі астероидтар соқтығысып, оны кейін қарай айналдырып жіберген
Шығарма
Елі сүйген, Елін сүйген Елбасы
Президент дегеніміз – өз елінің тәрбиелі тұтқасы. (Ж. Аймауытов)
Осыдан жиырма жыл бұрын егемендігімізді жариялап, тәуелсіздікке қол жеткіздік. Бұл ғасырлар бойы біздің, яғни қазақ халқының аңсаған арманы еді.
Менің Отаным осы күнге жеткенше үш жүз жылға жуық бодандықтың бұғауында, жетпіс жылдан аса кеңестік кезеңнің шырмауында болды.
Жер бетінде елінің тәуелсіздігін, халқының бостандығын ойламайтын жұрт жоқ шығар. Бұл тәуелсіздік – біз үшін басқа қонған бақ, астыға тиген тақ. Бақты бағалаған халықты бастайтын тақ иесі де болуы керек. Бұл – ежелден келе жатқан өмір заңы. Осыған байланысты ата тарихты ақтарсақ, ежелден ел басқарған ер жүрек батыр бабаларымызды, ұлы хандарды кездестіруге болады. Күллі қазақ халқын өз туының астына жинап, үш жүздің басын қосқан Абылай ханды, елінің азаттығы үшін аянбай қан мен тер төккен Кенесары атамызды айтсақ та жеткілікті болар.
Адамгершілік
Дүниеге келеміз ғой пәк болып,
Күнәға бату адамгершілікке жат қылық.
Жақсы жаққа өзгерейік бауырлар,
Жаман қасиетті тастайықшы лақтырып.
Қайда барсаңда Қорқыт көрі қазылған,
Барлық әрекет амал дәптерге жазылған.
Адам өмірі өте-өте қысқа ғой,
Әрі кетсе бір ғасырға созылған.
Қиналған жанға беріп жүрейік қол ұшын,
Бұл ісің сенің адамгершілік жеңісің.
Ел есінде әрқашанда қаласың,
Ерлік істесең қандай да бір ел үшін.
Сындырмасын сағыңды,тағдырыңның тепкісі,
Адал болшы қазағым,намазыңа бет бұршы!
Мынау жалған дүние бәрінен де қалады,
Түсінбейді осыны,түсінбейді көп кісі.
Жақсы жаққа өзгерші,жақсылыққа бет бұршы,
Көмек сұраған пендені, қалауына жеткізші.
Адамгершілік болса егер бойыңда,
Сен боласың әрдайым тектілердің тектісі.
Жан-дүниең сенің әрқашанда пәк болсын.
Осы сөзім әрдайым жүрегіңде сақталсын.
Жаман қасиетіміз мүлде жоқ болып,
Жақсы қасиеттеріміз көп болсын!
Адамгершілік
Білім – ғылым жақсылыққа бастаған,
Ар – ожданың адамдықтан аспаған.
Ақыл-сана аз да болса толар деп
Әр күн сайын жан кітабын жастанам.
Ұмтылғайсың тек биікке белеске,
Ермегейсің қызық атты елеске,
Бойға сақтап әдептілік, ар-ұят.
Тыңда ұғын, құлақ асып кеңеске.
Сыйлағайсың ата-ана,бауырды,
Ана деген ұлағатты қауымды.
Төрелігін айтып саған әй дейтін,
Әке деген айбарыңды дауылды.
Бойға керек намыс,ұят қасиет,
Аталардан қалған асыл өсиет.
Жігеріңмен жеңерсің бәрінде,
Болса санаң ,жүрегіңде ақ ниет.
Абай атам айтып өткен ақылды,
Жамбыл бабам жырлап өткен нақылды,
Бойға жинап тек биікке ұмтылу,
Әрбір жастың Алла берген бақыты.
Адамгершілік
Әр уақытта байыптылық керім іс
Адамгершілік сапалы қыр сеніңіз
Абай айтқан бес асыл іс керегі
Жаныңызға рахаттана теріңіз
Адал еңбек қара термен келетін
Бейне құрал қажет жеміс беретін
Пайдаланар ұқыптылық олда ырыс
Адамдықтың жақсы ісі өнетін
Әдептілік адамдықтың айнасы
Адамгершілік адалдықтың пайдасы
Жөнді мінез досың болар жаныңа
Жөнсіздердің өтпесе егер айласы
Дос болуға асығады төзімде,
Жинақылық болса егер әркез өз сөзіңде
Осыларды жолдас қылғың келсе егер,
Әрекет қып нәтиже бер өзіңде.