1-тапсырма. Мәтінді оқы. Түсінгеніңді айтып бер (аудиожазылым) «Әдебиет» сөзі араб тілінен аударғанда «асыл сөз» деген мағынаны білдіреді. Барлық халықтың әдебиеті сияқты қазақ әдебиеті де екіге бөлінеді: біріншісі – ауыз әдебиеті, екіншісі — жазба әдебиеті. Ауыз әдебиеті – елдің жазу өнерін білмей жүрген кезінде шыққан сөз өнері.
Ауыз әдебиеті — халқымыздың асыл мұрасы. Онда халқымыздың ғасырлар бойы басынан кешірген тарихи белестері, елінің тәуелсіздігі жолындағы ерлік, батырлық қимылдары, халықтың әдет-ғұрпы, салт-дәстүрі, арман-мүддесі, қиялы, жастардың кіршіксіз пәк махаббаты сөз өнерімен кестеленген.
Бұл тарауға тұрмыс-салт жырлары, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар, аңыз- әңгімелер, батырлық дастан мен лиро-эпостық жырлар, эпостық жырлар, ертегілер, айтыстар, жаңылтпаштар, шешендік сөздер сияқты ауыз әдебиетінің әр түрі енген.
Ауыз әдебиеті — талай ғасырлар жемісі. Халық жыраулары, жыршылары, ертегішілері көне заманнан рухани асыл қазына ретінде сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра етіп, бүгінгі біздің дәуірімізге жеткізген.
Мәтінді пайдаланып, кестені толтыр
ТҰЖЫРЫМДЫ СӨЙЛЕМДЕР ШЫН ЖАЛҒАН
«Әдебиет» сөзі араб тілінен аударғанда «асыл сөз» деген мағынаны білдіреді.
Ауыз әдебиетінің сөздерін шығарушы-ақын-жазушылар.
аңыз әңгімелердің бірінде былай дейді: «Төле бала бірде Әнет бабаға барыпты. Жасы жүзге келіп отырған Әнет баба ынтымақ, ел бірлігі жөнінде әңгіме айтып отырады. «Қалай еткенде бірлік болады, оның күші қандай болмақ?» дегенді сұрайды. Сонда Әнет баба әуелі жауап айтпас бұрын бір бума солқылдақ шыбық алдырады. - Балам, мынаны сындырып көрші? Төле буылған шыбықты олай-бұлай иіп сындыра алмайды. - Енді сол шыбықты біртіндеп сындыршы? Төле ортасынан буылған шыбықты шешіп, біртіндеп пырт-пырт еткізіп, оп-оңай сындырып береді. Әнет баба: - Бұдан не түсіндің, балам? - дейді. Сонда Төле бала: - Түсіндім, баба, бұл мысалыңыздың мәнісі: ынтымағы, бірлігі мықты елді жау да, дау да ала алмайды. «Саяқ жүрген таяқ жейді» демекші, бірлігі, ынтымағы жоқты жау да, дау да оп-оңай алады дегеніңіз ғой. - Бәрекелді, балам, дұрыс таптың. Ел билеу үшін алдымен елді ауыз бірлікке, ынтымаққа шақыра біл. «Бақ қайда барасың, ынтымаққа барамын» дегеннің мәнісі осы, - депті». Әнет баба Қалқаман-Мамыр дауы кезінде бірін-бірі сүйген екі жас жазадан босатылсын деген билік айтады, бірақ оған Мәмбетбай руының басшысы Көкенай батыр көнбейді. Ол Мамырды атып өлтіріп, «енді тентегіңді сен өлтір» деген ауыр шарт қояды. Көкенай батырдың шартына амалсыз көнген Әнет баба «Қалқаман жүйрік атпен шауып өтсін, Көкенай сонда атсын» деген тоқтамға келеді. Бұл жазадан Қалқаман аман құтылады. Шәкәрім Құдайбердіұлының «Қалқаман-Мамыр» поэмасында: «Әнет бабаң - Арғынның ел ағасы, Әрі би, әрі молда ғұламасы. Орта жүзге үлгі айтқан ғаділ екен, Сол кезде тоқсан беске келген жасы», - деп суреттеледі. 1723 жылы көктемде жоңғарлар шабуылы басталып, ел «Ақтабан шұбырындыға» ұшыраған кезде Әнет баба жұртта қалады. Кейін Көкенай бастаған батырлар ұлы бидің сүйегін тауып, Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи мазарына жерлеген. Алматы қаласы көшелерінің біріне Әнет баба есімі берілген.
Картоп жақсы жуу, аршылған жоқ. Сондай-ақ, шикі сәбіз жақсы жуу. Тендерлік көкөніс (бірақ razvarivaya) дейін, 1-1,5 сағат ~, табаға көкөніс салыңыз сумен қамтиды, қайнатыңыз және төмен қайнау температурада пісіруді. Сорпаға және салқын көкөністерді алып дайын. жұмыртқа ~ 8-10 минут қайнаған кейін тұзды суға қайнату қайнаған қойылады. Содан кейін, салқындату және таза суық су ыдысқа жылжуын. жұмыртқа туралған. Картоп қабығы мен ұсақ текшелеп. Сәбіз қабығымен және тым, текшелеп. Пияз қабығы мен ұсақтап. Шағын текшелеп корнишондар. Apple қабығын алыңыз және шағын текшелеп, жуыңыз. Ветчина (шұжық немесе тауық) тым, текшелеп. Ыдысқа (салат майонез Құйып деп жорамалдаған) картоп, сәбіз, алма, ветчина, жасыл бұршақ, пияз, корнишондар мен yaytsa.Nemnogo тұз біріктіріп, бұрыш жаңа ұнтақталған бұрыш. «Оливье» майонез толтырыңыз араластырып, тұра және қызмет мүмкіндік береді.
аңыз әңгімелердің бірінде былай дейді: «Төле бала бірде Әнет бабаға барыпты. Жасы жүзге келіп отырған Әнет баба ынтымақ, ел бірлігі жөнінде әңгіме айтып отырады. «Қалай еткенде бірлік болады, оның күші қандай болмақ?» дегенді сұрайды. Сонда Әнет баба әуелі жауап айтпас бұрын бір бума солқылдақ шыбық алдырады. - Балам, мынаны сындырып көрші? Төле буылған шыбықты олай-бұлай иіп сындыра алмайды. - Енді сол шыбықты біртіндеп сындыршы? Төле ортасынан буылған шыбықты шешіп, біртіндеп пырт-пырт еткізіп, оп-оңай сындырып береді. Әнет баба: - Бұдан не түсіндің, балам? - дейді. Сонда Төле бала: - Түсіндім, баба, бұл мысалыңыздың мәнісі: ынтымағы, бірлігі мықты елді жау да, дау да ала алмайды. «Саяқ жүрген таяқ жейді» демекші, бірлігі, ынтымағы жоқты жау да, дау да оп-оңай алады дегеніңіз ғой. - Бәрекелді, балам, дұрыс таптың. Ел билеу үшін алдымен елді ауыз бірлікке, ынтымаққа шақыра біл. «Бақ қайда барасың, ынтымаққа барамын» дегеннің мәнісі осы, - депті». Әнет баба Қалқаман-Мамыр дауы кезінде бірін-бірі сүйген екі жас жазадан босатылсын деген билік айтады, бірақ оған Мәмбетбай руының басшысы Көкенай батыр көнбейді. Ол Мамырды атып өлтіріп, «енді тентегіңді сен өлтір» деген ауыр шарт қояды. Көкенай батырдың шартына амалсыз көнген Әнет баба «Қалқаман жүйрік атпен шауып өтсін, Көкенай сонда атсын» деген тоқтамға келеді. Бұл жазадан Қалқаман аман құтылады. Шәкәрім Құдайбердіұлының «Қалқаман-Мамыр» поэмасында: «Әнет бабаң - Арғынның ел ағасы, Әрі би, әрі молда ғұламасы. Орта жүзге үлгі айтқан ғаділ екен, Сол кезде тоқсан беске келген жасы», - деп суреттеледі. 1723 жылы көктемде жоңғарлар шабуылы басталып, ел «Ақтабан шұбырындыға» ұшыраған кезде Әнет баба жұртта қалады. Кейін Көкенай бастаған батырлар ұлы бидің сүйегін тауып, Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи мазарына жерлеген. Алматы қаласы көшелерінің біріне Әнет баба есімі берілген.
Картоп жақсы жуу, аршылған жоқ.
Сондай-ақ, шикі сәбіз жақсы жуу.
Тендерлік көкөніс (бірақ razvarivaya) дейін, 1-1,5 сағат ~, табаға көкөніс салыңыз сумен қамтиды, қайнатыңыз және төмен қайнау температурада пісіруді.
Сорпаға және салқын көкөністерді алып дайын.
жұмыртқа ~ 8-10 минут қайнаған кейін тұзды суға қайнату қайнаған қойылады.
Содан кейін, салқындату және таза суық су ыдысқа жылжуын.
жұмыртқа туралған.
Картоп қабығы мен ұсақ текшелеп.
Сәбіз қабығымен және тым, текшелеп.
Пияз қабығы мен ұсақтап.
Шағын текшелеп корнишондар.
Apple қабығын алыңыз және шағын текшелеп, жуыңыз.
Ветчина (шұжық немесе тауық) тым, текшелеп.
Ыдысқа (салат майонез Құйып деп жорамалдаған) картоп, сәбіз, алма, ветчина, жасыл бұршақ, пияз, корнишондар мен yaytsa.Nemnogo тұз біріктіріп, бұрыш жаңа ұнтақталған бұрыш.
«Оливье» майонез толтырыңыз араластырып, тұра және қызмет мүмкіндік береді.