1 – тапсырма. Мәтінді оқыңыз. Мәтіндегі детальді ақпараттарды анықтаңыз. Олимпиадалық ойындар - тӛрт жылда бір рет ӛткізілетін ең ірі халықаралық
кешенді спорт жарыстары. Бұл жарысқа қатысу мүмкіндігі барлық елге бұйыра бермейді.
Тарих сахнасынан із қалдыру кӛптеген елдерге арман қалпында қалуда. Олимпиадаға
қатысуға соғыс , экономикалық тұрақсыздық, табиғат жағдайлары, т. б. себептер кедергі
болуы мүмкін. Алайда мұндай халықаралық шараға қатысуға арқау болатын басты
фактор – ол – мемлекеттің нақты қадамдары мен халықтың күш - жігері.
Біздің мемлекеттің халқы ӛзгеше рух пен қуатқа ие. Тарихи дамудың сатысының
саяси –экономикалық қиыншылықтарына қарамастан Қззақстан дамушы елдер қатарынан
сытылып шықты .
Бүгінде дүние жүзі елімізді жаңа кезеңге қадам басқан ӛз бірегейлілігі мен жетістігі
бар мемлекет ретінде таниды.Олимпиадалық құрам қатарынан да басымдық танытуда.
Біз әуел бастан әлеуеті жоғары, кӛшбасшылыққа бейім ел ретінде танылдық . Әлемдік
тәжірибеге кӛз жүгіртсек, тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында Қазақстан
спортшыларының олипиадаға қатысуы танымал спортшылар мен әлем сыншыларының
назарында болғаны белгілі. Біздің алғыр спортшыларымыз халықаралық бәсекеде оза
шауып, Қазақстан атты жас мемлекеттің ең алғашқы жүлделі медальдарын сыйлады.
Олар: Бекзат Саттарханов, Бақтияр Артаев, Данияр Елеусінов, Дмитрий Баландин,
Василий Жиров, Бақыт Сәрсенбаев, Серік Сәпиев, Александр Винокуров, Ольга Рыпакова,
Елшат Рахимов, т.б.Бұлар -- спорттық Олимпия шыңына жеткен Қазақстанның әлемдік
мақтанышына айналған қаһармандары.
Олимпия биігінен ӛз аға- апаларын кӛріп ӛсіп келе жатқан жалынды жас ұрпаққа
спортта жоғары белестерді бағындыруға жағдай жеткілікті. Қазақстан дүние жүзіне
олимпиада ойындарын ӛткізе алатын мемлекет ретінде таныла отырып, бірнеше дүркін
олимпиада чемпиондарын тәрбиелеген ел ретінде келешекке сеніммен қарайды.
р/с Детальды ақпараттар
1.
2.
3.
паж керек болып жатыр бжб

((витамин на казахском-дәрумен))Дәрумен — адам мен жануарлардың тіршілігіне, олардың ағзасындағы зат алмасудың бірқалыпты болуы үшін аз мөлшерде өте қажетті биологиялық активті органикалық қоспалар. Дәрумен (латынша vіta – тіршілік және амин) туралы ілімнің негізін 1880 жылы орыс дәрігері Николай Лунин салды. 1912 жылы поляк дәрігері Казимеж Функ сол кезге дейін жасалған тәжірибелер нәтижесін қорытындылап, ғылымға дәрумен терминін енгізді. Дәрумен немесе витамин - салыстырмалы құрылысы күрделі емес және әртүрлы табиғаты бар төменгі молекулярлы органикалық қосылыстардың тобы. Бұл жиынды химиялық табиғаты бойынша органикада біріктіріледі, олардың ортақ қасиеті гетеротрофтылармен азық түрінде тұтынатынында. Автотрофты ағзалар да дәруменге мұқтаж болып келеді, дегенмен олар дәруменді синтез жолымен не тікелей қоршаған ортадан алады.

Тағамдар құрамында (немесе қоршаған ортада)дәрумендер саны айтарлықтай көп емес болғандытан, олар микронутриент болып табылады. Дәрумендер қатарына әдетте микроэлементтер мен алмастырылмайтын амин қышқылдары жатқызылмайды.

Дәрумендерді зерттейтін ілім витаминология деп аталады.

Дәрумендердің көбісі коферменттер болып табылады. Дәрумендердің көпшілігі ферменттердің негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Ағзада үздіксіз жүріп жататын химиялық реакциялар, мысалы, ішкен тағамның, мал азығының ыдырап, қорытылуы, ферменттердің қызметіне байланысты. Тағамның құрамында дәрумен жеткіліксіз болса, адам әр түрлі ауруға шалдығады. Ал дәруменді (әсіресе, А және D дәрумендерін) шамадан тыс көп қабылдау ағзаның улануына (гипервитаминоз) соқтырады. Ол көбінесе, жас балаларда жиі кездеседі. Қазір барлық дәрумендерді суда еритін дәрумен, майда еритін дәрумен және дәрумен тектес заттар деп бөледі.

Дәруменнің мал үшін де маңызы зор. Мал азығында дәрумен жеткіліксіз болса, малдың өнімі төмендейді, олар жүдеп, әр түрлі ауруларға шалдығады. Мал азығында А, Д, Е, К дәрумендері жеткілікті мөлшерде болуы қажет. Мысалы, А дәрумені жетіспеген жағдайда сиыр не бие көз ауруына шалдығады, сүті кемиді, сондай-ақ олар қысыр қалуы, іш тастауы мүмкін. Малға қажетті дәрумен балауса шөпте, жоңышқада, сүрленген шөптерде, тағыда басқа болады. Қыста адәруменозға шалдыққан, тағыда басқа түрлі жағдайлармен жүдеген малға дәрумен концентраттарын, сәбіз,балық,майы, тағыда басқа дәрумені мол азық беру керек. Мал азығындағы дәрумен мөлшерін көбейту үшін арнайы дәрумен препараттары мен құрғақ ашытқылар шығарылады.

Деректі зат есімдер: Қазақстан, астана, президент, Н. Назарбаев, Азия, шаһар, "Алматы", "Сарыарқа", "Байқоңыр", "Есіл", аудандар, орталық, қала, тұрғын үй, іс-шаралар, жарыстар, құрылыс, құрылыс компаниясы, ғимарат, "Бәйтерек" кешені, бойтұмар, символ, "Аялы алақан" композициясы, окенариум "Думан", "Астана опера" мемлекеттік опера және балет театры, "Қазақстан" концерт залы, "Қазақ елі" монументі, "Астана-арена" жабық стадионы.

Дерексіз: заман, идея, мәртебе.

Сөйлемдер:

1. Қазақстанда президентіміз Н. Назарбаев бастауымен жаңа астана бой түзеді.

2. Ол Азияның біраз елдерінде, шаһарларында болып қайтқан саяхатшы.

3. Астанамызда "Алматы", "Сарыарқа", "Байқоңыр", "Есіл", аудандар бар екенін білесің бе?

4. Қаланың орталығынан тұрғын үй алу аса қиын.

5. Іс-шаралар мен жарыстарға белсене қатысатын оқушы еді.

6. Ғимарат құрылысы басталып кетті.

7. Құрылыс компанияның мәртебесі асқақтап тұр.

8. Нұр-Сұлтанның символы, бойтұмары "Бәйтерек" кешені, "Аялы алақан" композициясы, окенариум "Думан", "Астана опера" мемлекеттік опера және балет театры, "Қазақстан" концерт залы, "Қазақ елі" монументі, "Астана-арена" жабық стадионына экскурсия болып өтті.

9. Заман ағысына ілесе аламыз ба?

10. Оның идеясы ұшқыр екен.