1-тапсырма.Мәтінді оқып, кластер дайында (3- )

Айтыс-халық өмірін бейнелейтін көркем әдебиет саласының бірі.Айтыс өнері қазақ халқынан басқа қырғыз,қарақалпақ елдерінде бар. Мазмұнына қарай айтыс екі топқа бөлінеді: халықтың тұрмыс-тіршілігіне байланысты туған айтыстар және ақындар айтысы.Ақындар айтысы-екі ақынның сөз жарыстыруы,тартысуы.Айтыста айтысушы адам сөзге,ойға тапқырлықтың,суырыпсалмалықтың үлгісін көрсетеді.

Екі ақын бір-бірінің кемшілігін іздемеген,олар елі ішіндегі мәселелерді қозғаған.Айтыс елдің жақсы істерін мадақтап,кемшіліктерін сынап,оның түзелуіне себепкер болатын,тәрбиелік мәні бар өнер түрі саналған. Айтысқа үлкен-кіші,ер-әйел деп бөгелмей,сөзге шешен ділмар өнері бар барша қауым қатысқан.Олардың ішіндегі ойы алғыр,дарындылары кейін үлкен айтыстарға түскен.

Қазақ халқының айтыс өнері XIX ғасырда дамыды.Мысалы,Сүйінбай,Шөже,Жамбыл,Әсет,т.б дүлдүл ақындардың айтыстары ел арасында кең тараған.Бұл үлкен дәстүрді Мұхаметжан,Аманжол,Айбек сияқты айтулы айтыс ақындары жалғастырып келе жатыр.​

Тырналар (лат. Грұс) — Тырналар тұқымдасының төрт туысының бірі, он түрді қамтитын негізгі туысы.

Кәдімгідей құрлық құстары, ағаш басына ешқашан қонақтамайды. Тырна туыстыларға тән ерекшелік – басында бүртікті өскіндері және қатқыл түк тәрізді қылтан қаптаған тақыр тері үлескілерінің болуы. Тырналар негізінде өсімдіктекті азықтармен - тұқым, тамырсабақ, өркендермен қоректенеді. Дегенмен мүмкіндігі болған кезде азық құрамын жәндіктер қосып, ірі бунақденелілермен, құрттармен, ұлулармен т.б. дәмдейді. Тырналар көктемгі “би” салт жорасымен әйгілі. Қазақстанда тырна туыстылардан төрт түрі кездеседі. Олар: ақ тырна, қара тырна, сұр тырна, қызылсирақ тырна. Ақ тырна – ірі денелі шамасында, салмағы – 10 килоға жуық. Қара тырна – едәуір кішкене қошқыл реңді тырна. Қызылсирақ тырна – ашық сұр реңді едәуір ірі денелі тырна. Сұр тырна – кәдімгідей тырналардың бірі.

Тырналар (лат. Grus) — Тырналар тұқымдасының төрт туысының бірі, он түрді қамтитын негізгі туысы.

Кәдімгідей құрлық құстары, ағаш басына ешқашан қонақтамайды. Тырна туыстыларға тән ерекшелік – басында бүртікті өскіндері және қатқыл түк тәрізді қылтан қаптаған тақыр тері үлескілерінің болуы. Тырналар негізінде өсімдіктекті азықтармен - тұқым, тамырсабақ, өркендермен қоректенеді. Дегенмен мүмкіндігі болған кезде азық құрамын жәндіктер қосып, ірі бунақденелілермен, құрттармен, ұлулармен т.б. дәмдейді. Тырналар көктемгі “би” салт жорасымен әйгілі. Қазақстанда тырна туыстылардан төрт түрі кездеседі. Олар: ақ тырна, қара тырна, сұр тырна, қызылсирақ тырна. Ақ тырна – ірі денелі шамасында, салмағы – 10 килоға жуық. Қара тырна – едәуір кішкене қошқыл реңді тырна. Қызылсирақ тырна – ашық сұр реңді едәуір ірі денелі тырна. Сұр тырна – кәдімгідей тырналардың бірі

Объяснение: