1-тапсырма Мәтінді тыңда. Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап бер. Ғарышта — одан тым алыста Оле-Лукойе, жоғары өрлей берсек, қайда баратынымызды білесің бе?- деп қыңқылдады тағы да Дастан, алғаш қы сұрағын қайталап, – Әрине, аспанға — Аспан емес, ғарыш қа де. – Ғарыш деген не? — Ғарыш деген де аспан, айырмасы — Жерден жырақ, алыста мен ешқашан болған емеспін. – деп Оле-Лукойе шынын айтты. – Қаласаң, барайық. Олар биіктей берді. Биіктей- биіктей көрінбей кетті. Кенет күйме-шана жer- жеңіл боп, ал аттары мақтадан жасалған ойыншықтай қалықтап, бұлардың өздері де отырған орындарынан ажырап, бейне су ішінде жүргендей жеңілдеп сала берді. Оле- Лукойе қатты састы, жалма-жан қарманып Дастанның қолынан ұстамақ боп еді, саусағы шалғайына әзер ілікті. Оле-Лукойе, бекем бол, біз салмақсыздыққа тап болдық! Бері жақындап, қолымнан ұста! Міне, сол қолым. Ажырап кетсек, мәңгі бөлiнгенiмiз дей бер. Таяқшаңды түсіріп алма! – деп дауыстады Дастан Оле-Лукойе Дастанның қолынан тас қьш ұстап алды. — Міне, осылай. Енді орындыққа отыруға тырысайық. Бірін-бірі сүйемелдеп шанаға қанша отырмақ болғанымен салмақсыздык оларды жайғастырар емес. Дастан делбенің бір ұшымен екеуін шанаға байлап қойды – Біз енді жерді айналып, осылай қалықтап ұша береміз, ұша береміз. Ғажап қой, ә. ! 1) Мәтіннің кейіпкерлері өздерінің салмақсыздыққа тап болғанын қалай анықтады? 2) Дастанның «таяқшаңды түсіріп алма» деуінің сыры неде деп ойлайсың? 3) Мәтіннің негізгі бөлімінің мазмұнын I жаққа өзгертіп, қысқаша баяндап бер
Шыға алмай тұрғанда, бір ешкі су іздеп жүріп, әлгі апанға кез болып,түлкіні көреді.
- Ей, түлкі батыр, не қылып тұрсың? – депті.
- Ой, не қыласың, жаным жай тауып тұр. Қырда әрі сусап, әрі ыстықтап өліп едім. Апанның іші әрі салқын, әрі түбінде тұп тұнық суы бар екен, – депті түлкі.
Мұны естіп ешкі: «Мен де салқындайын, әрі су ішейін», – деп ойлап, секіріп апанға түсіпті. Сонда түлкі секіріп ешкінің үстіне мініп, онан мүйізіне табан тірепті де, ырғып далаға шығып, жөніне кетіпті.
«Өтірікке алданба, басың бәлеге душар болар» деген сөз осыдан қалыпты.
Саққұлақ.
(1) Біздің отбасымыз ауылдық жерде тұратындықтан ит асырағанды жөн көреді.Мен дүние есігін ашқаннан бері аулада менімен бірге өскен, отбасымыздың кезекті "күзетшісі" – Саққұлақ болды.Бір білерім ол мен ес білгелі жанымда.Өте ақылды да сақ ит болды.Көп үрмейтін де.Оның сыртқы бейнесіне келсек,ол түгелімен қара түсті болды.Қара болғанымен,өте сүйкімді еді.Оны отбасымызбен жақсы көрдік.
(2) Қыстың бір күні ол үйге ақсақ күйде оралды.Сіңілім екеуміз үйден атып шықтық.Сөйтсе,иттің аяғын жеңіл көлік басып кетіпті.Атам Саққұлақты шөптің үстіне жатқызып,үстіне артылып қалған көрпелерді жауып жатыр екен.Не дегенмен қыс қой,күн суық.Бәріміз Саққұлақ үшін уайымдаған едік.
(3) Көп ұзамай сүйікті итіміз аяғының әсерінен мерт болған еді.Одан кейін екі итті асырадық.Бірақ ешқайсысы Саққұлақтың орнын баса алмаған еді.
(1) – оқиғаның басталуы
(2) – оқиғаның дамуы
(3) – оқиғаның аяқталуы.