1 тапсырма Мәтіндерді мұқият оқыңыз. Мәтіндердің стилін, тақырыбын, құрылымын салыстырыңыз жане кандай сипатта жазылгандыгын (әнгімелеу, ситаттаv,
А мэтіні
[5)
Экология ғылымы адам мен табиғаттын, қоршаған ортаның, жануарлар мен
өсімдіктер әлемінің бір-бірімен аркатынасын, олардың үйлесімді дамуы мен сақталуын зерттейді. Ол биелдэг, география, жаратылыстану, химия, физика ғылымдарымен тығыз байланыста дамиды. Оның биоэкология, гексология, әлеуметтік экология, пнженерлік Экология, медициналық экология сиякты салалары бар. Олардың басты мақсаты – табиғат пен жануарларды қорғау. Арал – Каниқстандағы Каспаній теңілінен кеіtінгі екінші үлкен көл. Ол өткен ғасырдың 70-жылдарынан бастап тартылып, экологиялық қауіпті аймаққа айналды. Сондықтан Қазақстанда Сырдария өзенінің сағасын реттеу мен Арал теңізін қалпыни келтіруге арналған арнайы жоба жасалып, Солтүстік Арал теңізі сакталып қалды. Бұп – тибиғатты қорғаудың үлгісі Қазақ даласын ерте замандардан бері мекендеген жануарлардың бірі – құлын. Кеңес заманында олардың саны күрт жеміп, жойылуға аз-iк ки. Іды. Қазақстанда құландарды сақтап қалудың арнайы жобасы аясында олар «Алтынемелі табиғи қорытына жеткізіліп, мемлекет камкорлығыша алынды. Соның нәтижесінде алардын саны қазір 3000-нан асты. Бұл – жануарларды қорғаудың үлгісі. Табиғат – біздің досымыз. Оны қорғау – әркімнің абзал борышы
Ә мәтіні
Халқымыздың ұлттық қасиеттерінің бірі іштарган адамын, жақын жұрағаттарын саяттыққа алып шығу болса, енді бір ерекшелігі жақсы көріп, ұнатқан адамын акку. бұлбұлт, сандуғаш, самұрық, тоты сияқты құстарға немесе икмарал, ақбөкен секілді дали андарына теңеуі дер едік. Бұл – бүгіннің тини емес, жүздеген жылдың жемісі. Әрі ертеңгі күннің де қадірменді еншісі болмак. Небір таңғажайып ертегілер мен батырлар жырында, орак ауыа, от тілімен халықты аузына қаратқан ақындарымыздың өлең-жыр, қисса дастандарында осынау табиғат батары — аң-құстың атауын соншама мол кездестіресі Адамның өзі табиғаттың жемісі болса, адам мен аң-құс арасында сырт көзге болжана бермейтін үйірлік. Қимас достык бар. Өткен гасырларда казак сахарасын кұлан, жолбарыс, жабайы жылқы, жабайы түйе мекендеген деп естиміп, Ал катір республиканын кай түкпірінен де кұлан мен жолбарысты баягыдай кездестіре алмайсыз. Жоңғар Алатауындағы бугы, таутеке, аркар, түлкі, Іле, Балкаш жне Арал теңізі камысы арасындағы топ-тобымен жортып жүретін жолбарыс, Орал жағындағы үйір-үйір жабайы жылкыпар; Атай койнауындагы сабылысып, бүхід таути сыймай жүретін маралдар; Барсакелместегі құландар, Сауыр, Тарбағатай, Қарқаралы, Баян тау, Ұлытау, Үстірт, Мангыстау манындагы тастан-таска секіріп, койдай ерп жүретін касалсыз арқар, таутекелер қайда бұл күндері? Оны қоя тұрғанда түлкі, қоян, еліктің азайып кетуі неден? Бдін колымыца бултартаайтын бір факт бар. Ол – аң-құстың азайып бара жаткандығы Иә, мүлдем азайып барады. КАЗАК ТИЛИ ТЖБ !
Атан түйе шөккен жер деп аталған.
Шайқаста Райымбек батыр ауыр жараланады. Бұл оның жасы сексенге тақаған кезі еді. Райымбек батыр еліне: "Мені ана тұрған ақ атанға отырғызып, көштің басын Хантəңіріге түзеңдер. Жете алмасақ, дəмнің таусылғаны. Ақ атан шөккен жерге елді қоныстандырыңдар. Менің де сүйегімді сол жерге табыс етіңдер", - депті.
Бəрі қарт батыр айтқандай болады. Ел көшін тауға қарай бұрады. Ұзақ жол жүреді. Көш қазіргі Алматы қаласы Райымбек даңғылы бойындағы Орталық зират орналасқан жерге жетіп тоқтайды. Сол араға атан түйе де шөгеді. Ел жүгін түсіріп, осы араға қоныстанады. Көп ұзамай Райымбек батыр дүние салады. Батырдың зираты сол жерге орнайды.
Объяснение:
Қазақтың кәсіби театр өнерінің қайнар көзі халық шығармашылығына (әнші, ақындар айтысы мен шешендік өнерге), ежелден келе жатқан әдет-ғұрып пен тұрмыс-салтқа (беташар,бәдік, жар-жар, жоқтау, қоштасу, қыз кәде, шілдехана), ойын-сауық (алтыбақан, қызойнақ, қынаменде, ортеке, судыр-судыр) пен Алдар Көсе, т.б. секілді күлдіргі қулар өнеріне саяды. Қазақ халқының қоғамдық ортасында туған, қиыннан қисын табар тапқыр, ой-қиялы жүйрік, ділмар адамның жиынтық бейнесі болып, аты аңызға айналған Алдар Көсе, Жиренше шешен, Қожанасыр мен Тазша бала есіміне байланысты күлдіргі әңгімелер ел арасында ертеден белгілі. Ал Айдарбек, Битан-Шитан, Зәрубай, Күндебай, Қантай-Тонтай, Мауқай, Текебай, Торсықбай, т.б. белгілі халық қуларының өнері туралы кезінде Ш.Хұсайынов пен Қ.Қуанышбаев (“Шаншарлар”), Ж.Шанин (“Айдарбек”, “Торсықбай”), т.б. драматургтар пьесалар жазды. Қуанышбаев, Е.Өмірзақов т.б. актерлер өз ойындарында халық қуларының бай тәжірибесін мол пайдаланды