1-тапсырма. Оқылым мәтінін оқып, сұрақтарға жауап беріңіздер. Тарихи ескерткіштер
Ақтөбе өңірі, Хромтау ауданында Ойсылқара кесенесі бар. Этнографиялық-тарихи ескерткіш ретінде республикалық тізімге енген. Аспан астындағы құнды жәдігер. Бірақ мұны жергілікті халықтың бірі білсе, бірі білмейді. Ойсылқара - өркешті жануар пірі екенін Құмсай ауылының оқушылары тек кітаптан оқыған еді. Енді жазғы демалыстарын тарихи орында өткізіп, оның қорымын көзбен көрді. Аңыз астарында ақиқат бар. Есет осы уақытқа дейін Ойсылқараны қиялдан туған кейіпкер деп ойлаған. Енді оның өзі туған өлкеге табаны тиген адам екенін білді. Танымын кеңейтіп, тарихи әңгімелерді таңдана тыңдады.
Есет Жақыбай, оқушы:
– Көне дәуірдегі жазуларды оқығым келіп, ынтам туды және аз уақыттың ішінде тарихшы не археолог болам деген де ойлар туды. Былайша айтқанда, тарихи жерге келуімнің арқасында тарихқа деген қызығушылығым оянды. VI ғасырда бұл жерге Ойсылқараның түйесі шөгіп, кейін тасқа айналған. Қорымы да осы жерде. Аңызға арқау болған тас обаларды археолог Серік Әжіғали бастаған топ зерттеп, тіркеуге алды. Хромтау өңірінде бұдан өзге оннан аса ашық ескерткіш аспан астында тұр.
Мөлдір Нұржанова, лагерь жетекшісі:
– Мектеп бағдарламасы аясында ғана тоқтап қалмай, өзіміздің туған жерімізді әрі қарай зерттеп, тарихи жерлерге келу әлі де жоспарда бар. Хромтау жерінде этнографиялық-тарихи ескерткіштер кезең-кезеңімен зерттеліп жатыр. Қола дәуіріндегі қорымдар мен перм, карбон дәуірлеріндегі жер қыртыстары сақталған «Айдарлы аша» да шетел тарихшыларының таңдайын қақтырған.
1. Мәтінде неше адамның пікірі бар?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
2 тапсырма
-Олжас,аспанның түсі неліктен көк екенін білесің бе?
-Жоқ. Шынында да,не себепті олай?
-Аспан бізді қоршап тұратын ауадан тұрады.Бірақ басты шалқайтып,көкке көз тіксек,жүзін бұлт торламаған,ашық аспанның түсі көк екенін көреміз.
-Бекбау,оның сыры неде екен,ә?
-Күннің шапағы қызыл,сары,жасыл,көк,қою көк секілді түрлі түсті болады.Осындай алуан түсті сәуле қалың ауа қабыты арқылы таралғанда,ауа сәулені ыдыратып,шашыратады.Бірақ көк түс барлығынан көбірек бөлінеді, себебі ауа қысқа толқынды сәулелерді жақсырақ шашыратады.
Объясни
Жуалы өңірінен батырлар да, жыраулар, ақын-жазушылар мен жезтаңдай әншілердің де көптеп шыққанына халық куә. Бүгінгі әңгімеге өзек болғалы отырған Жолдасов Әбдікерім атамыз да сондай тұлғалар қатарынан екендігі даусыз. «Қазақстан Республикасының төтенше жағдайлар министрлігінің құрылған күні» мейрамы қарсаңында мақала жазу үшін арнайы іздеп барған бізді құшақ жая қарсы алған ардагердің отбасы дастархан жайып әлек. Сәлден соң мән-жайға қаныққан Әбдікерім атамыз өзінің атқарған еңбек жолын айта бастады. Еңбек жолын 14 жасынан ауылдық жем шөп қоймасында қызмет атқарған, соғыстан соң 1951 жылдан бастап, 25 жыл теміржол саласында, Райпотребсоюз мекемесінде 1965 жылдан 1976 жылдар аралығында зейнеткерлікке шыққанға дейін Жуалы аудандық өрт сөндіру бөлімінің бастығы қызметін атқарған. Аталған бөлімде қызмет атқара жүріп түрлі апаттар
мен өрт оқиғаларын дер кезінде ауыздықтау, адамдарды тілсіз жаудан түрлі жауын-шашын т.б апаттардан арашалау секілді іс-шараларда жеке құрамды тәжірибелі түрде жұмылдыра отырып дұрыс бағыттар көрсете білді.