1-тапсырма. «Қожа қонақта».Үстеу сөздерді тауып, құрамдық, мағыналық түрлерін ажыратып жазыңыздар..
Қожанасыр қыдырып жүріп, әр елге сын тағып жүреді екен. Бір күні бір ауылға келіп:
-Қайырлы күн! – деп үйге кіріпті.
Үй иесі: -Мархабат, төр сенікі, — деп жоғары шақырады.
Қожекең төрге шығып, мән-жайын, үй ішін сұрасып, әңгімелесіп отырыпты. Бірнеше сағат-тан кейін алдына шағындау ас келіпті. Бағанадан бері аш отырған Қожекең ап етіп, бір пәсте жеп қойыпты. Біраздан кейін атын отқа қою үшін далаға шығып бара жатса, үй иесінің бір та-бақ еті мен басын тығып қойғанын көріпті.Тез арада үйге оралыпты. Сонан соң жүрер алдын-да: [1- ]
2-тапсырма. Мәтінді оқып шығып, етістіктерді табыңыз, оларды шақтық мағынасына қарай ажыратып айтыңыз.
Тәуелсіз Қазақстан
Біздің Отанымыз – Қазақстан Республикасы. Қазақстан ірі мемлекеттердің бірі. Елімізде 100-ден астам ұлт өкілдері тұрады. Біз өз Отанымызды сүйеміз, мақтан етеміз. Қазақстан жері кең – байтақ. Шекараның ұзындығы 16.5 мың шақырым. Шекарамыз батысында Ресеймен, шығысында Қытаймен, оңтүстігінде Орта Азия Республикаларымен және Каспий теңізімен шектеседі. Шекарамыз Алтай тауларынан Каспий теңізіне дейін, Тянь-Шань тауларынан Орал тауларына дейін созылып жатыр.Қазақстанның жері бай. Қарағанды, Екібастұзда - көмір, Ақтау, Маңғыстауда - мұнай, Балқашта – мыс, Өскеменде - мырыш өндіріледі. Өзінің егемендігі, тәуелсіздігі үшін қазақ халқы ұзақ уақыт күресті.Отансыз адам - ормансыз бұлбұл. [1- ]
3-тапсырма. «Уақытты дұрыс пайдалану» атты тақырыпта эссе жазыңыздар. Астында берілген тізім бойынша эссенің қаңқасын құрастырып жазуды ұмытпаңыздар.
кіріспе
негізгі идесы
қорытынды [1- ]
4-тапсырма.
1. Одағай қандай сөздер қатарына жатады?
А) еліктеу сөз В) шылау сөз С) мағыналы сөз Д) омоним сөз Е) оқшау сөз
2. Шақыру одағайын тап.
А) ойпырмай В) түу С) шөре-шөре Д) беу Е) тәйт
3. Одағайға тән ерекшелікті тап.
А) Басқа сөздермен байланысқа түспейді.
В) Сөз бен сөзді байланыстырады.
С) Қимыл,іс-әректтің белгісін білдіреді.
Д) Заттардың қозғалысын,күйін көру арқылы бейнелейді.
Е) Өзінен бұрын тұрған сөзді айқындайды, дәлелдейді.
4. Көңіл-күй одағайын тап.
А) тек В) мәссаған С) құрау-құрау Д) айт Е) қош-қош
5. Өкіну мәнін білдіретін одағай қайсысы?
А) уау В) әйда С) моһ-моһ Д) әттең Е) қане [1- ​

Қазтуған жырау ноғайдың Едисанордасының билеушісі Сүйініш мырзаның ұлы. Сүйініш мырзаның Қазтуғаннан басқа Азамат және Әдіжі атты тағы екі ұлы болған. Оның арғы ата-бабалары Ноғай Ордасының билеушілері еді. Әкесі Сүйініш Абдоллаұлы Еділ бойында өмір сүрген, кейін Қобан жаққа өтіп кеткен. XVII ғасырдың екінші жартысында жазылған орыс деректерінде Сүйініш мырзаның аты жиі айтылады. Ресей мемлекеттік архивінің көне актілер жөніндегі бөлімінің «Ноғай істері» қорында Сүйініш мырзаның және ноғай ұлысының 1660 жылдарға дейінгі деректері сақталған. Қазтуғанның шежіресі былайша таратылады: Едіге би - Нұраддин - Уаққас - Мұса - Ысмайыл би - Дінбай би - Тінікей - Абдолла - Сүйініш - Қазтуған. Қазтуғанның есімі алғаш рет тарих беттерінде 1673 жылы аталады. Орыс деректерінде оның есімі Тоған деп көрсетілген. Осы жылы қалмақ билеушісі Аюке хан өзінің бірнеше тайшысымен бірге Астрахан басшыларының алдына барып, орыс-қалмақ келісіміне қол қойып, аманат сарайындағы ноғайдың жас мырзасын босатуды сұраған. Қалмақ тайшылары мұндай қадамға едисан ноғайларының мырзасы Сүйініштің сұрауы бойынша барған болатын. Олар Сүйініштің патша алдындағы абыройлы істерін еске салды. Алайда, бұл сұрақтың жауабын Астрахан билігі емес, Мәскеудегі патшаның өзі беру керек еді. Осы кезде іске қабардин кінәзі К.М. Черкасский араласып, соңғы шешімді ұлық патшаның өзі хабарлайтынын айтып, қалмақ делегациясын жылы шыраймен шығарып салады. Қазтуған 1696 жылы ұзақ жылдар бойы Қалмақ хандығына тәуелді болған Едисан ұлысын бастап, Еділ бойынан Қырым хандығына тиесілі Қобанға көшіп кетеді. Қазтуғанның есімі соңғы рет 1698 жылғы деректе аталады. Онда Едисан ордасының мырзалары Тоған мен Гидемирдің Қобанның сол жағалауында орын алған жұтқа байланысты Мәскеуге Бейшім аға бастаған елшілікті жібергені жазылған.

Пейіш, тозақ таласар, таласуда баян бар,

Тозақ айтар: мен артық, менде Перғауын, Һаман бар.

Пейіш айтар: білмейсің, сенде қандай талғам бар?! –

Перғауын, Һаман сенде-дүр, менде Жүсіп, Кенған бар.

Тозақ айтар: мен артық, дүниепарас көп құл жүр,

Қолдарына салынған алмас кісен, от-шынжыр.

Пейіш айтар: мен артық, мен – Пайғамбар мекені,

Алдарында олардың: кәусар, һүр мен нөкері.

Тозақ айтар: мен артық, менде жөйіт, тарса бар,

Жөйіт, тарса тәндерін сансыз азап паршалар.

Пейіш айтар: мен артық, менде иманды құлдар бар,

Момындардың алдында шексіз нығмет – гүлзар бар.

Тозақ айтар: мен артық, залым құлдар бар менде,

Залымдарға беретін зәһар – менде, зәр – менде.

Пейіш айтар: мен артық, ғалым құлдар – төрімде,

Аят, Хадис, Құран бар ғалымдардың көңілінде.

Тозақ айтар: мен артық, алаяқ бар – қойнымда,

Оттан ескен кісен бар мұнафықтар мойнында.

Пейіш айтар: мен артық, менде – хақ жол тұтқандар,

Сопылардың көңілінде Зікір, Пікір, Сұбхан бар.

Тозақ айтар: мен артық, бейнамазды аяр бар,

Бейнамаздың мойнында жылан менен шаян бар.

Пейіш айтар: мен артық, менде – Дидар-Мұратың,

Жар Дидарын көрсетер бар Рахман – Рахым.

Тозақ сонда тақ тұрды, пейіш көкке самғады, ал,

Құл Қожа Ахмет, не білдің? –

Білдіруші Алла бар.