1-тапсырма. Сайын Мұратбековтің шығармашылығына байланысты шағын зерттеу жүргізіңдер. Зерттеу нәтижесі ретінде жазушының өмірі мен шығармаларынан хронологиялық кесте құрыңдар.
Адамның өмірінде маңызды рөл атқаратындығын жақсы білеміз, бұл бізге жарық, жылу, адамның жұмысын жеңілдететін әртүрлі механизмдерді қозғалысқа келтіреді. Электр энергиясы біздің өмірімізде осындай маңызды орынға ие болды, онсыз онсыз мүмкін емес. Бір кездері адамдар электр қуатсыз өмір сүрді. Олар күн шығысында тұрып, күн батқанша жатып, отқа тамақ дайындады. Мүмкін, кешке, отбасыңызбен бірге оттың айналасында отыру және орманның жарқылын тыңдау жақсы, оттың қызуын сезінуі мүмкін. Бірақ қазір бәрі бірдей қарапайым: сіз тақтайшаны қосып, тамақ дайындай аласыз, теледидарды немесе таспа жазу құрылғысын қосып, қызықты бағдарламаны көруге немесе музыка тыңдауға болады. Компьютерде қызықты ойындар ойнауға болады. Интернеттен өте жақын адамдарымен сөйлесу - тіпті жақсы. Үй суық болған кезде жылытқышты қосамыз, содан кейін жылы әрі жайлы болады. Бірақ адамдарға үлкен көмек көрсете отырып, электр энергиясы оны қалай дұрыс өңдеу керектігін білмейтін адамдар үшін өлімге қауіп төндіреді. Электр қуаты қысқа тұйықталуды тудыруы мүмкін. Электр тогы адамға тіпті өлтіре алады. Ағынның қауіптілігі - бұл иіссіз, түссіз және үнсіз. Сондықтан, бұл электр қондырғысының қуатталғанын немесе жоқ екенін анықтау үшін арнайы құрылғыларсыз мүмкін емес. Егер сіз ережелерді сақтасаңыз, сіз өз өміріңізді қорғай аласыз. Мен сынған сымдарға барудың қажеті жоқ екенін білемін, сымдарға бір нәрсе лақтырып, олардың жанында ойнаудың қажеті жоқ. Сымдарға немесе электр қондырғыларына арналған полюстерге көтерілудің қажеті жоқ. Менің ойымша, электр энергиясы менің досым, оған көптеген мүмкіндіктер пайда болады. Бірақ сол уақытта - бұл қорқынышты күш, оған құрметпен қарау керек.
Астана-ұлан ғайыр еліміздің бас қаласы, әлем таныған жас қала. Біздің дәуіріміздің ХІ-ХІІІ ғасырларында Арқада қыпшақ тайпалары көшіп - қонып жүрген. өткен ғасырда археологтар Ақмола жерінен көне қаланың орнын тапты. Бозақ-қазіргі Астанадан небәрі 15 шақырым жерде. Қалашық Х-ХІІІ ғасырларда гүлденіп, Жібек жолы бойындағы сауда орталықтарының біріне айналған. Сондай-ақ Бозақ қыпшақ билеушілерінің елордасы болған. Демек, Елбасымыздың Астана орнын Арқа төсіне таңдауы кездейсоқтық емес, тарихты болжап, болашақты түйген көрегендік. 1996 жылы Ақмола қаласын астана жасаймыз дегенде қоғамның басым бөлігі күмәнмен қарады. Алайда 1998 жылдың 10 маусым күні тәуелсіз Қазақстан жаңа да жас қала-Астананың атын бүкіл әлемге паш етті.
Етек-жеңін енді қымтап, есін жиған егемен елдің бірегей ұлдары Қазақ елінің болашағы үшін барын шаша еңбек етті. Халқымызда «Басы қатты болса, аяғы тәтті» деген дана сөз бар. Астана дамып, көркейе түсті. Айбынды Астанамыз жарық жұлдыздай жарқырады Астанамыз әр күні жылға татитын, әр жылы ғасырға тең қарқынмен дамудың даңғыл жолына түсті.
1999 жылы ЮНЕСКО-ның шешімімен Астана «Әлем қаласы» атағына ие болды.
Астана-сәулеті келіскен алып шаһар. Бас қаладағы ең ғажайып, әсем мұнара-Бәйтерек. Тіршілік иелеріне тірек, сүйеніш, қорған, пана деген ұғымды білдіретін алып мұнара еліміздің символына айналған. Гүлденген Астанамыз, түрленген жас қаламыз-елдік пен тұтастықтың ғажайып үлгісі.
Жас ұрпақтың келешегін ойлайтын кемеңгер адам Нұрсұлтан Әбішұлының ұлы дала төрінен асқақ та ғажап қала тұрғызуы-теңдессіз қайсарлық. Әр елді Астанасы-сол елдің төлқұжаты. «Астанасына қарап елін таниды» деген Елбасы сөзінде терең мән бар. Нұрсұлтан Әбішұлы «Еуразия жүрегінде» атты кітабында: - қалалардың да адамдар сияқты өз тағдыры болады. Олардың әрқайсысының өз аты, қайталанбайтын өмірбаяны, дүниеде ешбір жерге ұқсамайтын өзіндік айрықша мінезі мен белгілері бар», - деп жазыпты. Британдық «The Sunday Times» газеті өзінің 2005 жылғы 20 ақпандағы нөмірінде: «Астанада жасалып жатқан жұмыстардың ауқымы адам нанғысыз. Оны жүзеге асыру үшін Қазақстан Президенті Нұрсұлтан болу керек», - деп жазды. Ендеше, аяулы Астана - Елбасының тарихи қолтаңбасы. «Біз жаңа астананың негізін салдық. Бұл - бостандық туралы ежелден далалық арман мекен еткен қала. Бұл - біздің он бес жылғы жолымыз бастап әкелген және бүгінде осы жол енді ғана басталатын қала. Бұл - біздің жол, Қазақстан жолы», - дейді Н.Ә.Назарбаев.
Сәулетті Астанамен тағдыры тоғысқан, халқымен жүрегі бір Елбасы бастаған нұрлы көш - Қазақстанның Тәуелсіздік жолы ешқашан адаспақ емес. Елбасы бізбен бірге. Астанадай ғаламат қала Қазақ жерінің мәңгілік жерұйығына айналады.
Бір кездері адамдар электр қуатсыз өмір сүрді. Олар күн шығысында тұрып, күн батқанша жатып, отқа тамақ дайындады. Мүмкін, кешке, отбасыңызбен бірге оттың айналасында отыру және орманның жарқылын тыңдау жақсы, оттың қызуын сезінуі мүмкін.
Бірақ қазір бәрі бірдей қарапайым: сіз тақтайшаны қосып, тамақ дайындай аласыз, теледидарды немесе таспа жазу құрылғысын қосып, қызықты бағдарламаны көруге немесе музыка тыңдауға болады. Компьютерде қызықты ойындар ойнауға болады. Интернеттен өте жақын адамдарымен сөйлесу - тіпті жақсы. Үй суық болған кезде жылытқышты қосамыз, содан кейін жылы әрі жайлы болады.
Бірақ адамдарға үлкен көмек көрсете отырып, электр энергиясы оны қалай дұрыс өңдеу керектігін білмейтін адамдар үшін өлімге қауіп төндіреді. Электр қуаты қысқа тұйықталуды тудыруы мүмкін. Электр тогы адамға тіпті өлтіре алады. Ағынның қауіптілігі - бұл иіссіз, түссіз және үнсіз. Сондықтан, бұл электр қондырғысының қуатталғанын немесе жоқ екенін анықтау үшін арнайы құрылғыларсыз мүмкін емес.
Егер сіз ережелерді сақтасаңыз, сіз өз өміріңізді қорғай аласыз. Мен сынған сымдарға барудың қажеті жоқ екенін білемін, сымдарға бір нәрсе лақтырып, олардың жанында ойнаудың қажеті жоқ. Сымдарға немесе электр қондырғыларына арналған полюстерге көтерілудің қажеті жоқ.
Менің ойымша, электр энергиясы менің досым, оған көптеген мүмкіндіктер пайда болады. Бірақ сол уақытта - бұл қорқынышты күш, оған құрметпен қарау керек.
Астана-ұлан ғайыр еліміздің бас қаласы, әлем таныған жас қала. Біздің дәуіріміздің ХІ-ХІІІ ғасырларында Арқада қыпшақ тайпалары көшіп - қонып жүрген. өткен ғасырда археологтар Ақмола жерінен көне қаланың орнын тапты. Бозақ-қазіргі Астанадан небәрі 15 шақырым жерде. Қалашық Х-ХІІІ ғасырларда гүлденіп, Жібек жолы бойындағы сауда орталықтарының біріне айналған. Сондай-ақ Бозақ қыпшақ билеушілерінің елордасы болған. Демек, Елбасымыздың Астана орнын Арқа төсіне таңдауы кездейсоқтық емес, тарихты болжап, болашақты түйген көрегендік. 1996 жылы Ақмола қаласын астана жасаймыз дегенде қоғамның басым бөлігі күмәнмен қарады. Алайда 1998 жылдың 10 маусым күні тәуелсіз Қазақстан жаңа да жас қала-Астананың атын бүкіл әлемге паш етті.
Етек-жеңін енді қымтап, есін жиған егемен елдің бірегей ұлдары Қазақ елінің болашағы үшін барын шаша еңбек етті. Халқымызда «Басы қатты болса, аяғы тәтті» деген дана сөз бар. Астана дамып, көркейе түсті. Айбынды Астанамыз жарық жұлдыздай жарқырады Астанамыз әр күні жылға татитын, әр жылы ғасырға тең қарқынмен дамудың даңғыл жолына түсті.
1999 жылы ЮНЕСКО-ның шешімімен Астана «Әлем қаласы» атағына ие болды.
Астана-сәулеті келіскен алып шаһар. Бас қаладағы ең ғажайып, әсем мұнара-Бәйтерек. Тіршілік иелеріне тірек, сүйеніш, қорған, пана деген ұғымды білдіретін алып мұнара еліміздің символына айналған. Гүлденген Астанамыз, түрленген жас қаламыз-елдік пен тұтастықтың ғажайып үлгісі.
Не деген махаббат сұрапыл,
Тәңірден берілген нұр, ақыл.
Астана қазақты ғаламға,
Танытпай қоймайды, тұра тұр, - деп
Қ.Әбілдақызы жырлағандай, Астана-Елбасының ғажайып ерлігі.
Жас ұрпақтың келешегін ойлайтын кемеңгер адам Нұрсұлтан Әбішұлының ұлы дала төрінен асқақ та ғажап қала тұрғызуы-теңдессіз қайсарлық. Әр елді Астанасы-сол елдің төлқұжаты. «Астанасына қарап елін таниды» деген Елбасы сөзінде терең мән бар. Нұрсұлтан Әбішұлы «Еуразия жүрегінде» атты кітабында: - қалалардың да адамдар сияқты өз тағдыры болады. Олардың әрқайсысының өз аты, қайталанбайтын өмірбаяны, дүниеде ешбір жерге ұқсамайтын өзіндік айрықша мінезі мен белгілері бар», - деп жазыпты. Британдық «The Sunday Times» газеті өзінің 2005 жылғы 20 ақпандағы нөмірінде: «Астанада жасалып жатқан жұмыстардың ауқымы адам нанғысыз. Оны жүзеге асыру үшін Қазақстан Президенті Нұрсұлтан болу керек», - деп жазды. Ендеше, аяулы Астана - Елбасының тарихи қолтаңбасы. «Біз жаңа астананың негізін салдық. Бұл - бостандық туралы ежелден далалық арман мекен еткен қала. Бұл - біздің он бес жылғы жолымыз бастап әкелген және бүгінде осы жол енді ғана басталатын қала. Бұл - біздің жол, Қазақстан жолы», - дейді Н.Ә.Назарбаев.
Сәулетті Астанамен тағдыры тоғысқан, халқымен жүрегі бір Елбасы бастаған нұрлы көш - Қазақстанның Тәуелсіздік жолы ешқашан адаспақ емес. Елбасы бізбен бірге. Астанадай ғаламат қала Қазақ жерінің мәңгілік жерұйығына айналады.