ник230903

23.03.2020 23:34 •  Қазақ тiлi

1-тапсырма. Жұмыскердің құқығы: нені білу керек?
Заңда жұмыс берушінің де, жұмыскердің де құқығы анық айтылған. Біріншіден, еңбек келісімшарты қолыңызда болуы керек.

Еңбек келісімшарты – қызметкер мен жұмыс беруші арасында жасалған шарт. Екеуара міндеттері мен құқықтарын айқындайды. Ол міндетті түрде жасалуы керек және бір данасы қызметкердің қолында болуы тиіс. Бұл – екі тарап арасындағы келісімнің дәлелі. Жұмыс беруші өз міндетін орындамаса, осы келісімшартты негізге ала отырып, әр тарап өз құқығын қорғайды.

Еңбек шартына қол қоярда мынаны ескеріңіз.

Ең бірінші, келісімшартты мұқият оқып шығуыңыз керек. Түсініксіз болса, заңгердің не өзге құқықтық сауаты бар адамның көмегіне жүгініп, еңбек шартын талқылаған жөн. ҚР заңнамасы негізінде әр салаға байланысты белгіленген уақыт мерзімдері бар, вахталық қызмет болса да, түнгі уақыт болса да, қосымша төленетін ақысынан бастап барлық шарты заңнама аясында жазылуы керек.

Мысалы, түнде немесе негізгі жұмыс мезгілінен тыс қосымша істеген кезде және демалыс, мейрамдарда төленетін үстемақы күндік табыстан бір жарым есе артық болуы тиіс.

1. Мәтінде көтерілген мәселеге қатысты бес сұрақ құрастырып жазыңыз.
2. Әр сұрағыңызға дәлел келтіріңіз, түсінік беріңіз.
3. Өзіңіз осы еңбек келісімшартына қандай құқықтарды қосар едіңіз?
4. Сіз өзіңіз жұмыс беруші бастық болсаңыз қандай жұмысқа қандай үлгідегі келісімшарттарды жазар едіңіз?
5. Егер сіз жұмыс іздеуші адам болып, бір мекемеге жұмысқа тұруға келгенде, ол мекеменің келісімшартындағы жұмысшыға қоятын міндеттері мен талаптары өте көп, әрі қатал тәртіпте болса, не істер едіңіз?