1. Жазушы туралы берілген мәтінді мұқият оқып шығыңдар, мәтін бойынша сұрақтар құрастырыңдар. Кім көп сұрақ
ған сұрақтарыңды бір-біріңе қоясыңдар. Ойын соңында
құрастырса, сол жеңіске жетеді. Келесі кезекте құрастыр-
«Қазымыр оқушы» анықталады.
«Ұлпан» романындағы портреттік суреттеудің рөлі туралы
3. Романдағы, ирония, сарказмға құрылған сөз тіркестерін
теріп жазыңдар, қызметі туралы айтып беріңдер.
сюжеттік-композициялық жоспар құрыңдар.
«Ұлпан» романында қазақ өмірінің қандай оқиғалары қам-
тылған? Нақты мысалдар келтіре отырып, баяндаңдар.
3. Ұлпан бойында қандай қасиеттерді дарытқан? Ұлпан қа-
зақ даласына қандай өзгерістер мен жаңалықтар әкелген
5. Ұлпанның өсу жолын роман мазмұнымен байланыстыра
Қолдану
2.
«Ұлпан» романының негізі оқиғаларына
4. Ғ.Мүсіреповтің
5.
Романнан берілген үзінділерді түсініп оқып шығып, тап-
үзіндіні бірнеше бөлікке бөліңдер;
әр бөлікке атау беріңдер;
әр бөліктің негізгі ойын білдіретін сөйлемдерді табың-
кейіпкерлерді сипаттайтын сөз, сөз тіркесі, сөйлемдерді
мәтіндегі барлық кейіпкерлерді кезегімен атап шығындар;
мәтіндегі оқиға орын алған жерлерді атаңдар;
адам?
түсіндіріңдер.
сырмаларды орындаңдар:
дар;
табыңдар;
211
Шыға алмай тұрғанда, бір ешкі су іздеп жүріп, әлгі апанға кез болып,түлкіні көреді.
- Ей, түлкі батыр, не қылып тұрсың? – депті.
- Ой, не қыласың, жаным жай тауып тұр. Қырда әрі сусап, әрі ыстықтап өліп едім. Апанның іші әрі салқын, әрі түбінде тұп тұнық суы бар екен, – депті түлкі.
Мұны естіп ешкі: «Мен де салқындайын, әрі су ішейін», – деп ойлап, секіріп апанға түсіпті. Сонда түлкі секіріп ешкінің үстіне мініп, онан мүйізіне табан тірепті де, ырғып далаға шығып, жөніне кетіпті.
«Өтірікке алданба, басың бәлеге душар болар» деген сөз осыдан қалыпты.
Ғалым былай деп жазады: «Бізге бүгін жалпыұлттық деңгейде қорытындылап, жалпыұлттық деңгейде игерілген, яғни ұлттық дүниетаным мен үетанымның іргетасы міндетін атқара алатын тарих қажет. Ал Алаш қозғалысы сол дүниетанымдық тарихтың өзегі. Өйткені Алаш - халқымызды бесігінде тербетіп, есейіп ат жалын тартып мінгенде бойына күш-қуат және сенім берген ұлттық идея. Алаш - ұлттың өзін бөлінбес тұтас жер, яғни территория ретінде сезінуі. Алаш - ұлттың аспан асты, жер үстінде өз орны бар ел ретінде өз еншісі мен үлесін анықтау харакеті».
Әлбетте, Алаш қозғалысы кезеңі мен бүгінгі кезеңнің өзіндік ерекшеліктері бар екендігін жақсы түсінеміз. Айтпағымыз, Алаш қайраткерлері ту еткен ұлттық сананы көтеру, одан туындайтын қазақтың тілі мен тарихын, өнері мен мәдениетін қазақ ұрпағының бойына сіңіру сияқты іргелі мәселеде Алаш зиялыларының сан-салалы мұрасынан, олардың ерш іс-қимылдарынан алар тағылым мол. Сондықтан да Алаш қозғалысына өткен дәуірдің тарихы ретінде ғана қарамай, оны бүгінгі заманымызбен үндес өміршең көзқарастар жиынтығы ретінде бағалап, яғни бүгінгі тәуелсіздік мұраттарымен сабақтасып жатқандығына мөн беріп, одан өрісті өнеге, ғұмырлы ғибрат алғанымыз ләзім.