114-сабақ Ғаламшарлар
71. Сұрақтарға жауап бер.
Жауаптар
Сұрақтар
Ғарыш кеңістігінде
Күнді айнала орналасқан
денелерді қалай атаймыз?
Ғарыштағы аспан денелерін
алыстан бақылауға
арналған құрал қалай
аталады?
Ең ірі аспан денелерінің
атауын жаз ​

Көз майын тауысу – көп оқу арқылы білімге ұмтылу. Синонимі: көзі ашылу.

Ит арқасы қиянда – алыста. Синоним:жер аяғы қиянда, ит өлген жер.

Инемен құдық қазу – ауыр. Синонимі: қабырғасы қайысу.

Жүрегі жарылу – қатты қуану. Синонимі: төбесі көкке жету.

Жерден жеті қоян тапқандай – үлкен қуаныш. Синонимі: екі езуі екі құлағына жету.

Маңдай терін төгу – қажырлы еңбек ету. Синонимі: жердің жарығын бітеу.

Қиындықта шыңдалу – қиындыққа қарсы тұру. Синонимі: ыстық-суықты көру.

Тағылымдамадан өту – тәжірибе жинау. Синонимі жоқ.

Биік дәрежеге жету – биік деңгейге көтерілу. Синонимі: беделі көтерілу.

Көне түркі жазулары (басқаша Орхон-Енесей жазулары) — б.з. V ғ. — б.з. Xғғ аралығындағы түркі тайпаларының тасқа қашап жазған жазбалары.

Орхондағы Күлтегін ескерткіші - Орхон мұражайы, Хархорин, Моңғолия

Орхон-Енисей ескерткіштері алғаш Орхон өзеніні бойынан (Екінші түркі қағандығы кезі) табылды, кейін Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым тауып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының«Алтын ғасыр» кезіндегі (VIII ғ. б.з.) әліппеге 38 таңба және сөзбөлу нышаны кіреді. Жазу бағыты дерелей, оңнан солға. Жіңішке мен жуан дыбыстылары жазуда айырылмайды, дыбыссыздардың бір бөлшегі артынан жіңішке не жуан дыбысты келгенін сыңар нышандармен белгіленген.

Сөз бөлу нышаны сөз арасына қойылады, сөйлем соңы белгіленбейді. Бас-кіші әріпке айырылмайды.