124 12. Мәтінді
Серіктің ағасы - ұшқыш. Бірақ оның ұшағы шағын. Ол
соны ойлап, қиялдап отыр. Ағасы үлкен ұшақты басқарса
ғой! Күнде теледидардан көрсететін ұшақтар қандай керемет!
— Серік, сен не ойлап кеттің? - деді қасына келген ағасы.
- Аға, сен неге үлкен ұшақпен ұшпайсың?
— Үлкен ұшақтармен ұшатын ұшқыштар көп. Мен сиякты
шағын ұшақпен ұшып, халық шаруашылығына көмектесетін
адамдар да керек, - деді ағасы.
«Балдырған» журналынан
• Мәтін не туралы?
• Мәтін саған ұнады ма?
• Ұшақтың қандай түрлерін білесің?​

Жаздың кезі еді.Мен ауылда едім.Достарыммен қыдырып.гүл теруге бардық.Біз гүлдердің неше түрін кездестірдікүБірі қызғылт,ал енді бірі сарғылт,көгілдір.Сай басынан сылдыр-сылдыр еткен сыңғырлаған бұлақ даусы естілді.Біз көлге бардық,балалар шолп-шолп етіп шомылып жүр екен .Көлдің суы күн сәулесіне шағылысып жарқ ете қалады.Көлдің бойын мекен ететін шықылық-шықылық етіп құстардың даусы естіледі.Алыстан гүл теріп желп-желп етіп жүрген балалар көрініп қояды.Алыстан маң-маң басқан кербез бойжеткендер де гүл теріп жүр.Көк майсаны басып гүл тергенде,шатұр-шұтыр дауыстар көп естіледі.Ағаш жапырақтары сыбдыр-сыбдыр ете қалады.Жерден ирелеңдеген құрттардың көп түрін кездестіруге болады

Зат есім (Имя существительное)

Заттың атын білдіріп Кім? Не? сұрақтарына жауап береді.Имя существительное - часть речи, которая обозначает предмет и отвечает на вопросы кто? что?Зат есім түрлері (Виды существительного): құрамына қарай:Дара (простое – один корень)Мысалы: дала, бас, қалам.Күрделі (сложное – несколько корней)Мысалы: мекенжай, балабақша.тұлғасына қарай:Негізгі (непроизводное – нет суффикса)Мысалы: мектеп, мысық.Туынды (производное – есть суффикс)Мысалы: әнші, аспаз.мағынасына қарай:Жалпы (нарицательное)Мысалы: теледидар, үстел.Жалқы (собственное)Мысалы: Алматы, Татьяна, Қазақстан.Деректі (конкретное)Мысалы: үй, өзен, сиыр.Дерексіз (абстрактное)Мысалы: ақыл, ой, күн.Жанды (одушевленное)Мысалы: оқушы, мұғалім, адам.Жансыз (неодушевленное)Мысалы: кілем, тақта, қарындаш.Зат есімдердің көптік жалғауы – Множественное число существительных.Множественное число существительных в казахском языке образуется при окончаний -лар/-лер, -дар/-дер, -тар/-тер.Мысалы: бала-лар, кітап-тар, дерек-тер.