13-тапсырма. Жұбан Молдағалиевтің «Мен – қазақпын» поэмасы мен «Бәйтерек» поэмасының тақырыбы мен идеясын салыстырып, ұқсастықтары мен ерекшелік- терін айтып беріңдер.
Стебель — прямостоячий, простой или при основании ветвистый, в нижней части голый или коротко-опушённый, в верхней — вместе с прицветниками и цветоножками коротко-опушённые.
Листья при основании клиновидные, снизу и по жилкам сверху прижато-пушистые.
Соцветия — простые или разветвлённые, верхние прицветники пальчато разделены на пять — семь частей. Листочки околоцветника синие, яйцевидные, коротко-опушённые, реже почти голые. Цветёт в июле.
Плод — многолистовка, голая или коротко-опушённая; семя трёхгранное, тёмно-серое, по краям широко-крылатая. Плодоносит в августе — сентябре.
Пион степной
В природе ареал вида охватывает Среднюю Азию, Западную и Восточную Сибирь[2].
Произрастает на степных лугах, открытых травянистых или каменистых склонах холмов и сопок.
Корневые утолщения толстые, укороченные, почти сидячие. Стебли одноцветковые, высотой 15—50 см, голые.
Листья снизу голые, сверху с едва заметными частыми волосками, дваждытройчатые; доли трижды- или перисто-раздельные, на, обычно, повислые, реже не повислые линейные или ланцетно-линейные, на конце заострённые или притуплённые дольки.
Цветки пурпурные, диаметром 6—8 см.
Плоды в числе 2—3, покрытые густым войлоком, отклоненные. Семена чёрно-бурые.
Қазақ тілі тарихы – қазақ тілін зерттейтін ғыл. саласы. Қ. т. б-нің тарихы шартты түрде: а) ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезең; ә) ұлттық тіл білімі қалыптасқан кезең болып екіге бөлінеді. Ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезең 19 ғ-дың 2-жартысынан басталады. Қазақ тілінің граммат. құрылысы туралы алғашқы мәліметтер Н.И.Ильминскийдің «Материалы к изучению киргиз-казахского наречия» (1860–61) деген еңбегінде ұшырасады. Бұл – қазақ тілінің кейбір ерекшеліктерімен таныстыруға арналған тұңғыш еңбек. Кейін М.А.Терентьевтің «Грамматика турецкая‚ персидская‚ киргизская и узбекская» (1875), П.М.Мелиоранскийдің «Краткая грамматика казах-киргизского языка» (1894‚ 1897)‚ В.В.Катаринскийдің «Грамматика киргизского языка» (1897)‚ т.б. еңбектер жарық көрді. Қазақ тілін таныстыру мақсатын көздегендіктен бұл еңбектерде белгілі бір категориялардың сырын ашу, оның ерекшеліктерін анықтау жағы қарастырылмаған. Олар негізінен қазақ тілінің заңдылықтарын, орыс тілімен салыстырып, сол тілдің негізінде түсіндіруге тырысты. 19 ғ-дың 2-жартысында қазақ тілінің лексикографиялық жұмыстары қауырт қолға алынып‚ дами бастады. Ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезеңде 40-қа жуық сөздік жарық көрді.
Орыстардың Ресей империясына қараған халықпен қарым-қатынас жасауына көмектесу мақсатын көздеген бұл сөздіктер қазақтың сөздік құрамын хатқа түсіріп‚ жаңа‚ көне сөздердің мағынасын ашып көрсетті. Ұлттық тіл білімі қалыптаса бастаған кезеңнің өзі: а) қуғын-сүргінге дейінгі кезең (1912–29); ә) қуғын-сүргіннен кейінгі кезең (1930–88) болып екіге бөлінеді. Қ. т. б-нің ғыл. ретінде қалыптасып, дамуы А.Байтұрсыновтың есімімен тығыз байланысты.
Жизненная форма — криптофит.
Травянистый многолетник 50—120 см высотой.
Имеет короткое корневище.
Стебель — прямостоячий, простой или при основании ветвистый, в нижней части голый или коротко-опушённый, в верхней — вместе с прицветниками и цветоножками коротко-опушённые.
Листья при основании клиновидные, снизу и по жилкам сверху прижато-пушистые.
Соцветия — простые или разветвлённые, верхние прицветники пальчато разделены на пять — семь частей. Листочки околоцветника синие, яйцевидные, коротко-опушённые, реже почти голые. Цветёт в июле.
Плод — многолистовка, голая или коротко-опушённая; семя трёхгранное, тёмно-серое, по краям широко-крылатая. Плодоносит в августе — сентябре.
Пион степной
В природе ареал вида охватывает Среднюю Азию, Западную и Восточную Сибирь[2].
Произрастает на степных лугах, открытых травянистых или каменистых склонах холмов и сопок.
Корневые утолщения толстые, укороченные, почти сидячие. Стебли одноцветковые, высотой 15—50 см, голые.
Листья снизу голые, сверху с едва заметными частыми волосками, дваждытройчатые; доли трижды- или перисто-раздельные, на, обычно, повислые, реже не повислые линейные или ланцетно-линейные, на конце заострённые или притуплённые дольки.
Цветки пурпурные, диаметром 6—8 см.
Плоды в числе 2—3, покрытые густым войлоком, отклоненные. Семена чёрно-бурые.
Қазақ тілі тарихы – қазақ тілін зерттейтін ғыл. саласы. Қ. т. б-нің тарихы шартты түрде: а) ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезең; ә) ұлттық тіл білімі қалыптасқан кезең болып екіге бөлінеді. Ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезең 19 ғ-дың 2-жартысынан басталады. Қазақ тілінің граммат. құрылысы туралы алғашқы мәліметтер Н.И.Ильминскийдің «Материалы к изучению киргиз-казахского наречия» (1860–61) деген еңбегінде ұшырасады. Бұл – қазақ тілінің кейбір ерекшеліктерімен таныстыруға арналған тұңғыш еңбек. Кейін М.А.Терентьевтің «Грамматика турецкая‚ персидская‚ киргизская и узбекская» (1875), П.М.Мелиоранскийдің «Краткая грамматика казах-киргизского языка» (1894‚ 1897)‚ В.В.Катаринскийдің «Грамматика киргизского языка» (1897)‚ т.б. еңбектер жарық көрді. Қазақ тілін таныстыру мақсатын көздегендіктен бұл еңбектерде белгілі бір категориялардың сырын ашу, оның ерекшеліктерін анықтау жағы қарастырылмаған. Олар негізінен қазақ тілінің заңдылықтарын, орыс тілімен салыстырып, сол тілдің негізінде түсіндіруге тырысты. 19 ғ-дың 2-жартысында қазақ тілінің лексикографиялық жұмыстары қауырт қолға алынып‚ дами бастады. Ұлттық тіл білімі қалыптасқанға дейінгі кезеңде 40-қа жуық сөздік жарық көрді.
Орыстардың Ресей империясына қараған халықпен қарым-қатынас жасауына көмектесу мақсатын көздеген бұл сөздіктер қазақтың сөздік құрамын хатқа түсіріп‚ жаңа‚ көне сөздердің мағынасын ашып көрсетті. Ұлттық тіл білімі қалыптаса бастаған кезеңнің өзі: а) қуғын-сүргінге дейінгі кезең (1912–29); ә) қуғын-сүргіннен кейінгі кезең (1930–88) болып екіге бөлінеді. Қ. т. б-нің ғыл. ретінде қалыптасып, дамуы А.Байтұрсыновтың есімімен тығыз байланысты.