Масянька189

16.05.2020 04:29 •  Қазақ тiлi

1М.Шаханов туралы берілген мәліметті оқып "Кластер"құрастырыңдар 2 1- бөлімді Махамбеттің соңғы монологын оқып, күрделі жоспар құрыңдар
1- бөлімді Махамбеттің соңғы монологы мәтін:Баз бір адамдарда болашағын елден ерек сезіну, түйсіну күші болатынын ғылым жоққа шығармайды... Махамбет ақын өлерінен екі күн бұрын айналасындағыларға өзінің жан шошынарлық сұмдық түс көргенін, түсінде иығынан үзіліп түскен өз басы өзіне қоштасу айтып тұрғанын әңгімелеген.Мен түсімде зорлық көрдім, қорлық көрдім ғаламат,

Бір таныс қол соғып өтті әлдекімді паналап,

Зұлымдықтың жасырынып келетіні жаман-ақ.

Иығымнан ұшқан басым көкірегімнен домалап,

Бара жатты атамекен Ақжайықты жағалап,

Жүрегімнен аққан қанға боялыпты бар алап.

Жә, бұл түсім тегін емес, мына сойқан заманда

Тіршілікпен қоштасар сәт жетті-ау деймін маған да.

Қоштасар сәт жетті-ау деймін, туған елім, еңселім,

Бостандыққа шақырып ем,Сенің заңғар ақылың ем,

Едім әрі өлшемін..

Жан ашырың, жақының ем,

Және қайсар ақының ем мен сенің.

Жұлдыздай боп жанар алдан

Ақындықта елден ерек басқа заң.

Батырлығы жоқ адамнан

Үлкен ақын шыққан емес ешқашан.

Туған елім — арман, мұңым,

Енді сені жетелейді жол қалай?

Менің бассыз қалғандығым

Сенің бассыз қалғандығың болмағай!

Иә, шындықтың ащы даңқы,

Шындық үшін жалғыз түстім егеске.

Ақындықтың басты шарты —

Басты алса, да шындықты айту емес пе?

Өлімге сан жақын бардым,Қорғансыз боп көрінсем де жай көзге.

Шындықты айтқан ақындардың,

Бірақ жолы болып еді қай кезде?

Көрде де енді сен жайлы ойға батамын

Бұл іңкәрлік созылады қаншаға?

Кім қаншама шексіз сүйсе Отанын,

Оның тартар азабы да соншама.

Мен сенемін, күні ертең

Нұрлы үмітпен оянар деп ұлы өлкем.

Күліп жайсаң күн ғажайып

Ел наласы тарқар деп.

Ақымақтар күрт азайып,

Сұмдар қорқақ тартар деп.

Мен сенемін, күні ертең

Пенделіктен тазарар деп ұлы өлкем.

Жә, қашанғы баққа зорлық мінгеспек?

Сенем, ертең оттыға отсыз күлмес деп.

Тек тұлпарлар ғана алатын бас бәйгі

Есектердің мойынында жүрмес деп.

Мен сенемін, күні ертең

Ақыл-ойды пір тұтар деп ұлы өлкем,

Мына дәурен бұрқан-тарқан

Ертең қайта өзгерер.

Ақындарың сұлтандардан

Артық сыйлар кез келер.

Қадір тұтам қиялдауды

Ертең талғам өзгерер.

Шындап құлай сүйе алмауды

Қылмыс санар кез келер.

Туған елім,

Құдіретімсің аңсаған.

Алдан жарқын күн шыққанша,

Кескініңді көрмейінші шаршаған.

Пасық ойлар тұншыққанша,

Дулығаны қақ жарып гүл шыққанша,

Жер астынан қарап жатам мен саған.

берем + қосымша түсініктеме (міндетті емес)