2.Берілген ақпараттардың шындық не жалған екенін анықтаңыз №
Ақпарат
шындық
жалған
1
Аңыз бойынша Қорқыт- күй атасы, аңыз- адам, қобыз киесі
2
Бамсы Байрақ- Баяндыр ханның үлкен ұлы.
3
Шалкиіз жыраудың ең көп жырлағын адамы - Темір би
[1]
3.Шалкиіздің Би Темірге арнаған толғауында оған деген адалдығын қай жолдардан көрінеді?
А) Аспанды бұлт құрсайды,
Күн жауарға ұқсайды.
В) Жақсыңнан мені кем көрдің,
Жаманыңмен тең көрдің.
С) Көп ішінде бір жалғыз
Көп мұңайып жылайды
Д)Сұлтан ием, сом жүрегім аяман,
Саған дұспан -маған жау.
[1]
2 - бөлім
4. Қорқыттың «Қыз анадан көрмейінше, үлгі алмас. Ұл атадан көрмейінше, үгіт алмас» деген нақыл сөзінің мағынасына талдау жасап, қорытынды жазыңыз.
[2 ]
5. Шалкиіз жыраудың «Би Темірге бірінші толғауындағы» мына жолдарды қолдана отырып, автор бейнесін талдаңыз.
Ақылсыз достыдан,
Ақылды дұспан артық-ты,
Дұспаныңнан бір сақын.
Елі ішінде айқасып,
Ойнап жүрген достарыңнан мың сақын.
Жоғары қарап оқ атпа,
Жуық түсер қасыңа.
Жаманға сырыңды қосып сөз айтпа,
Күндердің күні болғанда,
Сол жаман айғақ болар басыңа.
[5]
6. Төменде берілген үзіндінің тілдік көрінісін анықтап, автор бейнесін талдаңыз.
Бірлігіңнен айрылма,
Бірлікте бар қасиет.
Татулық болар береке,
Қылмасын жұрт келеке,
Араз болсаң алты ауыз,
Еліңе кірген әреке...
Ел аман болсын ылайым ,
Тілегім берді бәрін де ,
Разымын,Құдайым!
Бар арманым,айтайын,
Батырларша жорықта
Өлмедім оқтан қайтейін!..
[5]
3- бөлім
7.Төменде берілген тақырыптың біріне көркемдік- идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазыңыз:
«А.Ясcауидің «Даналық кітабында»насихатталған ғибратты ойлар»
«Ақтамберді жырау толғауларындағы ел бірлігі»
Тест жауаптары.
1. Синонимнің анықтамасын белгілеңіз.
E) Айтылуы әр түрлі, мағынасы ұқсас сөздер.
2. Қазақ әліпбиіндегі әріптер санын анықтаңыз.
C) 42.
3. Тек қатаң дауыссыз дыбыстары бар сөз қатарын белгілеңіз.
C) Қатық, тас, көк.
4. Барыс септігінде тұрған туынды зат есімді белгілеңіз.
B) Бишіге, оқушыға.
5. Тұрлаулы сөйлем мүшелерін көрсетіңіз.
A) Бастауыш, баяндауыш.
6. Мемлекеттік туымыздың авторы кім екенін көрсетіңіз.
E) Ш.Ниязбеков.
7. Түбірлес сөздер бар сөйлемді анықтаңыз.
A) Биші керемет би биледі.
8. Көп нүктенің орнына тиісті жалғауды қойыңыз.
Әмина әже немерелері... орманға келді.
E) -мен.
9. «Түп-түзу ...» сөз тіркесіне сәйкес келетін сөзді табыңыз.
B) Қайың.
10. Ортақ етісті анықтаңыз.
C) Сөйлесті.
11. Мезгіл үстеу нені білдіретінін анықтаңыз.
D) Іс-әрекеттің жалпы мерзімін, уақытын білдіреді.
12. Сұраулық шылауы бар сөйлемді анықтаңыз.
A) Бүгін тойға келмегендер бар ма?
13. Одағай сөйлем соңында келсе, алдына қандай тыныс белгісі
қойылатынын көрсетіңіз.
A) Үтір.
14. Сөйлемдегі тұрлаусыз мүшені белгілеңіз.
Гүлден ерте тұрды.
A) Пысықтауыш.
15. Шартты бағыныңқылы cабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолын
көрсетіңіз.
B) -са, -се.
16. Төл сөзге қажетті тыныс белгісін табыңыз.
«Көп сөз айтудың қажеті жоқ», деді бауыры.
A) Дефис.
17. Фразеологиялық тіркестің мағынасын белгілеңіз.
Иман жүзді.
D) Мейірімді.
18. Сөйлемдегі антоним сөздерін көрсетіңіз.
B) Қараңғы қанша дүниеде, дүниеде қанша жарық бар?
19. Жіктеу есімдігінен болған сөз тіркесін белгілеңіз.
B) Оған айтты.
20. Жақты сөйлемді табыңыз.
E) Басқаны ауызға да алмаймын.
Тайқазан — Түркістандағы қасиетті қазан. Бұл қазан 1399 жылы 25 маусымда(хижра 801 жыл, 20-шаууал) Түркістан қаласының батысында, 27 шақырым жерде орналасқан Қарнақ елді мекенінде, сирек кездесетін жеті асыл металдың(мырыш, латын, қола, қорғасын, мыс, күміс, темір) қо йылған. Қазанның салмағы 2 тонна, сыйымдылығы 3 мың литр, биіктігі – 1,60 метр, диаметрі- 2,42 метр.Тұғырының биіктігі - 0,54 метр, диаметрі – 0,607м.