2-мәтін Мәтінді оқып, төмендегі сұрақтарға өз көзқарасыңды білдіріп жауап бер.
Адам денсаулығының жақсы болуына оның көңіл күйі мен теңірегінде болып жатқан жағымды
өзгерістердің маңызы ерекше. Қуаныш, сүйініш, таңдану, сүйіспеншілік сезімдері адамның денсаулығына
жақсы әсер етеді. Оның дене құрылысының өсіп-жетілуін жақсартады, жұмыс қабілетін арттырады. Ал
болмашы нәрсеге күйіну, қайғы-қасіретке түсу немесе біреудің табысына қызғаныш білдіру, жек көру
сезімдері адамның денсаулығын нашарлатады.
Әлемге әйгілі ғалым Әбу Әли ибн Сина ауруларды емдеп, сауықтыруда дәрілер мен хирургиялық
әдістерден бұрын жылы сездің қажеттілігін айтқан. Біздің ата-бабамыз сезон асер ету үшін біліп, көптеген
мақал-мәтелдер қалдырған. Жақсы сөз жан семіртеді. Жылы сөз жанға қуат бере"Жақсы сөз жанды
айықтырады, аурудың жазылуына жәрдемін тигізеді т.б.
Адамның рухани күйі мен ішкі сезімі-денсаулықтың кепілі. Кеңіл күйді жадыратып, жүрекке жылы тиетін
жақсы сөздер деніңіздің сау болуына ісер етеді. Себебі жан мен тен era
Халқымыздың жаны саудың-тәні сау деген мақалы өмірден алынған
1. Мәтіннен бастауыш пен баяндауыш арасына қойылған сөйлемдерді теріп жаз.
2. Адамның денсаулығына жақсы және жаман әсер ететін қандай факторлар?
3. Әйгілі Әбу Әли ибн Синаның айтқан пікірі бойынша ауруды емдейтін жылы сөздер, қазақ халенен
мақал-мәтелдері деген ойымен келісесіз бе?
Энергетикалық ресурстар. XIX ғасырдың басына дейін негізгі энергетикалык ресурс түрі — ағаш болып келді. Содан соң оның маңызы біртіндеп темендей бастады да, көмірді кеңінен пайдалану байқалды. Дегенмен көмірдің басымдылығы ұзаққа созылмады, себебі оның орнына мұнай мен табиғи газ игеріліп пайдаланылды. Қазіргі замандағы жалпы дүниежүзілік отын қорлары бірінші кезекте көмір қорынан (жылу өндіру мүмкіндігінің 60%-ына дейін), мұнай мен газдан (шамамен 27%) тұрады (2-қосарбеттегі картаны қараңдар). Жалпы әлемдік өндірісте сұраныс басқандай: көмірге шамамен 30%, ал мұнай мен газға 67%-дан артық. 2000 жылы дүниежүзіндегі шынайы мұнай қоры 140 млрд т (жалпы барланғаны 250—300 млрд т) деп анықталған. Оның ішінде ОПЕК (мүнай экспорттаушы елдер ұйымы) елдерінің үлесіне өндірілген мүнай корының 77%-ы тиесілі болды. Дүниежүзілік табиғи газ қоры 146 млрд м3 деңгейінде анықталған. Оның ішінде ОПЕК елдерінің үлесіне табиғи газ корының 41%-ы тиесілі (косымшадағы 14-кестені караңдар).
Егер артық айтсақ дүниежүзілік мұнай қоры 200—300 жылға жетеді, ал шындығында колда бар мұнай қоры тек бірнеше жылға ғана жетуі мүмкін. Өйткені мүнай өндіру көлемі жыл сайын артып отыр. Мысалы, 1960 жылдары мүнай мен газ конденсатын өндіру мелшері шамамен 1 млрд т, ал табиғи газ ендірісі 5 трлн м3 болған. Ал 2000 жылы бүл көрсеткіштер тиісінше 3,5 млрд т жонө 23 трлн м3-ге жеткен (косымшаны карандар).