2 нуска Пәні : қазақ тілі Білім алушы « Қоршаған ортаны қорғау ортак такырыбы бойынша жиынтық бағалау 1 - тапсырма Мәтінді түсініп окы Мұхит - бүкіл өмірдін кайнар көзі . Ол жер климатының тұрақтылығын сақтайды . Теңіз тіршілігі адам үшін мол азық және шикізат көзі болып табылады . Сонымен қатар ол дүниежүзі бойынша демалыс пен туризмнің дамуына септігін тигізеді . Адамдардын тұтынумен катар , теңіз жануарлары судагы тіршіліктің әртүрлілігі үшін ас миынды . Теңіз жануарларын дәрі - дәрмектің кайнар көзі . 1 ) Мәтіннің негізгі ойын анықта 2 ) Мәтінге ат кой 2 - тапсырма Мәтіндеп карамен берілген сөздерді теріп жаз және оларды кай септікте тұрғанын аныкта 3 - тапсырма Берілген сұрақты негіге ала отырып , пайымдау элементтері бар мәтін курап жаз.— Қоршаған ортаны қорғау деген не және ол үшін не істеу керек ?
Объяснение:
3-тапсырма.
Органикалық заттар: жемістер, жануарлар, қызғалдақ, ағаш.
Бейорганикалық заттар: су, аллюминий, тау жыныстары, ауа.
4-тапсырма.
Атом: 1) ядро ( протон, нейтрон)
2) электрон.
5-тапсырма.
1. Бейтарап, қышқылды, сілтілі.
2. РН-7-ден кем болса қышқылды орта.
3. РН-7-9 аралығында болса сілтілі орта.
6-тапсырма.
Табиғи заттар: металл, ағаш, мақта.
Артықшылығы: ағаш- экологиялық таза материал, өңдеуге ыңғайлы.
мақта-таза, терлетпейді, қыста жылы, ауаны жақсы өткізеді.
металлдар-иілгіш, мықты.
Кемшілігі: ағаш салыстырмалы түрде ұзаққа шыдамайды, үнемі күтімді қажет етеді.
мақта ол тез өңіп кетеді, қыртыстанғыш.
металдар салмағы ауыр, қақтанады, энергияны көп қажет етеді.
Жасанды заттар: керамика, шыны, пластмасса.
Артықшылығы: Пластмасса-салмағы жеңіл, төзімді техникалық өнім.
Керамика, шыны-ыстыққа шыдамды, жеңіл.
Кемшілігі: Пластмасса-тез жанғыш, табиғи ортада ыдырамайды.
керамика, шыны- тез сынады, шыдамдылығы төмен.
Абай-Ақпарат
Алты алаштың баласының бірі білсе бірі білмес, Астанадан алты шақырым жерде «Астана-Көкшетау» тас жолының бойында төрт аяқтының пырағы, мың жылда бір-ақ рет туатын тұлпар, әйгілі Ақансерінің дүлдүлі, қиянаттың сойылынан соққы жеп жығылған Құлагердің ескерткіші тұр. Жылқы малында Құлагерге дейін де аузымен құс тістеген, шашасына шаң жұқпас жүйріктер болғанымен, тасжүректердің қолынан соққыға ұшырап, қысым көргендері некен-саяқ. Қалай десек те, Құлагерге соғылған еңселі ескерткіш қара жолдың бойында, шын асылдың даңқын тарихтың тозаңы баспайтынын әлемге әйгілеп тұрғандай әсерге бөлейді. Тастұғырда бауырын жазып көсіле шапқан Құлагердің мыстан соғылған мүсіні еркіндікті аңсаған азат елдің болашаққа қарай ұмтылғанын көз алдыңызға елестетеді. Осы бір қиын да күрделі, қызығы мен шышығы мол еңбектің жанашыры, Құлагер ескерткішін салу идеясының авторы, ұйымдастырушысы һәм қаржылай демеушісі, Республикалық «Қазанат», «Құлыным» журналдарының бас редакторы, ҚР ұлттық ат спорт Федерациясының президенті Сәдібек Түгел мырза болып шықты. Ұлтжанды азаматтың бұдан басқа да ел мүддесі үшін жасап жатқан іргелі істерін көріп қуандым. Жылқы малына қатысты шабыттана айтқан әңгімелері делебемді қоздырды. «Жылқы кісінескенше, адам түсініскенше» деген рас екен. Сәдібек ағамен сөзім жарасып жүре берді.
қтының пырағы, мың жылда бір-ақ рет туатын тұлпар, әйгілі Ақансерінің дүлдүлі, қиянаттың сойылынан соққы жеп жығылған Құлагердің ескерткіші тұр. Жылқы малында Құлагерге дейін де аузымен құс тістеген, шашасына шаң жұқпас жүйріктер болғанымен, тасжүректердің қолынан соққыға ұшырап, қысым көргендері некен-саяқ. Қалай десек те, Құлагерге соғылған еңселі ескерткіш қара жолдың бойында, шын асылдың даңқын тарихтың тозаңы баспайтынын әлемге әйгілеп тұрғандай әсерге бөлейді. Тастұғырда бауырын жазып көсіле шапқан Құлагердің мыстан соғылған мүсіні еркіндікті аңсаған азат елдің болашаққа қарай ұмтылғанын көз алдыңызға елестетеді. Осы бір қиын да күрделі, қызығы мен шышығы мол еңбектің жанашыры, Құлагер ескерткішін салу идеясының авторы, ұйымдастырушысы һәм қаржылай демеушісі, Республикалық «Қазанат», «Құлыным» журналдарының бас редакторы, ҚР ұлттық ат спорт Федерациясының президенті Сәдібек Түгел мырза болып шықты. Ұлтжанды азаматтың бұдан басқа да ел мүддесі үшін жасап жатқан іргелі істерін көріп қуандым. Жылқы малына қатысты шабыттана айтқан әңгімелері делебемді қоздырды. «Жылқы кісінескенше, адам түсініскенше» деген рас екен. Сәдібек ағамен сөзім жарасып жүре берді. Ат жалын тартып мінгелі, жылқы малына жаны құмар, шу асаумен алысып есейген, ұлттық рухта тәрбиеленген азаматпен сұхбаттасудың өзі бір ғанибет емес пе? Орайы келген сұхбатты назарларыңызға ұсынып отырмыз.
Құлагер ескерткіші-туризмнің дамуына жол ашпақ
- Қазақпен жылқыны бөлектеп қарау мүмкін емес, аға. Ғасырдан астам уақыт өтсе де ұлы даланың қазанаты Құлагердің даңқы барша қазаққа мәлім. Дегенмен елімізде Құлагерге арнап алғаш ескерткіш соққан азамат жайлы әңгімелерді ертеректе құлағымыз шалғанымен, ескерткіштің кейінгі тағдыры көпшілікке беймәлім. Сол жайында аз-кем айта кетсеңіз?
- «Жақсының жақсылығын айт нұры тасысын» дейді қазақ. 1989 жылы Ерейментау ауданына қарасты Павловка селосында Егіншілік деген совхоз болған. Совхоздың директоры ұлты неміс Риммер Андрей Андреевич деген атбегі, атқұмар жан болыпты. Өздеріңіз де білесіздер, неміс халқы тазалықты, әділдікті жақсы көреді емес пе?