2-тапсырма. А) Мәтінді оқып, мәтін бойынша төрт проблемалық сұрақтар құрастырып жазыңыз.
Экологияны ірі кәсіпорындар бүлдіреді
Қоршаған ортаны қорғау саласында қоғамды толғандырып отырған мәсе¬лелердің бірі – өн¬діріс орындарынан алынған эко¬логиялық төлемдердің көп бөлігі қор¬шаған ортаны қорғауға емес, бас¬қа бағыттарға жұмсалуы. Сон¬дай-ақ кәсіпорын¬дарды «жасыл» технология енгізуге, өндірістік қал-дықтарды қай¬та өңдеуге ынталандыру өз шешімін тап¬қаны жөн...
Былтырғы 28 қарашада Сенат¬тың Аграрлық мәселелер, таби¬ғатты пайдалану және ауыл¬дық аумақтарды дамыту коми¬тетінің ұйымдастыруымен «Тұр¬¬мыстық және өнеркәсіптік қал¬дық¬¬тарды жинау және өңдеу» тақырыбында Үкімет сағаты өткізілген-ді. Онда біраз мәселе қаралған еді. Сенаттың Аграр¬лық мәселелер, табиғатты пай¬далану және ауылдық аумақ¬тарды дамыту коми¬тетінің мүше¬сі, сенатор Әбдәлі Нұралиев сол жиында қаралған мәселелер жөнінде қысқаша былай деп еске алады: «Министр сенаторларға Қазақстанның «жасыл эконо¬микаға» көшуі жөніндегі тұжы¬рымдама аясында 2030 жылға қарай елдегі қалдықтарды өңдеу үлесі 40%-ға, 2050 жылға қарай 50%-ға дейін жеткізілуге тиіс екенін хабарлады. Өз сөзін¬де Сенат Төрағасы Дариға Назар¬¬баева тұрмыстық және өнер¬кәсіптік қал¬дықтарды жинау, кәдеге жарату және қайта өңдеу мәселелерін шешу ісіне баса назар аударып, экологиялық проблемаларды шешу үшін, қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату бойынша мемлекеттік бағдарламаны әзірлеу қажеттігін жеткізді. Соны¬мен қатар Д.Назарбаева Қазақ¬стан аумағында орналасқан радиоактивті қалдықтар проблемасын өз алдына жеке қозғады. Ал Сенаттың аталған комитетінің төрағасы Әли Бектаев өз сөзін¬де елімізде өндірістік және тұр¬мыстық қалдықтар бойынша мониторингті, қайта өңдеуді және кәдеге жаратуды қамтитын қалдықтарды басқарудың кешенді жүйесі іс жүзінде жоқ екенін атап өтті. Бұл елдің тұрақты дамуына кедергі келтіретін жайт...».
Б) Мәтіндегі көтерілген мәселені 3-4 сөйлеммен жаз
Объяснение:
Шымбұлақ — Алматы маңындағы Іле Алатауы шатқалының 2510 метр биіктігінде орын тепкен тау-шаңғылық курорты. Талғар асуының бөктеріндегі бұл спорттық кешен 1954 жылдан бастап тау шаңғысы спортшыларының сүйікті орнына айналған. Алғашқыда бұл кешен кеңес тау шаңғышыларының олимпиадаға дайындық базасы ретінде құрылған. Жарыс жолының ені 25 метр, еңістігі 11-29 градустардың аралығында, сондықтан шаңғышылардың ең жақсы жылдамдық көрсетуіне қолайлы. Техникалық сипаттамасы жағынан Еуропаның ең жақсы жарыс жолдарынан кем емес, көп жағдайда (қарының сырғанақтық сапасы бойынша) олардан артық.Кешенді жаңа жөндеу бойынша жалпы ұзындығы 6 шақырымнан екі есеге ұзартылды. Ал ені ең негізгі бөліктерінде 10-20 есеге кеңейтілген. Тау шаңғы трассаларының бойына қар зеңбіректері орнатылған, аспалы жолдардың болат арқандары жаңартылған. Алдағы күндері шаңғы жолдарын Қарлытау мұздығына дейін ұзарту көзделген. Осы шаралар іске асқаннан кейін шаңғы трассасының ұзындығы бойынша Шымбұлақ әлемдік жетекші курорттарымен теңесетін болды. Сондай-ақ, қонақ үйлер қайта жасақталып, мейрамханалар мен дүңгіршектер, боулинг, спа-орталықтар құрылады. Осы жұмыстардың барлығы 2011 жылғы Азия ойындарының қарсаңында аяқталмақ.
Ертеректе бұл мерекені бүкіл ауыл болып дайындалып, үлкен той қылып тойлайтын. Қазірдің өзінде Наурыз мейрамының орны ерекше. Бұл күні қаланың бас көшелеріне қазақ халқының дәстүрлі киіз үйлері тігіледі. Ұлттық тағам ет асылып, бауырсақ пен шелпек пісіріледі. Бірақ бұл күні ең басты тағам Наурыз көже болып саналады. Ол - жеті түрлі тағамнан дайындалатын көже. Киіз үйге келуші әрбір қонақ әдетте Наурыз көжеден ауыз тиеді.
Алаңға алтыбақан қойылып, жас жеткіншектер алтыбақанға мінеді. Ауылдық жерлерде ат жарыстары да ұйымдыстырылады.
Бұл күні адамдар бір - біріне деген реніштерін ұмытып, кешірімді болады.