21:43 «Қазақ тілі» пәнінен 3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
7-СЫНЫП
Ғаламтор ғаламаты. Қазақстандағы ұлттар достастығы. Дұрыс тамақтану. Морфология
Оқылым тапсырмасы. Берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Ірімейтін тағам асқазанымызды шірітіп жүрмей ме?
Тау асып, теңіз басып әкелінген трансгенді өнімдер туралы даудың көрігі қызып кетпесе де
Қоғамда екіұдай пікір қалыптастырып отыр. Тағамтану саласының кей мамандары оны қоштаса,
оқығаны мен тоқығаны көп болмаса да бір білері бар ауылдағы ағайын мұның астарында қандай
да бір құпия барын біледі. Табиғи емес өнімдер расында ірімейді, шірімейді, сөреде айлап емес,
жылдап тұра береді. Сырты жылтырап өзі ірімесе де, асқазаныңызды шірітіп жатпағанына кім
кепіл?
Аштан емес, астан өлмейтiнiңе де кепілдік жоқ. Қолдан өсірген емес, қолдан өлтірген
тағамдардың кесірінен құбыжық сәбилердің, түрлі аурулардың көбейіп кетуінің бір ұштығы
осында жатқан жоқ па екен? Алайда ол туралы ресми статистикалық дерек мүлдем жоқ. Батыс
ғалымдары мутацияға ұшырау — генетика ғылымының қарқынды дамуы себебінен деп
есептейді. Ал гендік инженерияның Отаны саналатын Америкада гені модификацияланған
өнімге кең жол ашылған. Әлемде мыңнан астам гені модификацияланған «өнер туындылары»
бар. Бірақ оның тек 100-іне ғана шығаруға рұқсат берілген. Кәрі құрлықта өнімнің қорабында
ГМО туралы ескерту белгі жапсырылады. Ал біздің елімізде мұндай мәдениет қалыптаспаған.
Тіпті сол шетелден келген импорт өнімдерге ескерту жазылсын деп те міндеттей алмай
отырмыз. Азық-түлік пен көкөністің көбісі Қытайдан келетіндіктен, онда иероглифтен басқа
ештеңе жоқ. Еліміздегі №1 тағамтанушы Төрегелді Шарманов болса, осы өнімдерге шаң жуыт-
қысы жоқ.
Елімізде ауылшаруашылығына көп көңіл бөлініп, жылыжай кешендері іске қосылып, көкөніс
өндіру артқанымен, импорт өнімді сөреден түре қуып шығуға қауқар жетер емес. Ішкі нарық
жұтап қалмас үшін Қытай, Қырғызстан, Өзбекстаннан өкiртiп тасып жатырмыз. Әсіресе
қытайлық жемістер жасанды сияқты көрінетіні рас. Ұзақ сақталады. Алмасына мүлде құрт
түспейді
Ал алмұрт деген атауы бар қолдан жасалған жемісті жесеңіз қағаз шайнағандай боласыз.
Бақшаңызға өзіңіз өсірген қызанақпен салыстырып көріңізші. Өзіңіздікі дәмі тіл үйірерліктей
болғанымен екі-үш күннен артыққа шыдамайды. Босап кетеді. Ал қытайлық қызанағыңыз тастай
қатып жата береді. Жарамдылық мерзімі жарап тұр. Осыдан кейін ойға қаласың, расында,
Қытай өнімдерді гендік модификацияны қолданып өсірген бе деп. Бірақ олар дәл осыны қатаң
құпияда ұстайды. Ешқандай мәлімет ала алмайсыз...
1. Неге шетелден келген импорт өнімдерге ГМО туралы ескерту жазылсын деп
міндеттей алмай отырмыз?
А. Нақты бұйрық берілмегендіктен
В. Қытайдан келетіндіктен, онда иероглифтен басқа ештеңе болмағандықтан
с. Төрегелді Шармановтың қарсылығынан
D. Ауылшаруашылығына көп көңіл бөлінбегендіктен
[1]
2. Табиғи өскен көкөніс пен гендік өзгеріске ұшыраған көкөніс жайында айтылған
абзацты белгілеңіз.
А. І
В. ІІ
с. II
DIV
[1]
3. Мәтіндегі көтерілген басты мәселені анықтап үш проблемалық сұрақ құрастырыңыз.
[3]
4. Мәтіннен факті анықтап, өз көзқарасыңызды білдіріңіз.
Факті -
Көзқарас -
[2]
Жазылым тапсырмасы
Төменде берілген тақырыптардың біріне тиісті тілдік құралдар мен стильді қолдана отырып,
жазба жұмысын ( мақала, әңгіме немесе хат) жазыңыз. Қолданған шылаулардың түрін
прости очень нужны