3 -тапсырма. 3 мәтінді тыңда. Оқы. Оби Каллур и ухи бу ту при алхи ой 101 10 Joy Marne - 11 - - - / айналды. Себебі Ұлы дала арқылы өткен Ұлы Жібек жолы орталығына - Ежелгі Қазақстан қалаларының ішінде Отырардың аты екі жайтқа байланысты ерекше ағылады: 1) ұлы ойшыл Әбу Насыр әл-Фараби туған қала репнде кеңінен танымал 2) әлемдегі ең ірі кітапхана орналасқан мәдени орталық ретінде белгілі. Алғаш рет «Отырар» ізне «Фараб» атаулары біздің заманымыздың 1X ғасырындағы жазба деректерде кездеседі. Отырар XIII ғасырдың ортасында Батыс пен Шығыс арасындағы жолда ірі сауда болды. Түркі қағанаттары жалпыадамзаттық өркениетті ұштастыра айтты Батыс пен Шығыстан өркениеттің кепілі тастарға өгіз терісіне) қағазға басылған жазулар, теңгелердегi таңбалар – соның дәлелі. здері де үйренді, өзгелерге де үлгі көрсетті. Алтын мен күміс бұйымдарға, «Мәңгілік «Шығыстың гүлдену дәуірі» тұсында христиан уағызшылары мен тақуалары өртеген Александрия етапханасын қайта түлету мақсатында араб халифаттары Харун əл-Рашид (786- расыхана ашады. Ғылымның барлық саласына арналған кітаптарды бір орталыққа жинап, 09) пен Мамун (813-833) «Даналық үйін» («Байт әл-Хикма») ашады. Аса бай кітапхана кешкен Орта Азиядағы Хорезм, Бұқара, Самарқан, Отырар шаһарына да тікелей әсер етті. ылыми-зерттеу, аударма, кітап шығару істерімен белсене айналысады. Бұл ислам ықпалына де кұнды сыйлық ретінде Отырар әкіміне кпап сыйлауды дәстүрге айналдырды. Тіпті, Әр қалада өз «Даналық үйлер» ашылды. Жібек жолының бойымен керуен бастаған көпестер aұл мемлекеттік рәсім ретінде қабылданып, ресми сипат алды. Отырар кітапханасындағы қолжазба кітаптарды қала тұрғындары ғана емес, шалғайдағы басқа қаланың тұрғындары да Отырар қаласына МИмун халиф ерекше көңіл аударған. Ол араб ғылымы мен мәдениетінің ең озық үлгілері мен ғұламаларын, сахабаларын Отырарға аттандырды, кітапханалар мен мектептер, медреселер мен мешіттер салдырды. Сондай «Даналық үйінен» Әбу Насыр әл- Фараби де дәріс алды. — i=i = пайдаланды. (Т. Жұртбай) выпишите с этого текста метафоры
Мұғалім: Сəлеметсіңбе
Оқушы: қалыңыз қалай
Мұғалім: Шүкір жақсы. Қандай шаруамен келген?.
Оқушы: Мен Қазақ тілі сабағынан қосымша сабақ алғым келеді?.
Мұғалым: оның дұрыс. Бырақ неге менын сабағымнан( оқушыны сынау үшін сұрады)
Оқушы: мен қазақ жерынде тұрып қазақ тылын былмегеным ұят болады. Əрбір оқушы қазақ тылын жоғарғы дарежеде былу керек деп ойлаймын сондықтан үйренгім келеды.
Мұғалім : сенын ойың маған ұнады. Мен саган қуана қуана қосымша сабақ беремін. Қай кезде бос болсаң сол кезде келе гой.
Жиренше шешен жөнінде өзге халықтардың шығармаларында да сөз болады. Түркі-моңғол, үнді-еуропа халықтарының біразының фольклорында да ол туралы әңгіме бар. Қазақ фольклорында бар Жиренше шешен жайындағы аңыз әңгімелердің кейбір нұсқалары негізгі кейіпкердің атымен, мысалы, қарақалпақ (Жиренше), қырғыз (Жээренче чээчен), түрікмен (Йикренче) фольклорына ауысқаны байқалады.
Жиренше шешен туралы ертегілер, әңгімелер қазақ фольклорында шамамен XV ғасырдан басталады. Онда шешендік сөздің үлгілерімен қатар, тұрмыс-салт ертегілер де бар.
Жиренше шешен атымен байланысты әңгімелердің ішінде ең көп тарағаны – оның көркіне ақылы сай, дана қыз Қарашашқа үйленгені. Жалпы зерттеулер Жиренше шешеннің атына қатысты аңыз әңгімелерді үш топқа бөледі. Біріншісі - Жиренше шешенді Жәнібек ханның ақылшысы әрі досы етіп көрсететін әңгімелер. Мұнда Қазақ хандығын құрысуға белсене қатысқан Жәнібек ханға деген ел ілтипатының әсері айқын аңғарылады. Екіншісі – Жиренше шешенді әлеуметтік теңсіздікке қарсы күресуші етіп көрсететін әңгімелер. Мұнда ол ханды әшкерелеуші, ханның зорлығына өзінің ақыл-парасатын қарсы қоюшы, тапқыр ақыл иесі ретінде бейнеленеді. Үшіншісі – Жиренше шешеннің көпшілік арасындағы күнделікті қақтығыстарда айтатын тапқыр әзіл-қалжың сөздері. Осы шығармалардың арасында Жиренше есімі ұмыт болмай, ғасырдан ғасыр асып, бүгінгі ұрпаққа жетіп отыр.