3-ТОҚСАН 6 сынып БЖБ №3 «Болашақ мамандықтары», «Жер астына саяхат» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орында.
(Внимательно читайте текст и выполняйте задания)
Қасиетті туған жердің тау тасы да, топырағы да, талға біткен жасыл жапырағы да қымбат. Осыншама бағасы, құны байлықпен өлшенбейтін жасыл белдерді, асқар тауларды сүймеу мүмкін емес. Асыл армандарымызды әрқашан туған жермен байланыстырамыз. Себебі туған жер ол біздің ой өлшеміміз бойынша тарихы терең отанымыздың белгісі. Жер ана - қасиетті туған жер. Ол - біздің тылсым тарихымыз. Туған жер топырағын иіскеуге зар болып кеткен боздақтар қанша ма?! Туған жер үшін соғысқа түсіп туған жер топырағы бұйырмаған қандастарымыз қанша ма?!
Қазақстан бүгінде жер асты да, үсті де байлыққа кенелген тәуелсіз ел. Жері байдың елі бай деген осы болар. Еліміз тұғырлы мемлекеттер қатарынан көрінсін.
1-тапсырма. Берілген ақпараттардың ішінен мәтін мазмұнына сай келетін 2 дұрыс тұжырымды анықтаңыз.
(Из предоставленной информации определите 2 правильных высказывания, которые соответствуют содержанию текста)
Ақпараттар
Дұрыс
Бұрыс
Асыл армандарымызды әрдайым туған жермен байланыстырамыз.
Туған жер топырағын иіскеуге зар болмай кеткен боздақтар қанша ма?!
Қазақстан бүгінде жер асты да, үсті де байлыққа кенелмеген тәуелсіз ел.
Жұртымыз тұғырлы мемлекеттер қатарынан тұрсын.
2-тапсырма. Мәтінге ат қойып, идеясын анықтаңыз.
(Дайте название тексту и определите его идею)
Мәтіннің тақырыбы (сөз тіркесі)
Мәтіннің идеясы (1сөйлем)
3-тапсырма. Берілген мысалдардың Сын-қимыл / Мөлшер үстеулерін анықтап, астын сыз.
(Определи наречия образа действия и меры приведенных примеров и подчеркни)
Әжем балаша қуанды. Біздің үйге көрші талай рет келген. Сәуле бірінші сабаққа біраз кешігіп келді. Ажар кешегі тапсырманы жылдам орындады.
4-тапсырма. Үндестік заңын ескере отырып, қосымшаларды дұрыс жалғаңдар.
Егін
Аударма
Тәрбие -шы
Құрылыс -ші
Сату -гер
Дәрі -кер
Ғарыш
Бағалау критерийі
№ тапсырма
Дескриптор
Білім алушы
Мәтін мазмұнына сай келетін дұрыс тұжырымды анықтайды;
1
Берілген ақпараттардың ішінен мәтін мазмұнына сай келетін дұрыс тұжырымды анықтай алады.
2
Мәтінге ат қойып, идеясын анықтайды;
2
Мәтінге ат қойып, идеясын анықтай алады.
2
Сөйлемнің ішінен сын-қимыл / мөлшер үстеулерін анықтайды;
3
Берілген мысалдардан сын-қимыл / мөлшер үстеулерін таба алады.
4
Қосымшаларды дұрыс жалғайды.
4
Үндестік заңын ескере отырып, жеті сөзге қосымшаларды дұрыс жалғай алады;
7
Барлығы
13
Мұғалім: Сəлеметсіңбе
Оқушы: қалыңыз қалай
Мұғалім: Шүкір жақсы. Қандай шаруамен келген?.
Оқушы: Мен Қазақ тілі сабағынан қосымша сабақ алғым келеді?.
Мұғалым: оның дұрыс. Бырақ неге менын сабағымнан( оқушыны сынау үшін сұрады)
Оқушы: мен қазақ жерынде тұрып қазақ тылын былмегеным ұят болады. Əрбір оқушы қазақ тылын жоғарғы дарежеде былу керек деп ойлаймын сондықтан үйренгім келеды.
Мұғалім : сенын ойың маған ұнады. Мен саган қуана қуана қосымша сабақ беремін. Қай кезде бос болсаң сол кезде келе гой.
Жиренше шешен жөнінде өзге халықтардың шығармаларында да сөз болады. Түркі-моңғол, үнді-еуропа халықтарының біразының фольклорында да ол туралы әңгіме бар. Қазақ фольклорында бар Жиренше шешен жайындағы аңыз әңгімелердің кейбір нұсқалары негізгі кейіпкердің атымен, мысалы, қарақалпақ (Жиренше), қырғыз (Жээренче чээчен), түрікмен (Йикренче) фольклорына ауысқаны байқалады.
Жиренше шешен туралы ертегілер, әңгімелер қазақ фольклорында шамамен XV ғасырдан басталады. Онда шешендік сөздің үлгілерімен қатар, тұрмыс-салт ертегілер де бар.
Жиренше шешен атымен байланысты әңгімелердің ішінде ең көп тарағаны – оның көркіне ақылы сай, дана қыз Қарашашқа үйленгені. Жалпы зерттеулер Жиренше шешеннің атына қатысты аңыз әңгімелерді үш топқа бөледі. Біріншісі - Жиренше шешенді Жәнібек ханның ақылшысы әрі досы етіп көрсететін әңгімелер. Мұнда Қазақ хандығын құрысуға белсене қатысқан Жәнібек ханға деген ел ілтипатының әсері айқын аңғарылады. Екіншісі – Жиренше шешенді әлеуметтік теңсіздікке қарсы күресуші етіп көрсететін әңгімелер. Мұнда ол ханды әшкерелеуші, ханның зорлығына өзінің ақыл-парасатын қарсы қоюшы, тапқыр ақыл иесі ретінде бейнеленеді. Үшіншісі – Жиренше шешеннің көпшілік арасындағы күнделікті қақтығыстарда айтатын тапқыр әзіл-қалжың сөздері. Осы шығармалардың арасында Жиренше есімі ұмыт болмай, ғасырдан ғасыр асып, бүгінгі ұрпаққа жетіп отыр.