Ордада ханның қасында әр уақытта ақылшы жыраулар болған. Жыраулар - халық поэзиясын жасаған ақылғөй даналар. Олар заманының өздері куә болған елеулі уақиғаларын, тарихи кезеңдерді жырға қосқан...
Жыраулар поэзиясына дейінгі әдебиет халык жасаған ауыз әдебиеті деп аталды. Жыраулар поэзиясы Қазақ хандығы құрылғаннан бастап (XV ғасыр) өріс алды. XV ғасырда Асан Қайғы, Казтуған жыраулар өмір сүрді.
Жырауларды халык, қадір тұтқан. Ел толқыған кезде, бүліншілік шыққанда немесе ел шетіне жау келғен кездерде ақыл, кеңес сұрайтын болған. Мұндай кезде жырау жұртшылықты абыржымауға шақырып, оларға күш-қуат беріп (дем беріп), істің немен тынатыны жайлы болжамдар айтып отырған. Жыраулар поэзиясы ХV-ХVII ғасырлар аралығын қамтиды.
Жырау деген атау "жыр" сөзінен шыққан. Жыршы деп көптеген эпостық жырларды жатқа білетін, дайын репертуары бар айтқыштарды таныған.
Жыраулар өз шығармаларын ақыл-нақыл, өсиет түрінде айтқан. Олардың толғауларының негізгі тақырыптары - туған жерді, елді сүю, Отанды қорғау, елді бірлікке шақыру, адамгершілік қасиетті насихаттау.
Ақ дастарқан - тура мағына, дастарқанның түсін білдіріп тұр
Ақ жол - ауыспалы мағына, сәтті сапар деген мағынада
Ақ қағаз - тура мағына, қағаздың түсін білдіріп тұр
Жақсы бала - тура мағына, баланың қандай екенін білдіріп тұр
Жақсы ниет - ауыспалы мағына, ізгі ой деген мағынада
Жақсы сөз - тура мағына, сөздің жақсы екенін білдіріп тұр
Жақсы жұмыс - тура мағына, жұмыстың қандай екенін білдіріп тұр
Қисық ағаш - тура мағына,ағаштың қисықтығын айтып тұр
Қисық тәрбие - ауыспалы мағына, дұрыс тәрбие берілмегенін айтып тұр
Қисық мінез - ауыспалы мағына, мінезінің шатақ екенін айтып тұр
Қисық тақтай - тура мағына, тақтайдың қисықтығын айтып тұр
Суық жел - тура мағына, желдің суық екенін білдіріп тұр
Суық су - тура мағына, судың суық екенін білдіріп тұр
Суық қол - ауыспалы мағына,жаман іс бітіргенін айтып тұр
Суық хабар - ауыспалы мағына, қаралы, жаман хабар деген мағынада айтылып тұр
Терең өзен - тура мағына, өзеңнің терең екенін білдіріп тұр
Терең ой - ауыспалы мағына, көп ойлайды деген мағынада айтылып тұр
Терең білім - ауыспалы мағына, көп білім деген мағынада айтылып тұр
Терең құдық - тура мағына, құдықтың терең екенін білдіріп тұр
Ордада ханның қасында әр уақытта ақылшы жыраулар болған. Жыраулар - халық поэзиясын жасаған ақылғөй даналар. Олар заманының өздері куә болған елеулі уақиғаларын, тарихи кезеңдерді жырға қосқан...
Жыраулар поэзиясына дейінгі әдебиет халык жасаған ауыз әдебиеті деп аталды. Жыраулар поэзиясы Қазақ хандығы құрылғаннан бастап (XV ғасыр) өріс алды. XV ғасырда Асан Қайғы, Казтуған жыраулар өмір сүрді.
Жырауларды халык, қадір тұтқан. Ел толқыған кезде, бүліншілік шыққанда немесе ел шетіне жау келғен кездерде ақыл, кеңес сұрайтын болған. Мұндай кезде жырау жұртшылықты абыржымауға шақырып, оларға күш-қуат беріп (дем беріп), істің немен тынатыны жайлы болжамдар айтып отырған. Жыраулар поэзиясы ХV-ХVII ғасырлар аралығын қамтиды.
Жырау деген атау "жыр" сөзінен шыққан. Жыршы деп көптеген эпостық жырларды жатқа білетін, дайын репертуары бар айтқыштарды таныған.
Жыраулар өз шығармаларын ақыл-нақыл, өсиет түрінде айтқан. Олардың толғауларының негізгі тақырыптары - туған жерді, елді сүю, Отанды қорғау, елді бірлікке шақыру, адамгершілік қасиетті насихаттау.