Бүгін әпкем екеуміз сабақтан ерте келдік. Сабағымызды оқып, үй жинастырып үлгердік. Сосын кешкісін ата-анамызға тосынсый ретінде салат жасайық деп шештік. Көп ойланып, ақырында анамыздың сүйікті «қысқы» салат («Оливье») жасайтын болып шештік. Үйде көк бұршақтан басқа қажетті азық-түліктің барлығы да бар екен. Сонымен, мен дүкенге барып көк бұршақ сатып алдым, ал мен келгенше әпкем картоп пен сәбізді аршып, жуып та қойыпты. Сосын барлығын үлкен ыдысқа салып, бір қайнатып, пісіріп алдық. Піскен көкөністерді турап, оларға қақталған шұжық (колбаса) пен тұздалған қияр, жұмыртқа қостық. Ең соңында көк бұршақ пен майонез қосып араластырдық. Дайын салатты кешкі асқа дейін тоңазытқышқа салып қойдық. Ата - анамыз келіп, кешкі аспен қосып өзіміз әзірлеген салат жедік. Өте дәмді шығыпты. Ата – анамызды да бір қуанып қалды.
Арктика мен Антарктидадан басқа аймақтарда кеңінен таралған, 20 туысқа бірігетін 79 түрі бар. Қазақстанда 5 түрі (жар қарлығашы, құз Қарлығашы, қосреңді Қарлығаш, секпілтөс Қарлығаш, кент Қарлығашы) кездеседі.
Қарлығаштың тұмсығы қысқа, тұмсығының түбі кең, езулерінің арасы алшақ. Қанаттары жіңішке әрі ұзын. Дене бітімі ерекше сымбатты. Саусақтары қысқа, әрі әлсіз, жерде жүруі ебедейсіз. Қ-тың қауырсыны тығыз, жотасы қара түсті жылтыр. Сыртқы түрінен еркегі мен ұрғашысының айырмашылығы байқалмайды. Дене тұрқы 9—23 см, салм. 10—60 г.
Қарлығаш өте жақсы ұшады, тіршілігінің көп уақытын ауада ұшып жүріп өткізеді. Су үстінен ұшып бара жатып-ақ су іше береді. Ұшып жүріп қорегін ұстап жейді. Дауысы онша қатты емес. Қарлығаш ұясын саз балшықтан сілекейімен араластырып бекем етіп жартас қуыстарына, жағалаудағы жарға, үй ішіне, кейде ағаш басына да салады. Ұясы жарты ай немесе түбі кең, аузы тар құмыра пішінді. Ұясының түбіне қауырсыннан, т.б. заттардан жұмсақ төсеніш жасайды. Ашық ұядағы жұмыртқа қара теңбілді шұбар, жабық ұядағы жұмыртқа ақ түсті болады. Жылына 1, кейде 2 рет 3—7 жұмыртқа салып, балапан басып шығарады. Балапандары қызылшақа болып туады.
Қорегі көбіне ұсақ жәндіктер. Ашық күндері биіктеп ұшады да, ауа райы жауын-шашынды болар алдында жер бауырлап ұшады. Сондықтан да қарлығаштың ұшу ерекшелігіне қарап ауа райының өзгерісін алдын-ала болжауға болады. Сұр қарлығаш сағатына 170 км жылдамдықта ұшады екен
Бүгін әпкем екеуміз сабақтан ерте келдік. Сабағымызды оқып, үй жинастырып үлгердік. Сосын кешкісін ата-анамызға тосынсый ретінде салат жасайық деп шештік. Көп ойланып, ақырында анамыздың сүйікті «қысқы» салат («Оливье») жасайтын болып шештік. Үйде көк бұршақтан басқа қажетті азық-түліктің барлығы да бар екен. Сонымен, мен дүкенге барып көк бұршақ сатып алдым, ал мен келгенше әпкем картоп пен сәбізді аршып, жуып та қойыпты. Сосын барлығын үлкен ыдысқа салып, бір қайнатып, пісіріп алдық. Піскен көкөністерді турап, оларға қақталған шұжық (колбаса) пен тұздалған қияр, жұмыртқа қостық. Ең соңында көк бұршақ пен майонез қосып араластырдық. Дайын салатты кешкі асқа дейін тоңазытқышқа салып қойдық. Ата - анамыз келіп, кешкі аспен қосып өзіміз әзірлеген салат жедік. Өте дәмді шығыпты. Ата – анамызды да бір қуанып қалды.
Объяснение:
Қарлығаштың тұмсығы қысқа, тұмсығының түбі кең, езулерінің арасы алшақ. Қанаттары жіңішке әрі ұзын. Дене бітімі ерекше сымбатты. Саусақтары қысқа, әрі әлсіз, жерде жүруі ебедейсіз. Қ-тың қауырсыны тығыз, жотасы қара түсті жылтыр. Сыртқы түрінен еркегі мен ұрғашысының айырмашылығы байқалмайды. Дене тұрқы 9—23 см, салм. 10—60 г.
Қарлығаш өте жақсы ұшады, тіршілігінің көп уақытын ауада ұшып жүріп өткізеді. Су үстінен ұшып бара жатып-ақ су іше береді. Ұшып жүріп қорегін ұстап жейді. Дауысы онша қатты емес. Қарлығаш ұясын саз балшықтан сілекейімен араластырып бекем етіп жартас қуыстарына, жағалаудағы жарға, үй ішіне, кейде ағаш басына да салады. Ұясы жарты ай немесе түбі кең, аузы тар құмыра пішінді. Ұясының түбіне қауырсыннан, т.б. заттардан жұмсақ төсеніш жасайды. Ашық ұядағы жұмыртқа қара теңбілді шұбар, жабық ұядағы жұмыртқа ақ түсті болады. Жылына 1, кейде 2 рет 3—7 жұмыртқа салып, балапан басып шығарады. Балапандары қызылшақа болып туады.
Қорегі көбіне ұсақ жәндіктер. Ашық күндері биіктеп ұшады да, ауа райы жауын-шашынды болар алдында жер бауырлап ұшады. Сондықтан да қарлығаштың ұшу ерекшелігіне қарап ауа райының өзгерісін алдын-ала болжауға болады. Сұр қарлығаш сағатына 170 км жылдамдықта ұшады екен