4-тапсырма. Оқы. ...Сол күні жұмбақ Fa-
ламшардан екі бала келді.
Жұмбақ елден келген бала-
лардың әңгімесі де құпияға
толы еді:
Біз Жердегі тіршілікті
көп зерттедік, деді қонақ-
тың үлкені. Жер ғаламшары
ғарыштан керемет әдемі көрі-
неді. Бірақ жақындасаң, қатты
қорқасың. Қара қою түтіннен,
улы газдан тұншыға бастайсың.
Көзің қарауытып, басың айналады. Біз ешқайда қона алмай, қатты
қиналдық. Мұхиттарда көк киттердің күңіренгенін, аққулардың таза
суды аңсағанын көрдік. Ал ақ аю мұзды құшақтап қатты жылады. Ор-
мандар өртеніп жатыр, құстар ұясынан айырылды. Жүрегіміз ауырды.
Қап, ұят болды-ау! — деді Мақсат.
Өздеріңе әдейі келдік, деді екінші қонақ бала. — Табиғат-ананы
ренжітіп алыпсыңдар... Бірақ барлық ақылды бала осы жерде тұрады
екен. Болашақтарың жарқын, көңіл күйлерің, өмірлерің жақсы бо-
лады. Ол үшін Жер-ананы сақтаңдар.
Бәріне жауапты сендерсіңдер. Біз қазақтарды «Күннен келген
халық» деп білеміз. Сендер сол халықтың ұрпағысыңдар. Сондықтан
бәріне жауаптысыңдар! — деді үлкен қонақ.
ЖАЗЫЛЫМ
Б. Сүлейменов
6-тапсырма. Мәтіндегі есімдіктерді кестеге түсіріңдер.
өздік есімдігі:
болымсыздық есімдігі:
белгісіздік есімдігі:
жалпылау есімдігі:​

Байлық пен ақыл.
Бір шалдың төрт ұлы болыпты.Бір күні шал ұлдарын жинап алып:
-Мен қартайдым.Біреуінің үй иесі болатын уақыттарың жетті.Кімнің ақылы мен байлығы сай болса,сол мұрагерім болады.Әрқайсың маған байлықтарың мен ақылдарыңды көрсетіңдер,-депті.
Сонда үлкен ұлы асыл тасты жүзік салған қолын көрсетіп:
-Міне,менің байлығым.Ал кім бай болса,сол ақылды,-депті.
Екінші ұлы асыл киімдерін киіп,әдеміленіп келеді де:
-Мені осы түрімде көргендер ақылым мен байлығымның алдында бас иеді,-дейді.
Үшінші ұлы күміспен және тастармен әшекейленген белдігін буынады да:
-Мұндай белдікті ешкім ешқашан буынып көрген жоқ,-дейді.
Әкесі үлкен балаларына қарап басын шайқайды да,кіші ұлына:
-Сен неге үндемейсің?Сен қандай байлығыңмен мақтанасың?-дейді.Сонда кенжесі:
Менің асыл тасты жүзігім де,сәнді киімім де,қымбат тастармен әшекейленген белдігім де жоқ.Тек еңбек сүйгіш екі қолым,қайрат жігерге толы жүрегім ғана бар,-депті.
Шалға кенже ұлының жауабы ұнайды.Ол өзінің мұрагері етіп кіші ұлын белгілепті.Үлкен балаларына інісінің айтқанынан шықпауды өсиет етіпті.

Көп заманнан бері жылдың сүйемін көктемді. Және бұл таңқаларлық емес. Көктем сыйлайды маған сезім қуаныш, елбасына өзгерістер, ерекше көңіл-күй. Алғашқы сәулелері, құт-деп өтті ұзақ және қиын қыс көп болады трескучих аяз, бұрқасын және күртік қардың, келді жаңа ғажайып қуанышты. Тазалықққа талпыныс сезіледі. Ол оятады тағы спящую табиғатын жаңа өмір. Жылытып тұрғанда күн, қар ериді, сыңғырла, тамшы, жүгіреді жылдам бұлақтар. Барлық айналасында ликует және поет, терроризмге көктемнің келуіне. Әсіресе жақсы көремін, мен әнді хор көктемгі капели. Бұл поразительная және сравнимая, бір музыка құрылған, табиғат, шаршаған желтоқсандағы ұзақ қыс. Түнде суық және аязды, қыс кетеді және тапсырылады қорыға. Есесіне күндіз көктем көбірек енеді. Барлық аз болады, қар, құстар ән және саңғырлап щебечут құттықтай отырып қалды. Ағаштар қазірдің өзінде просыпаются қысқы ұйқы. Олардың тармақтарында набухли бүйрек, дайын көрінуі алғашқы парақтар. Тіпті көктемгі жел сияқты емес, қысқы. Ол, ең болмаса, тағы да салқын, бірақ мейірімді және пахнет көктемде. Бүкіл табиғат көктемде басталады мезгіл жаңарту. Тек очутиться көктемгі орманда көру үшін, айналасында жанданады табиғаты. Жеңіл және қуаныш, бұл жерде сезіледі. Алғашқы жұмсақ күн сәулесі жарықтандырады освободившуюся қардан және мұздан жерге. Күн қояндары қуанышпен скачут арасындағы просыпающимися қысқы ұйқы ағаштар. Ал проталинах қазірдің өзінде пайда болып, алғашқы көктемгі гүлдер. Бұл бәйшешек. Тағы кей жерлерде жер жабылған тығыз күңгірт қармен, ал бұл кішкентай және нәзік көк цветочки қазірдің өзінде пробиваются - жарық және жылу, радуя көз жарқын түстер. Олар табанды жақындатып күнге тіпті тесіп өткен жылғы қар. Бәйшешек пайда алаңшаларында, осылай тату-тәтті, меніңше, меніңше, жер бетінде жатыр бөлігін көгілдір көктемгі аспан. Келмейді срывать мұндай гүлдер, олар тек кездерін қарау. Шын мәнінде, көктем – ең көптен күткен. Және ол міндетті түрде келеді артынан ылғалды болды күзде және суық, аязды, шексіз қыста.
Көзі