(5) 1. Шалкиіз жыраудың «Би Тсмірге бірінші толғауындағы» мына жолдарды қолдана отырып,
автор туралы пікіріңізді білдіріңіз.
Сен - алтынсын, мен - пулмын.
Сен - жібексін, мен - жүнмін.
Сен - сұлтансың, мен - құлмын,
Сен - сункарсың, мен - қумын,
Жемсауына келгенде,
Сұлтан ием, сом жүрегім аяман!
Саган дұспан - маган жау,
Керекті күні алдында
Газизленген сұлтан жаным аяман!!
Единожды в год, раз в 12 месяцев, наступает почитаемый айт. Вероятно, есть и те, кто его видел и те, кто не видел.
Полдень. Безветренно. Знойно и тихо. Малочисленный скот в тени деревенского загона сбивается в кучи, ближе к источнику дыма. Жужжащая мошкара, слепни, комары. Доводят до потери сознания нет). Все жители деревни суетливо снуют туда-сюда. И все разряженные. И у каждого на лице –счастье. Над казанами в земляных очагах густые клубы пара, кипит жирное мясо. Немощные старики и старухи попарно сидят в тени.
-Наконец пришел этот день.
Посередине деревни близ одного дома пестрая толпа. Среди этой же толпы пара старух и стариков. Один точит нож, молодой парень держит красного откормленного быка
Чужак (человек со стороны)
-Да принята (благословенна) будет жертва
Аминь, пусть будет, так – сказали старики.
-Почему припозднились?
-Пока скот искали. Времена не те ЖЕ, что раньше.Зарезать не просто
В стороне разговаривают Зайкуль и Жумагазы.
-Давай, принеси жертву. Мне это без надобности.
-Брось, чего ты. Ойбай, сам режь. Я не обижусь.
Иди, Жумакен дал добро.
-Правду говорю, давай, режь же, я уже это делал. Жертва будет не напрасной, благословленной Богом.
-Отстать. Не морочь голову.
-Почему.
- Я не знаю ни как читать намаз, ни как резать.
Жылқылар топтасып, жүйткіп, кісініп ойнақтаса, шапқыласа, кешікпей күн суытып, ызғар соғып, боранды жауын қарлы борасын болады деп біледі. Жылқылардың жүні үрпиіп, жайылуға зауқы жоқ болса, онда біраздан кейін күн суытып ауа райы бұзылады. Ат әлсін – әлсін пысқырса, жазда жел күшейіп жауын жауардың, ал қыста қар жауып, қарлы борасын болады. Жылқы ыққа жайылса, жел, жауын, қарлы борасындар, ызғар суық жел болады. Айғыр үйірін, мойынын жерге сала, жиса ауа райы кешікпей бұзылады. Жылқы малы қыста, көктемде жайылғанда, қай жаққа қарап жайыла берсе, жайлы жылы күндер болады, ал желге қарсы жайылса, жайсыз күндер болатының белгісі. Бие кенет суалса, кешікпей жауын жауатын болады.