5 класс соч по казахскому языку Мәтінді мұқият оқып шығыңыз біз төменде көрсетілген тапсырмаларды орындаймыз. Сұлу Көкше өңірінде биік тау бар. Жерден атылған садақ, оның шыңға жетпейді. Сонда бұл тау Оқжетпес болды. Бұл шыңға таңданбайтын жан жоқ. Кеуде неғұрлым жақын болса сіз тастарды қолмен қалай алғыңыз келеді көрініп тұр. Қарағай мен шырша - Мен білмеймін, - деді ол. Жоғарғы туралы келесі аңыз бар. Ертеде Бурабай, Көкше мекендеген елде бір бала дүниеге келді. Ол елден ерекше батыл, ұлы, батыр өсіп келеді. Соншалықты үлкен, ол өзі шыдамай көтеру, ол ауыл слона жыл. Бұл кезде қазақ жеріне көптеген қызықты Жаулар болды. Бала келді ол жаумен соғысып, елге кірмеді. Бір күні сол бала сәл кейін шайқас демалуға барады. Күміскөл мөлдір суға шомылуға қуанышты, Көкше баурайындағы қалың қарағайлар арасында. Орманда жасырынған жау Бұл шыңға таңданбайтын жан жоқ. Кеуде неғұрлым жақын болса сіз тастарды қолмен қалай алғыңыз келеді көрініп тұр. Қарағай мен шырша - Мен білмеймін, - деді ол. Жоғарғы туралы келесі аңыз бар. Ертеде Бурабай, Көкше мекендеген елде бір бала дүниеге келді. Ол елден ерекше батыл, ұлы, батыр өсіп келеді. Соншалықты үлкен, ол өзі шыдамай көтеру, ол ауыл слона жыл. Бұл кезде қазақ жеріне көптеген қызықты Жаулар болды. Бала келді ол жаумен соғысып, елге кірмеді. Бір күні сол бала сәл кейін шайқас демалуға барады. Күміскөл мөлдір суға шомылуға қуанышты, Көкше баурайындағы қалың қарағайлар арасында. Орманда жасырынған жау оны дереу сәтті пайдаланады. Ұйқы болады батыр қол тастайды. Қапта қарусыз қалған батыр жаулармен күреседі кетеді. Батырдың күші азайып, Әл- аяқталады деп айту. Содан кейін батыр жауларын қорлағанша қайтыс болды артықты санап, Құдайдан тасқа айналдыруын тілейді. Жаудың қолына тастамау үшін піл де шатырға көтеріледі мүмкін. - Мен білмеймін, - деді ол. шыдамай көтеру, ол ауыл слона жыл. Бұл кезде қазақ жеріне көптеген қызықты Жаулар болды. Бала келді ол жаумен соғысып, елге кірмеді. Бір күні сол бала сәл кейін шайқас демалуға барады. Күміскөл мөлдір суға шомылуға қуанышты, Көкше баурайындағы қалың қарағайлар арасында. Орманда жасырынған жау оны дереу сәтті пайдаланады. Ұйқы болады батыр қол тастайды. Қапта қарусыз қалған батыр жаулармен күреседі кетеді. Батырдың күші азайып, Әл- аяқталады деп айту. Содан кейін батыр жауларын қорлағанша қайтыс болды артықты санап, Құдайдан тасқа айналдыруын тілейді. Жаудың қолына тастамау үшін піл де шатырға көтеріледі мүмкін. - Мен білмеймін, - деді ол. - жоқ.
Жаз Жаз келді. Күн шығып, дала жасыл кілемге оранып, әдемі гүлдер шығып жайқалуда. Баларда демалысқа шығып, ауылдағы ата- әжелерінің үйлеріне барады . Күн сәулесі адам денесін ысытады.Көп отбасылар енді теңізге барады. Қалың киімдерін салып, жеңіл киімдерін шығарады. Далада көп деген шыбын- шіркейлер, көбелік, инеліктер шығады. Жаз өте ыстық болады, сондықтан отбасылар далаға жатады. Төрт-түлік малдар төлдейді. Балалар қошақан, бота ,күшік солармен күні- түні қызық көріп ойнайды. Жас балалар қолдарына ермексаз байланған жіп ұстап, инеліктерді ұстайды. Жазымызда осындай қызықтармен өтеді. Жаздан кейін желді, жаңбырлы, алай-дүлей күз келеді.
Өскенбай бидің бәйбішесі, Құнанбай қажының анасы, Абайдың ұлы шешесі. Зеренің азан шақырып қойған аты - Тоқбала. Әкесі Бектемір Найман ішінде Матайдың Қойгел руынан шыққан сыйлы а есімді қызы, Жанәлі есімді ұлы болған.Жанәлінің бүрпағы - Иранғали мен Қабікен Оңғарбаевтар бүгінде Семей қаласында тұрады. Өскенбай би 5 әйелінен сүйген. 3ереден - Құттымұхамбет (жастай қайтыс болған),Құнанбай, Тайбала туған 3ерені Ырғызбай тұқымдары, барша ауыл адамдары «Кәрі әже» деп атапты. Қартайған шағында құлағы естімей қалған 3ере немерелеріне дұға оқытып, үшкіртеді екен. Ал Абай өлеңмен оқып Зере әжесін үшкіретін болыпты. 3ере немерелері ішінде Ибраһимді алабөтен жақсы көрген. Абайды қойнына алып жатқызып, еркелете-еркіндете есірген ақылды, зейінді, жұмсақ мінезді, мейірімді 3ере немересіне Абай деген аяулы ат қойса, туған анасы мен кіші шешесі Ибраһимді - Телғара деп атаған.
Жаз
Жаз келді. Күн шығып, дала жасыл кілемге оранып, әдемі гүлдер шығып жайқалуда.
Баларда демалысқа шығып, ауылдағы ата- әжелерінің үйлеріне барады . Күн сәулесі адам денесін ысытады.Көп отбасылар енді теңізге барады. Қалың киімдерін салып, жеңіл киімдерін шығарады. Далада көп деген шыбын- шіркейлер, көбелік, инеліктер шығады. Жаз өте ыстық болады, сондықтан отбасылар далаға жатады. Төрт-түлік малдар төлдейді. Балалар қошақан, бота ,күшік солармен күні- түні қызық көріп ойнайды. Жас балалар қолдарына ермексаз байланған жіп ұстап, инеліктерді ұстайды. Жазымызда осындай қызықтармен өтеді. Жаздан кейін желді, жаңбырлы, алай-дүлей күз келеді.
әкесі құнанбай
анасы ұлжан
әжесі зере
Өскенбай бидің бәйбішесі, Құнанбай қажының анасы, Абайдың ұлы шешесі. Зеренің азан шақырып қойған аты - Тоқбала. Әкесі Бектемір Найман ішінде Матайдың Қойгел руынан шыққан сыйлы а есімді қызы, Жанәлі есімді ұлы болған.Жанәлінің бүрпағы - Иранғали мен Қабікен Оңғарбаевтар бүгінде Семей қаласында тұрады. Өскенбай би 5 әйелінен сүйген. 3ереден - Құттымұхамбет (жастай қайтыс болған),Құнанбай, Тайбала туған 3ерені Ырғызбай тұқымдары, барша ауыл адамдары «Кәрі әже» деп атапты. Қартайған шағында құлағы естімей қалған 3ере немерелеріне дұға оқытып, үшкіртеді екен. Ал Абай өлеңмен оқып Зере әжесін үшкіретін болыпты. 3ере немерелері ішінде Ибраһимді алабөтен жақсы көрген. Абайды қойнына алып жатқызып, еркелете-еркіндете есірген ақылды, зейінді, жұмсақ мінезді, мейірімді 3ере немересіне Абай деген аяулы ат қойса, туған анасы мен кіші шешесі Ибраһимді - Телғара деп атаған.