5. Мәтінді оқып, тірек сөздерді анықтаңдар. Тірек сөздерді қатыстырып, автор сұрағына жауап беріңдер.
Егер де есті кісілердің қатарында болғың келсе, күнінде бір мәртебе, бол-
маса жұмасында бір, ең болмаса айында бір өзіңнен-өзің есеп ал! Сол алдыңғы
есеп алғаннан бергі өмірді қалай өткіздің екен, не білімге, не ахиретке, не
маса, не қылып өткізгеніңді өзің де білмей қалыппысың?
дүниеге жарамды күніңді өзің өкінбестей қылықпен өткізіппісің? Жоқ, бол-
зыңдар.
(Абай. Он бесінші қара сөз)
то​

Менің сүйікті үй жануарым ол ит. Ит жеті қазынынң бірі деп жатады. Менің итім өте сүйкімді және мейірімді.Мені күнде мектептен кейін қарсы алады. Менің итімнің аты-Тобик.Менің ойымша әр адам өз итін шексіз жақсы көреді. Итімнің көптеген қылықтары маған қатты ұнайды. Оларды атап кетсек:жүгіру,секіру және ен басты қасиеті ол берген бұйрығынды бұлжытпай орындайды. Менімен бірге күнде ойнайды,мені қорғайды. Мен оны жақсы қараймын, күнде даладан кейін жуындырамын. Мен өз итімді қатты қатты жақсы көремін.

- Қазақстан жерінде қаншаға жуық өзендер мен бұлақтар бар. ? 
- Қазақстан жерінде 85 мыңға жуық өзендер мен бұлақтар бар. 
- Қай өзендерінің бойымен кішкене кемелер жүзеді. ? 
- Ертіс, Орал, Іле, Еділ өзендерінің бойымен кішкене кемелер жүзеді. 
- Қай өзендерінің бойымен терең жерлерінде ғана кеме жүзе алады.  ? 
- Сырдария, Тобыл, Қаратал, Бұқтырма өзендерінің бойымен терең жерлерінде ғана кеме жүзе алады. 
- Бұл өзендерде нелер тіршілік етеді? 
- Бұл өзендерде балықтардың бағалы тұқымдары тіршілік етеді.