5. Тақырыбы бойынша мәтін мазмұнын болжа. Уәде – қасиетті серт
Келесі күні тағы да теңізге бардым. Ондағы балықшылар-
мен жақынырақ таныстым. Озат звено жетекшісі Жақсы-
байдың ісіне разы болдым.
Үйден дәм тат, - деді Жақсыбай қарт.
Осы арада тұйыққа тіреліп қалдым. Жақанның үйіне ба-
руым керек еді.
Айып етпеңіз, осындағы бір інім шақырған соң, соған
уәде беріп қойып едім.
Жақсыбай қарт ренжіген жоқ.
Дұрыс, қарағым, уәде қасиетті серт. Сөзін жұтқан
адамда не қадір болады. Жолың болсын!
Қайрат Жұмағалиев
• Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қой және жауап бер.
Қарамен жазылған сөздерді көшіріп жазып, түбірі мен қосым-
шасын ажырат.
• Түбір сөзден кейін қосымшаның қай түрі жалғанғанын айт.
Жұрнақ пен жалғауды тиісті белгілерімен белгіле.
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойнша 1997 жылы темекіден 3 млн. адам көз жұмған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Ал, Қазақстанда қазіргі уақытта 5 млн.-ға жуық адам темекі шегеді екен.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгінсек, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді.
Темекі тартатын адам күніне орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін сорады. Қызығы сол, темекі шегуді о баста «ойнап» бастаған 100 адамның 80-і бірітіндеп тұрақты шылымқорларға айналады. Қазір темекінің мыңнан артық зияны бар екені мәлім болып отыр. Сондықтан, темекі шекпейтіндер оған жоламай-ақ қойсын, шылымқорлар одан құтылудың жолын қарастырсын.
Темекі – адам денсаулығына қауіптілігімен қатар өзіне тәуелді ететін өнім. Ашығында темекіні тастау адамның мықты ниетіне, ерік-күшіне, сабыр төзіміне көп байланысты. Әсілінде, адамдардың нәпсісіне тыйым сала білетін ең тамаша уақыт – ораза ұстайтын Рамазан айы. Ораза ұстаған адамның күні бойы темекі тартпағанына қарағанда, біраз сабыр көрсетіп, басқа кездерде де осы күйін жалғастырса, бір ай ішінде темекі дертінен құтылуға болады
Компоненты интонации Интонация обогащает и впечатляет произносимое слово. Каждое предложение имеет разную интонацию и разное значение. Интонация состоит из следующих компонентов: 1) мелодия: 2) мелодия; 3) темп; 4) тембр; 5; логический акцент, позволяющий различать слова и фразы во фразе. EcTe cakta! Интонация - это выражение лексической структуры, синтаксической последовательности и стилистических особенностей предложения в устной речи и состоит из изменений частоты тонов, изменений голоса и ритма, пауз и акцентов.